Nederbelgen opgepast! Het nieuwe Belgische erfrecht komt eraan

Op de vererving en de afwikkeling van een nalatenschap van een Nederlander die in België woont is het Belgische erfrecht van toepassing. Dit is alleen anders als de erflater een rechtskeuze heeft uitgebracht voor het Nederlandse erfrecht.

Beide groepen ‘Nederbelgen’ moeten rekening houden met het nieuwe erfrecht dat van toepassing wordt op overlijdens vanaf 1 september 2018. Welk erfrecht past de Nederbelg beter, het Nederlandse of het (nieuwe) Belgische erfrecht? Om die vraag te beantwoorden, is het goed om te weten wat het nieuwe Belgische erfrecht inhoudt. Houd daarbij ook de datum van 31 augustus 2018 in de gaten!

Het nieuwe Belgisch erfrecht

De voornaamste wijzigingen van het ruim 200 jaar oude Belgische erfrecht zijn:

1. Voorkoming van conflicten

• Om ruzie bij de afwikkeling van hun nalatenschappen te voorkomen, kunnen ouders een erfovereenkomst met hun kinderen opstellen. Dat wil zeggen: een overeenkomst over hun eigen toekomstige nalatenschap. Gezien de grote gevolgen van zo’n overeenkomst gelden er strikte voorwaarden. Zo moet de notaris de overeenkomst opstellen en mogen er alleen afspraken over specifieke zaken in opgenomen worden. De overeenkomst is voor alle partijen bindend. Alleen gezamenlijk kan er van afgeweken worden.
• Er zijn regels gesteld om alle kinderen zo veel mogelijk gelijk te behandelen. Risico bij de huidige regeling is dat een kind hetgeen het geschonken heeft gekregen van zijn ouders bij de afwikkeling van hun nalatenschap daarin moet inbrengen. En dat tegen de waarde ten tijde van het overlijden. Een bron van conflicten. Vanaf 1 september 2018 moet de geïndexeerde waarde ten tijde van schenking ingebracht worden.

2. Meer flexibiliteit voor de erflater

• Als een Nederbelg ongehuwd en zonder afstammelingen overlijdt, dan hebben zijn (groot-)ouders recht op een gedeelte van zijn nalatenschap. Zij kunnen dus hun legitieme portie inroepen als de partner tot enig erfgenaam benoemd is. Deze aanspraak van (groot-)ouders wordt vervangen door een verplichting voor de langstlevende partner om bij te dragen in hun levensonderhoud. Dit kan vormgegeven worden door een maandelijkse lijfrente of door de tegenwaarde ineens te voldoen. De waarde kan hierbij niet meer dan 25% van de nalatenschap zijn.
• Ook de Nederbelg met kinderen krijgt meer ruimte om naar eigen inzicht na te laten. Loopt het legitieme deel nu nog op van 50% tot 75% afhankelijk van het aantal kinderen. In het nieuwe erfrecht blijft het altijd 50%, ongeacht het aantal kinderen. Hierdoor kan de Nederbelg bijvoorbeeld een van de kinderen of een goed doel meer nalaten.

Voor 1 september 2018 moet een Nederbelg kiezen

De regels van het nieuwe Belgische erfrecht zijn van toepassing op de nalatenschappen die zijn opengevallen vanaf 1 september 2018. Maar als dat interessant is, kan de Nederbelg er voor kiezen om huidige regels over de wijze waarop bij het overlijden met schenkingen omgegaan moet worden, te handhaven. Daarvoor gelden wel enkele voorwaarden. De belangrijkste is dat de schenker voor 1 september 2018 die wens in een notariële akte heeft laten vastleggen.

Keuzestress voor de Nederbelg?

De Nederbelg heeft dus de keuze om voor het Nederlandse of het Belgische erfrecht te kiezen en –tijdelijk– dus ook voor het huidige of het nieuwe Belgische erfrecht. En dan hebben wij het nog niet eens over de fiscale gevolgen van deze keuzes gehad. Nederbelgen doen er dus goed aan zich zo spoedig mogelijk over de nieuwe regeling te laten adviseren.