Hollands glorie: Familie Ten Hag

‘Een succesvol ondernemer moet één keer vaker opstaan dan dat die gevallen is.’ Hennie ten Hag (78) herinnert zijn twee zoons regelmatig aan zijn oude, geliefde uitspraak, die symbool staat voor de start van het familiebedrijf. ‘Ik begon in 1967 met een makelaars- en assurantiekantoor in Enschede, samen met twee medewerkers, en heb tot aan de jaren ’90 ups en vooral heel veel downs gehad.’ Hennie moest in zijn jongere jaren meerdere crises overleven, had zogezegd een paar keer ‘de knieën kapot’ en zag zijn bedrijf zelfs bijna kopje onder gaan. ‘Ik kan me dat als kind nog wel herinneren’, zegt oudste zoon Michel ten Hag (53), sinds 2007 directievoorzitter van het bedrijf. ‘Ik was een jaar of 12, we zaten midden in de grote oliecrisis. Kwam m’n vader op vrijdagavond met een bedroefd gezicht thuis. Allemaal de hele week rondgereden, tanks leeg, geen huis verkocht.’

De drie tukkers, allen strak in pak gestoken, kijken met een glimlach terug op die periode, een tijd waarin de werkloosheid hoog was, de rente door het dak ging (‘zo’n 14, 15 procent’) en ‘de centjes’ in het gezin helemaal op waren. Ze zijn er in de loop der jaren toch in geslaagd een bloeiend familiebedrijf op te bouwen, met grote vestigingen in Overijssel en Gelderland. Naast de makelaardij richt ten Hag zich ook op financiële dienstverlening.

Hoe hebben jullie het tij weten te keren?

Hennie: ‘Door ten eerste zuinig en héél creatief te zijn met geld. En we hadden wat geluk. Toen het écht slecht ging, tijdens die crisis waar ik het zojuist over had, mochten we een nieuwbouwprojectje opstarten, samen met een grote bouwontwikkelaar, wat nu VolkerWessels is. Het grappige is dat ik met die meneer Wessels moest onderhandelen over onze beloning. Een tussenwoning mocht 39 duizend gulden kosten, de eindwoningen 41 duizend. Onze beloning zou een karige 500 gulden zijn in het voorstel. Ik probeerde een betere commissie te krijgen, maar dat ging er de eerste ronde bij Wessels niet in. Door de aantrekkende economie hebben we gelukkig later heel wat van die huizen verkocht met een betere beloning. Dat betekende het begin van de wederopstanding.’

Wat voor soort bedrijf is ten Hag?

Michel: ‘Een echt familiebedrijf, gespecialiseerd in woningmakelaardij, bedrijfsmakelaardij en vastgoedmanagement. En we hebben expertise op het gebied van hypotheken, verzekeringen en pensioenen. We zijn een betrouwbare partij, bekend in Oost-Nederland, we zorgen goed voor onze medewerkers en wij samen voor onze klanten. Wat opvalt, is dat we hele lange dienstverbanden hebben. Recent hebben we jubilea gevierd van mensen die 25 jaar en zelfs 40 jaar in dienst waren. Dat is wel bijzonder.’

Hennie: ‘Betrouwbaarheid is het grootste goed, daar heb ik altijd op gehamerd. Onze branche, de makelaardij, ligt vaak onder vuur. Eén kwade genius kan het bederven voor duizend anderen die het wel goed voorhebben met hun klanten. Daar erger ik me mateloos aan. Ik zeg altijd tegen mijn zoons: zorg dat je niets te verbergen hebt tegenover klanten, en dat alles klopt.’

Hoe zouden jullie de familie typeren?

Michel: ‘We zijn echte ondernemers, hebben stuk voor stuk een enorm doorzettingsvermogen. Ons arbeidsethos ligt heel hoog, we zijn creatief en zien altijd kansen die we durven te pakken.’

Hennie: ‘We nemen ook wel de nodige risico’s, en dat pakt soms goed uit.’

Rico: ‘Ja, en ik denk dat we heel klantgericht en sociaal zijn. Mijn vader stond bekend als de grootste netwerker van de regio Twente. ‘Kennis en kennissen’ was zijn motto. Daar hebben wij in latere jaren heel erg van geprofiteerd.’

