Direct naar content

Stel u bent getrouwd in gemeenschap van goederen en ontvangt een erfenis van iemand die in het buitenland woonde. Valt die erfenis dan in uw huwelijksgemeenschap? Er geldt waarschijnlijk geen uitsluitingsclausule. Dus is het delen bij een onverhoopte echtscheiding? Voorheen wel, maar volgens de meest recente rechtspraak nu waarschijnlijk niet meer.

Getrouwd in gemeenschap van goederen

Tot vorig jaar kenden we in Nederland de algehele gemeenschap van goederen als basisstelsel bij een huwelijk zonder huwelijkse voorwaarden. Dit stelsel geldt voor ongeveer 70% van de echtparen. Al het vermogen dat de echtgenoten hebben en nog verkrijgen, gaat in de huwelijksgemeenschap vallen. Daarmee wordt het vermogen gezamenlijk bezit van beiden.

Een uitsluitingsclausule voor schenkingen en erfenissen

Schenkingen en erfenissen vallen ook in de huwelijksgemeenschap. Dat vinden erflaters en schenkers vaak geen prettig idee. Het is in Nederland dan ook gebruikelijk om in testamenten en bij schenkingen de uitsluitingsclausule op te nemen. Die clausule bepaalt dat het vermogen niet in een huwelijksgemeenschap kan vallen. Het vermogen is dus privé, zelfs als de ontvanger is getrouwd of later trouwt in de algehele gemeenschap van goederen.

Een erfenis uit het buitenland

Maar stel nu dat de erflater of schenker in het buitenland woont. In het buitenland is het bijna altijd de regel dat schenkingen en erfenissen privé zijn en blijven van de ontvanger. Men kent het fenomeen van de uitsluitingsclausule dan ook niet. Hoe pakt dat uit als een buitenlandse erfenis een Nederlandse algehele gemeenschap van goederen ‘ontmoet’? Stel bijvoorbeeld de situatie van een Spaanse die met een Nederlander is getrouwd en men is in Nederland gaan wonen. Het uitgangspunt is dan dat de Nederlandse algehele gemeenschap van goederen geldt. Vervolgens erft de Spaanse van haar ouders.

Ontwikkelingen in de rechtspraak

Situaties als deze zijn vaak bij de rechter beland. Dat levert soms erg genuanceerde uitspraken op. Ik zal u alle nuances besparen en de hoofdlijn schetsen zoals ik die zie:

• Tot voor kort was het waarschijnlijk pech hebben voor de Spaanse. Dat in Spanje de erfenis privé zou zijn, Spanje de uitsluitingsclausule niet kent en dochter zich deze kwestie nooit heeft gerealiseerd, is niet voldoende om de erfenis niet in de huwelijksgemeenschap te laten vallen.

• In september 2017 heeft Hof Den Haag een uitspraak gedaan waarin de conclusie anders is. Als de erflater en de erfgenaam het niet wisten of wilden, is het niet redelijk dat de erfenis in de huwelijksgemeenschap valt.

• In november 2017 is Hof Den Bosch nog een stap verder gegaan. Het Hof benadrukt dat Nederland met zijn algehele gemeenschap van goederen een uitzonderingspositie inneemt. De wetgever heeft aangegeven dat dit niet langer houdbaar is en inmiddels is met ingang van 1 januari 2018 de wet veranderd. Uitgangspunt is nu dat (voor nieuwe huwelijken!) schenkingen en erfenissen privé zijn van de ontvanger. Dit overziende, beslist het Hof dat de erfenis niet in de huwelijksgemeenschap valt. Dit wordt zelfs onderbouwd met een beroep op het Europese Mensenrechtenverdrag! De man krijgt echter wel de gelegenheid om aan te tonen dat dit niet redelijk is. Dat kan bijvoorbeeld zo zijn omdat de erflater wel wist van een uitsluitingsclausule maar daar toch van heeft afgezien.

Erfenissen en schenkingen voortaan altijd privé?

Er lijkt een stevig fundament gelegd te worden voor de stelling dat een buitenlandse erfenis niet meer in een Nederlandse algehele huwelijksgemeenschap valt. Maar we zijn nog niet bij de hoogste rechter uitgekomen. Bovendien is er de mogelijkheid van tegenbewijs. Echte zekerheid biedt het alsnog opstellen van huwelijkse voorwaarden, waarin wordt geregeld dat toekomstige schenkingen en erfenissen privé zijn. Iets om te overwegen als u zich in deze situatie bevindt: u bent gehuwd in de Nederlandse algehele gemeenschap van goederen en verwacht te erven van iemand die in het buitenland woont. Uw partner moet overigens wel instemmen met het opstellen van de aanvullende huwelijkse voorwaarden.

Heeft u een vraag over dit artikel?

De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.