De voordelen van familiebankieren

U heeft er misschien weleens van gehoord: ‘familiebankieren’ (ook wel ‘familybanking’ genoemd). Dit betekent niet dat alle familieleden bij dezelfde bank bankieren. Maar wat is het dan wel? En is het iets voor u? Familiebankieren is iedere vorm van financiële ondersteuning binnen de familie: het uitlenen van geld, het schenken van vermogen maar ook het overdragen van financiële kennis. In deze blog ga ik hier dieper op in, zodat u ook kunt profiteren van de voordelen van familiebankieren.

U kunt uw familie financieel pas ondersteunen als uw eigen financiën op orde zijn. Nu en voor later. Kunt u leven van uw inkomen? Ook wanneer u met pensioen gaat? Of vult u uw inkomen aan uit uw vermogen? Allemaal vragen die beantwoord moeten worden voordat u gaat familiebankieren. Daar helpen we u graag bij.

Lenen binnen de familie

Stel dat uw zoon wil een huis kopen. Dan zal hij de koopsom en de kosten daarvan moeten financieren. Uw zoon kan naar de bank stappen voor een lening. Maar als zijn inkomen onvoldoende is, zal de bank hem niet het gehele bedrag kunnen lenen. U kunt dan als ouder(s) een aanvullende lening verstrekken. Daarvoor gelden wel enkele (fiscale) voorwaarden. Uw zoon moet bijvoorbeeld in zijn aangifte Inkomstenbelasting melding maken van deze lening. Maar ook dat het een zakelijke lening moet zijn. Zo weten wij dat in een recente uitspraak de rechtbank Den Haag in een bepaalde zaak 9% volstrekt onzakelijk vond. De rechter corrigeerde de rente in dat specifieke geval naar 4,5%. Leg de overeengekomen rente ook schriftelijk vast. Alleen dan is uw zoon u de rente daadwerkelijk verschuldigd.

Naast het verstrekken van een (aanvullende) lening, kunt u ook met schenkingen uw zoon helpen zijn rente- en aflosverplichting aan u te voldoen. Sinds 2015 weten we dat u daarbij goed moet opletten dat u de rente niet kwijtscheldt. Eerst betaalt uw zoon u de rente en vervolgens besluit u of u uw zoon nog een schenking wilt doen. Als u de rente namelijk kwijtscheldt, mist uw zoon een fiscaal voordeel doordat hij de kwijtgescholden rente niet als eigen woning-rente kan aftrekken voor de Inkomstenbelasting.

Start uw dochter een bedrijf, dan kunt u haar hiervoor een bedrag lenen. AIs zij zelfstandig ondernemer is, behoren de lening en de renteverplichting tot haar ondernemingsvermogen in box 1 van de inkomstenbelasting. Start zij haar bedrijf in een besloten vennootschap (BV) en wordt de lening aan de BV verstrekt, dan valt deze lening in het ondernemingsvermogen van de BV voor de vennootschapsbelasting. De lening behoort in beide gevallen tot uw vermogen in box 3 van de inkomstenbelasting, tenzij de leningsvoorwaarden ongebruikelijk zijn. In dit geval worden de lening en de rente-inkomsten tot uw inkomsten in box 1 van de inkomstenbelasting gerekend. Dat wordt ook wel ‘ongebruikelijke ter beschikking stelling’ genoemd. Opletten dus.

Vermogen overdragen

Een andere manier om uw familieleden financieel te ondersteunen, is door een gedeelte van uw vermogen aan hen te schenken. Zo zou u uw zoon voor de aankoop van de woning ook een bedrag kunnen schenken in plaats van lenen. Als hij (of zijn fiscale partner) tussen de 18 en de 40 jaar oud is, geldt hiervoor zelfs een speciale schenkingsvrijstelling. U kunt uw zoon dan onbelast een bedrag van maximaal circa EUR 102.000 (cijfer 2019) schenken. Ook hiervoor gelden weer strikte voorwaarden. Heeft u het geld niet direct beschikbaar dan kunt u het over maximaal drie achtereenvolgende jaren uitsmeren. Voorwaarde is wel dat uw zoon (of zijn fiscale partner) ook bij de laatste schenking nog aan de leeftijdseis voldoet.

Lenen en schenken hebben elk hun voorwaarden en voor- en nadelen. Zet deze goed op een rij voordat u beslist om te gaan lenen of te schenken.

Wees er trouwens ook op bedacht dat er sprake kan zijn van een schenking als u een bedrag aan uw kind leent. Als u uw dochter bijvoorbeeld een bedrag leent voor de start van haar onderneming, moet dit een zakelijke lening zijn. Wat zakelijk is, is sterk afhankelijk van de situatie. Rekent u (onbewust) een te lage rente? Dan kan –naast de eerder genoemde ‘ongebruikelijke ter beschikking stelling’- het voordeel voor uw dochter gezien worden als een schenking en bij haar belast zijn met schenkbelasting. Sterker nog: leent u uw dochter een bedrag dat u op ieder moment kunt opeisen, dan lijkt een lage rente zakelijk. Houd er dan rekening mee dat de wetgever vindt dat u in dat geval 6% rente moet rekenen. Is de rente lager dan 6%? Dan moet uw dochter jaarlijks schenkbelasting betalen over dit verschil. Dus 6% rente rekenen? Dat valt te bezien. Misschien is het wel aantrekkelijker om jaarlijks de schenkbelasting te betalen.

Financiële kennisoverdracht

Naast uw vermogen kunt u ook uw financiële kennis overdragen. Zo behoedt u uw familieleden voor misstappen. Als het om kennisoverdracht in combinatie met vermogensoverdracht gaat, zou u dit op de volgende manieren kunnen vormgeven:

• U schenkt vermogen aan uw familieleden en zij kunnen vervolgens uw advies vragen wanneer zij dat nodig vinden.
• U kunt uw familieleden vermogen schenken onder bewind. Dat wil zeggen dat uw familieleden samen met de bewindvoerder (u bijvoorbeeld) moeten beslissen over hun vermogen. Let er daarbij op dat de rechter op verzoek het bewind na vijf jaar kan beëindigen.
• U brengt uw vermogen onder in een speciaal daartoe opgericht fonds of een stichting en schenkt vervolgens de certificaten daarin aan uw familieleden.
• U schenkt een aandeel in een bepaald vermogensbestanddeel (bijvoorbeeld een effectenportefeuille) aan uw familieleden waardoor u gezamenlijk eigenaar wordt. Vanaf dat moment zult u dan ook samen beslissingen over dit vermogen moeten nemen.

Er zijn dus verschillende mogelijkheden om binnen de familie te bankieren. Houd daarbij rekening met de vele (fiscale) voorwaarden. Wilt u meer weten over familiebankieren? We delen graag onze kennis met u. Neem contact op met uw private banker.