Direct naar content
4 min. leestijd
  • Auteur

‘De feiten over het milieu lieten mij geen andere keuze’

Het kabinet Lubbers-II viel aan het eind van de jaren 80 over het zogenaamde reiskostenforfait: een tegemoetkoming in de kosten voor woonwerkverkeer. De regering, inclusief Minister van Verkeer en Waterstaat Neelie Kroes, wilde die regeling afschaffen. Haar eigen partij, de VVD, sprong in de bres voor de autorijdende forens. Neelie Kroes onderstreept bijna dertig jaar later dat haar wortels grotendeels in de transportbranche liggen, maar dat ze als minister opschoof van auto-minded naar milieubewust. Kroes: “Ik hield vast aan het principe dat we volgende generaties niet moeten belasten met de onherstelbare gevolgen van groeiend autoverkeer. Mijn partij, de VVD, sloeg destijds een andere richting in.”

1989

Kabinet Lubbers-II valt

De val van het kabinet Lubbers-II , op 7 november 1989, luidde voor Neelie Kroes niet alleen haar tijdelijke afscheid van de politiek in. Het was ook haar ‘coming out’ als milieubewuste liberaal, die erkende dat de ongetemde groei van het autoverkeer onwenselijk is voor de leefomgeving.

‘De groeiende stapel verontrustende milieurapporten en de feiten die erin stonden, lieten mij geen andere keuze.’

2007

De eerste smartphone zoals wij die nu kennen, de iPhone, ziet het licht. Kroes: ‘Dankzij smartphones hebben we een enorme kans mobiliteit wereldwijd slimmer te sturen, en het milieu daarmee te ontlasten.’

Waarom is de val van het kabinet Lubbers-II een sleutelmoment voor u?

Het betekende allereerst het einde van mijn politieke loopbaan. Die zou veel later weer een vervolg krijgen, maar dat kon ik toen niet weten.

Waren er achteraf nog meer betekenissen?

Zeker. Na acht jaar in drie kabinetten te hebben gediend, eerst als staatssecretaris en later als minister, wilde ik mijn horizon verbreden en in het buitenland gaan werken. Door de val van het kabinet kwam die internationale ambitie ineens sneller dichterbij. En ook privé had dat consequenties: omdat mijn man die stap niet zag zitten, gingen we scheiden.

De conflictstof van toen – zorgen om het milieu, een schonere lucht – lijkt bol van betekenis

Absoluut. Vanuit mijn achtergrond, mijn betrokkenheid bij de transportsector, was ik lange tijd auto-minded. Naarmate ik langer minister was en de stapel verontrustende milieurapporten steeds hoger werd, kwam ik tot de conclusie dat we voor volgende generaties in de bres moesten springen. Het principe verantwoord om te gaan met onze gezamenlijke toekomst, verklaart waarom ik de afschaffing van het reiskostenforfait steunde.

Nu zou men cynisch zeggen: ‘Klopten de feiten in die rapporten wel?’

De Club van Rome en de Verenigde Naties zijn gezaghebbende afzenders waarvan je de rapporten niet zomaar even in een la schuift. De decennia erna hebben ook uitgewezen dat deze rapporten de vinger wel degelijk op de zere plek legden.

Als ik u goed begrijp, is uw milieubewustzijn een rijpingsproces van jaren geweest

Inderdaad. Eén van de rode lijnen in mijn leven vindt zijn oorsprong in het bombardement van Rotterdam, waar ik als kind ben opgegroeid en waarvan ik de gevolgen heb gezien. Vragen als ‘waarom voeren landen oorlog?’ en ‘waarom gaan individuele mensen over tot geweld?’ hebben me ertoe aangezet politiek actief te willen zijn. De gedachte ‘dit nooit meer’ is voor mij en veel van mijn generatiegenoten leidraad geweest.
Als je dan een ramp in slow motion ziet ontstaan die het leven van volgende generaties bedreigt en ons opnieuw ernstig kan schaden, moet je kleur bekennen. Ook als partijgenoten dat niet zien zitten.

U wilde op z’n minst nog een ander, veel minder persoonlijk sleutelmoment noemen

Jazeker. De introductie van de allereerste smartphone, de iPhone uit 2007, beschouw ik als een mijlpaal.

Waarom is dit volgens u ook een sleutelmoment?

Omdat de smartphone ons leven drastisch heeft veranderd. En ons de data levert waarmee we de verkeersstromen van de toekomst slimmer kunnen sturen, zodat we het milieu minder hoeven te belasten. Of én hoe we die data daarvoor gaan inzetten, is een politieke kwestie. Maar dát we die data hebben, is een enorme kans.

Over Neelie Kroes

Neelie Kroes wordt op 19 juli 1941 geboren in Rotterdam. Ze voltooit haar studie economie en wordt in 1971 voor de VVD gekozen in de Tweede Kamer. Ten tijde van het kabinet Lubbers is Neelie Kroes minister van Verkeer en Waterstaat, maar ze stapt uit de politiek als Kabinet Lubbers-II valt. Neelie Kroes wordt President van Nyenrode Business Universiteit en bekleedt diverse internationale commissariaten bij o.a. Lucent Technologies, ProLogis, Volvo Group, Thales Group, Brambles en P&O Nedlloyd. Van 2004 tot 2014 is zij Europees commissaris, de laatste termijn is zij tevens vice-voorzitter van de Europese Commissie. Ook gaf ze het Nederlands startup-landschap als Special Envoy van StartupDelta een flinke boost. Momenteel is zij board member van verschillende (inter)nationale ondernemingen waaronder Salesforce en zet zij zich in voor Amref Flying Doctors, het Rijksmuseumfonds, Stichting Little Bitz en het Vrouwenhart.

Heeft u een vraag over dit artikel?

De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.