Direct naar content

Hoeveel vermogensfondsen zijn er eigenlijk in Nederland? Welk bedrag doneren ze? Hoeveel hebben de ANBI-status en welke verschillende thema’s en doelgroepen ondersteunen ze? En hoe zijn deze vermogensfondsen en hun donaties geografisch verdeeld? Tot voor kort was er nooit onderzoek naar de markt van vermogensfondsen gedaan. Het goede nieuws: het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy (ESCP) heeft als kenniscentrum een rapport uitgebracht: ‘Filantropische Fondsen in Kaart’. Het slechte nieuws: het rapport is hun zwanenzang, want het ECSP bestaat niet meer.

Ik was aangenaam verrast toen ik hoorde dat het ECSP een poging heeft gedaan om de markt van vermogensfondsen in kaart te brengen. Dat de meerwaarde van het ECSP voor ons en voor de maatschappelijke sector groot is, mag duidelijk zijn. Toch blijkt het ontzettend moeilijk om te achterhalen hoeveel filantropische fondsen Nederland telt.

Maatschappelijke impact

Juist voor de waardering van de sector is het belangrijk om te weten wie die vermogensfondsen zijn. Zo Hollands als het maar kan, stellen veel individuele fondsen het echter op prijs om in stilte goed te doen. Dat is jammer, vooral omdat de maatschappelijke impact en dus ook het maatschappelijke belang hierdoor onderbelicht blijft. Bovendien kunnen al die vermogensfondsen als collectief de wet- en regelgeving (zoals het UBO-register) proberen bij te sturen. Ook kunnen ze elkaar opzoeken en van elkaar leren, bijvoorbeeld over hoe ze met aanvragen voor donaties kunnen omgaan of hoe ze hun doelen kunnen bereiken. En het kennen van de sector is voor ons natuurlijk essentieel om de vermogensfondsen die klant bij ons zijn, goed te kunnen bedienen.

Ondoorzichtige sector

Toch moet ik wel wat kanttekeningen plaatsen bij de uitkomsten uit deze eerste fase van wat een uitgebreider programma had moeten worden. Volgens het ECSP telt Nederland minder dan duizend zelfstandige vermogensfondsen. Als ik afga op de lijst van onze klanten, leads, prospects en voormalige klanten, dan kom ik al op veel meer dan duizend vermogensfondsen uit, zelfs als ik rekening houd met de slag om de arm van het ECSP. Hoe kan dit? Dat komt dus door de ondoorzichtigheid van deze sector. Die conclusie vind ik ook wel weer aardig, want het bevestigt wat ik al jaren zeg: het is ongelooflijk moeilijk om vermogensfondsen in kaart te brengen.

Lokale aanwezigheid

Wat het ECSP wel heeft vastgesteld, is dat maatschappelijk welzijn voor een meerderheid van de vermogensfondsen een belangrijk thema is. Daarna komen cultuur, onderwijs, onderzoek en gezondheidszorg. Dat herken ik ook bij onze klanten, net als het feit dat de hele grote (familie)vermogensfondsen relatief veel doneren aan nationale en internationale doelen. Toch is circa 40% van het totale donatievermogen (volgens het rapport een bedrag van 892 miljoen euro) gericht op initiatieven in de eigen gemeente of regio. Die lokale aanwezigheid betreft juist meestal de kleinere vermogensfondsen. Die doen goed vanuit de lokale besloten kring buiten de Randstad en hebben vaak geen ANBI-status. Ze zijn weinig transparant en dus moeilijk te vinden.

Wie pakt de handschoen op?

Zoals het ECSP zelf concludeert, is het beeld van de sector voorzien van detail maar is het onderzoek niet volledig. De volgende stap zou zijn om de lijst van vermogensfondsen te complementeren en de basisgegevens van ieder vermogensfonds aan te vullen. Ook de vraag over hoe deze fondsen opereren, is nog onbeantwoord. Nu het ECSP haar activiteiten heeft beëindigd – wegens gebrek aan duurzame financiële steun – blijft er dus nóg een belangrijke vraag openstaan: “Wie pakt de handschoen op en maakt het onderzoek van het ECSP af”?

Tot slot

Over transparantie gesproken: de datum van ons jaarlijkse congres voor Vermogensfondsen is bekend! Klanten ontvangen een uitnodiging om het congres op maandag 24 september 2018 op Landgoed de Horst in Driebergen bij te wonen. Het (toepasselijke) onderwerp van de dag is de paradox tussen openheid en veiligheid. Bent u nog geen klant en wilt u ook ons jaarcongres bezoeken? Neem dan vooral contact met mij op.

Wat doet Instituten & Charitas?

Instituten & Charitas bedient binnen ABN AMRO maatschappelijke instellingen. Hierin zijn we marktleider met circa 1.900 maatschappelijke instellingen als klant. Dit zijn onder andere goede doelen, vermogensfondsen, religieuze instellingen en branche- en belangenorganisaties.

Heeft u een vraag over dit artikel?

De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.