10 vragen als u nadenkt over uw vermogen en uw testament

Uw zaakjes nu goed op orde hebben is belangrijk. Maar voor uw nabestaanden is het ook prettig als na uw overlijden duidelijk is wat uw laatste wensen over uw vermogen waren. Daarvoor is een testament een handig instrument. Niet het meest plezierige onderwerp om over na te denken, maar af en toe is het verstandig om door te pakken. Snel ter zake met 10 punten die wellicht voor uw situatie van belang zijn.

1. Wat heeft u nu geregeld in uw testament?

   Stel dat u gisteren wat was overkomen. Weet u dan wat vandaag de situatie zou zijn voor uw erfgenamen? Hoe wordt uw nalatenschap precies verdeeld? Hoe zit het met uw vastgoed, uw beleggingen; misschien heeft u bijzondere kunst aan de muur hangen? Weet u hoe het uitpakt voor de erfbelasting? De meeste mensen moeten het antwoord op dergelijke vragen schuldig blijven. Of ik krijg het antwoord: “Ik heb een testament op de langstlevende”. En dan is mijn reactie: “Mooi, maar welke van de vijf precies?” Of zijn dit niet zulke belangrijke vragen dat u er een exact antwoord op wilt hebben?

2. Staat in uw testament of er een bezitting naar een specifieke erfgenaam moet?

   Heeft u bezittingen die naar een specifieke erfgenaam moeten? Dan kunt u dit vastleggen in uw testament. U kunt vastleggen dat deze erfgenaam de waarde van de bezitting moet verrekenen met zijn of haar erfdeel. En zo nodig moet bijbetalen als het nog meer waard is. Het toedelen van de bezitting leidt dan niet tot een ongelijke verdeling onder de erfgenamen qua waarde.

3. Heeft u jonge kinderen?

   Als u jonge(re) kinderen heeft, dan wilt u waarschijnlijk voor hen aparte regelingen treffen. Wie neemt bijvoorbeeld de opvoeding en verzorging over? Dit is de voogdij en speelt als u komt te overlijden en de kinderen nog minderjarig zijn. U kunt dit in een testament regelen maar ook door registratie in het gezagsregister.

   Een andere vraag is wie de financiën voor de kinderen gaat beheren en tot welke leeftijd. Dit is bewind waarbij een leeftijd van 25 jaar vaak wordt genoemd als leeftijd waarop de kinderen het geld vrij in handen krijgen. En niet al op hun 18^e dus. Bewind kan ook van belang zijn als u zelf geen jonge kinderen heeft, maar wel nalaat aan jonge kinderen. Bijvoorbeeld aan uw kleinkinderen of aan neefjes en nichtjes.

4. Heeft u een relatie?

   Voor mensen die zijn getrouwd, is de vraag van belang of dat is in gemeenschap van goederen of op huwelijkse voorwaarden. Bij gemeenschap van goederen is het vermogen in principe van beide echtgenoten samen. Bij huwelijkse voorwaarden kan de vermogensverdeling scheef zijn. Als dat bij u het geval is: is dat eigenlijk wel zoals u het nu zou willen? Voor de erfbelasting is een gelijke vermogensverdeling vaak het meest gunstige vertrekpunt. Hier leest u daar meer over. Een geregistreerd partnerschap is overigens gelijk aan een huwelijk. Voor samenwoners geldt dat zij afspraken kunnen maken in een samenlevingscontract.

5. Zijn er mogelijkheden in uw testament om de erfbelasting te beperken?

   In een testament kunnen maatregelen worden genomen die de erfbelasting kunnen beperken. Bijvoorbeeld door de vordering die de kinderen krijgen bij het overlijden van hun eerste ouder te kunnen koppelen aan een (niet opeisbare) rente. Hier treft u een berekening aan. Of door kleinkinderen een bedrag gelijk aan de vrijstelling te geven. Deze maatregelen kunt u nemen zonder bij leven geld weg te hoeven geven. Dus eerst uw testament op orde, voordat we kijken of schenken vanuit fiscaal oogpunt nodig is.

