Eens gegeven blijft gegeven? De herroepelijke schenking

Schenken heeft diverse voordelen. Maar wat als blijkt dat de schenker spijt heeft van zijn gift? Herroepelijkheid kan dan uitkomst bieden.

Sinds enige jaren is het mogelijk om herroepelijk te schenken. Dit moet dan wel uitdrukkelijk bij de schenking worden vastgelegd. Wordt dit vergeten, dan is de schenking toch nog onherroepelijk geworden. De gever bepaalt de condities van de herroepelijkheid van de schenking, bijvoorbeeld door vooraf bepaalde voorwaarden te omschrijven. Dat kan de verplichting zijn om iedere zondag koffie te komen drinken of het afronden van een studie. Ook is het mogelijk de herroeping afhankelijk te maken van de wil van de gever, bijvoorbeeld als de gever het geschonken bedrag alsnog nodig blijkt te hebben. Duidelijkheid over de redenen voor de herroepelijke schenking is essentieel.

Fiscale gevolgen bij herroepelijke schenking

In theorie kan de herroepelijke schenking gebruikt worden om het rendement van bijvoorbeeld een effectenportefeuille op fiscaalvriendelijke wijze aan een kind over te dragen. De ouder schenkt de effecten aan het kind. Deze laatste ontvangt het dividend. Vervolgens herroept de ouder de schenkingen en vraagt het kind de betaalde schenkbelasting terug. Maar zo eenvoudig is het niet. De schenkbelasting die wordt terugbetaald, wordt namelijk berekend over de schenking minus het ontvangen dividend. Er wordt als het ware schenkbelasting gerekend over het dividend. Het financiële voordeel is dus minder groot dan vaak gedacht.

Herroepingsclausule bij schenking onder bewind

Herroepelijkheid kan ook zijn nut bewijzen bij een bewind. Als ouders hun kind een bedrag willen schenken, maar er niet zeker van zijn dat hun kind dit goed zal besteden, kunnen zij een bewind aan de schenking koppelen. Het kind kan dan alleen met medewerking van de bewindvoerder het geld besteden. De bewindvoerder kan een van de ouders zijn. Het kind kan in deze situatie wel na vijf jaar naar de rechter stappen. Als de rechter meent dat het kind op verantwoorde wijze met het geld kan omgaan, wordt het bewind opgeheven. Als ouders dit onwenselijk vinden, kunnen zij aan de schenking onder bewind een herroepingsclausule toevoegen. Als het kind dan naar de rechter stapt, draaien zij de schenking terug.

Bezwaren bij herroepelijke schenking

Aan een herroepelijke schenking kleven ook bezwaren. Zo kan de ontvanger voor zijn gevoel de gift niet naar eigen inzicht besteden. Hij moet er immers steeds rekening mee houden dat de gever de schenking kan terugdraaien. Belangrijk bezwaar voor de schenker is dat teruggave afhankelijk is van de beschikbaarheid van het geld. Als het kind de schenking heeft gebruikt om een huis mee te kopen, is het niet eenvoudig om het bedrag terug te geven. Of het kind dat de schenking heeft ontvangen, kan het geld al hebben opgemaakt. In dat geval heeft het voor de schenker geen zin om te herroepen. In schenkingsakten wordt de herroepingsclausule vaak standaard opgenomen. De gever en de ontvanger moeten daarbij goed rekening houden met de praktische, juridische en fiscale gevolgen. Daarbij is duidelijkheid over de redenen voor de schenking essentieel.