In 1996 zette Michel zijn eerste stap in het bedrijf, in 2000 volgde zijn vier jaar jongere broer Rico, nadat vader beide zoons op het hart had gedrukt om eerst een opleiding af te ronden, en ervaring op te doen ‘in het veld’. Michel heeft een tijdje voor Unilever gewerkt, Rico zat lang bij een grote makelaar in Noord-Holland. Hennie: ‘Toen ze eenmaal in het bedrijf kwamen, was dat toch wel een droom die uitkwam. Dit bedrijf voelt natuurlijk als mijn kindje, en ik droeg het in 2007 maar al te graag aan ze over.’

Hoe zit het eigenlijk met de middelste en bekendste telg van het gezin, Erik ten Hag? Heeft hij ooit interesse gehad om bij het bedrijf te komen werken? ‘Nee’, zegt zijn vader resoluut. ‘Erik voelde er weinig voor. Voetbal was van kleins af aan z’n ding. Ik weet nog dat Erik ons kwam vertellen dat hij stopte met de heao, om zich vol op voetbal te storten. Dat was wel even slikken, mijn vrouw en ik maakten ons zorgen over zijn leven na het voetbal. We konden natuurlijk niet vermoeden dat hij zo’n prachtige trainersloopbaan zou krijgen.’ Rico: ‘Dat is voor ons ook mooi: we zijn allemaal gek van voetbal en gaan geregeld met de hele familie naar Amsterdam voor een wedstrijd. Of in ieder geval een afvaardiging. Soms zijn er namelijk niet genoeg kaarten, haha.’

Het was dus al vroeg duidelijk dat Erik nooit mede-eigenaar zou worden (een aandeelhouder van een dienstverlenend bedrijf móét werkzaam zijn in het bedrijf, vindt Hennie). Tot opluchting van Hennie hadden Michel en Rico wél ambities om het bedrijf te leiden. ‘Ik zie dat ook als een heel sterk punt in de onderneming. Michel geeft sturing aan de gehele organisatie, Rico staat meer in het veld, denkt zeer commercieel en haalt opdrachten binnen. Ze doen allebei dingen waar ze heel sterk in zijn, en dat maakt ze een eenheid. Niemand komt daartussen.’

Hoe was het toen Hennie in 2007 een stapje terug deed in het bedrijf?

Michel: ‘We kwamen meteen voor een groot probleem te staan. Tot dat jaar zaten we lang in een stijgende lijn, maar we werden overvallen door de kredietcrisis in 2008. Bij onze concurrenten vielen veel ontslagen, sommigen gingen zelfs richting een faillissement. Het is ons gelukt om het personeel grotendeels te behouden. We richtten ons op andere zaken dan woningtransacties. We zijn veel meer in huur gaan doen, meer consultancy, waaronder verduurzaming en hadden met onze financiëledienstverleningsgroep een tweede poot om op te staan. Dat is ons geluk geweest. Maar het was een dramatische tijd, die crisis. Nu zijn we een gezond bedrijf.’

Moet het wat jullie betreft altijd een familiebedrijf blijven?

Rico: ‘Dat is wel de bedoeling. We zijn hecht, sparren bijvoorbeeld nog regelmatig met onze vader, die commissaris is gebleven. De vrouw van Michel werkt bij ons als makelaar, de oudste dochter van Erik is na haar makelaarsopleiding ook bij ons gekomen. Dus wat dat betreft zal het nog wel een tijdje binnen onze familie blijven.’

Michel: ‘Om eerlijk te zijn denken we daar niet zoveel over na. Het is ook niet dat er al een volgende generatie opstaat om het over te nemen. We zijn toch nog vrij jong, hè.’

Hennie, lachend: ‘Ze moeten in ieder geval nog 15, 20 jaar door!’

Tot slot: jullie hebben nog de leiding over een ander bedrijf, samen met Erik. Wat is daar de gedachte achter?

Hennie: ‘We wilden alles zo eerlijk mogelijk verdelen over onze drie zoons. Daarop kwam ik met het idee om een vennootschap op te richten, waar we nu dus met z’n vieren in zitten. Mooi om ook met Erik samen in een onderneming te zitten. En het grappige is dat ik me daar op mijn oude dag nog wel het meest mee bezighoud: we zitten in onroerend goed, doen beleggingen, investeren in start- en scale-ups en sociale projecten. We zijn daar behoorlijk druk mee. Mijn vrouw zegt niet voor niets: “Je komt er nooit meer van los.”’