6. Is uw financiële situatie op orde?

   Zijn er nog zaken op het gebied van schenken en erven die u moet regelen in de komende jaren? Ik denk bijvoorbeeld aan de situatie dat een oudste kind een belastingvrije schenking van een ton voor de eigen woning heeft ontvangen maar het jongste kind nog niet. Dat kind is bijvoorbeeld nog aan het studeren, dus die schenking komt over een paar jaar wel. Dat kan, maar stel dat u eerder wat overkomt. Misschien toch goed om vast te leggen dat uw jongste kind dan een ton extra erft?

   En ik denk aan de situatie waarin geldleningen niet goed zijn vastgelegd. Dat kan de vraag oproepen of het een lening was of een royaal cadeau. Of misschien bent u soepel met het betalen van de rente. Dan kan verjaring in beeld komen. Oeps, vordering weg.

7. Is er een executeur voor uw testament?

   Om de zoveel tijd vernemen we dat het percentage conflicten bij de afwikkeling van een nalatenschap weer is toegenomen. Er is helaas geen vast recept om conflicten te voorkomen. Uw financiële situatie op orde hebben, helpt om conflicten bij de afwikkeling van een nalatenschap te voorkomen. Iemand aanwijzen die het voortouw kan nemen bij het afwikkelen van de nalatenschap kan ook helpen. Dit is de executeur. Dat kan iemand uit de familie zijn maar soms is een executeur buiten de familie beter.

8. Schenkt u ook?

   Het kan zijn dat u veel tijd heeft gestoken in het opstellen van een testament. De bepalingen die hierin opgenomen zijn, kunnen van belang zijn voor eventuele schenkingen die u doet tijdens uw leven. Zeker als u grotere bedragen schenkt. Het zou logisch zijn als regelingen in uw testament ook voor die schenkingen gelden. Denkt u bijvoorbeeld aan de uitsluitingsclausule. Deze clausule regelt dat het vermogen privé is van de ontvanger, ook als die is getrouwd of nog trouwt in gemeenschap van goederen. Het is verstandig deze clausule schriftelijk vast te leggen.

9. Heeft u ook een levenstestament?

   Tot nu toe ging het steeds over uw ‘overlijdenstestament’. De situatie kan zich voordoen dat u op enig moment wilsonbekwaam raakt. Dat u niet zelf meer beslissingen kunt nemen. Daarvoor hebben we tegenwoordig het ‘levenstestament’. U legt daarin vast wie namens u moet gaan beslissen. En wat er dan moet gebeuren. Hier leest u er meer over.

10. Wie vraagt u om advies bij het opstellen van uw testament?

    Een goed testament is als een maatpak. Het sluit aan bij uw familiesituatie, uw vermogenspositie en uw wensen. Maar ook bij de mogelijkheden die het erfrecht biedt en er is nagedacht over de fiscale aspecten. Tot slot moet er oog zijn voor de praktische kant: gaat het ook soepel werken in de praktijk?

    De meeste mensen hebben hulp nodig van een deskundige om deze zaken goed in beeld te krijgen. Adviseurs die zich hierin hebben gespecialiseerd, noemen zich estate planners. Dat kan een notaris zijn maar dat hoeft niet per se het geval te zijn. Het gaat erom dat de adviseur de goede kennis en ervaring heeft. En dat u er samen de tijd voor neemt. Als u meerdere adviseurs heeft, is het van belang dat zij ervoor openstaan om in gezamenlijkheid tot de beste regeling voor u te komen.

    Hoe kunnen wij u helpen? Wij kunnen een rapport ‘Aandachtspunten voor uw estate planning’ voor u opstellen. Dat is een analyse van een situatie en onze gedachten over de regelingen die u heeft getroffen. Dit kan een goede eerste stap zijn om te kijken hoe u ervoor staat. Gaat u vervolgens naar een adviseur? Dan komt u daar goed beslagen ten ijs.