Wat gebeurt er als u er niet meer bent?

Wanneer uw hobby een collectie omvat, vertegenwoordigt deze in veel gevallen een behoorlijke waarde. Na uw overlijden gaat uw collectie over op uw erfgenamen. In principe zijn zij vrij om ermee te doen en laten wat hen goeddunkt.

Wilt u dat uw collectie bijeen blijft? Of heeft u andere specifieke wensen ten aanzien van uw verzameling? Dan is het verstandig om die al tijdens uw leven met uw erfgenamen door te spreken en vast te leggen. We bekijken eerst de situatie waarin u uw collectie wilt nalaten aan een museum. Vervolgens gaan we nader in op een nalatenschap van uw collectie aan uw wettelijke erfgenamen. Waar moet u rekening mee houden als u wilt dat (een deel van) de collectie bijeen blijft?

Uw collectie nalaten aan een museum

Na al die jaren dat u bezig bent geweest om uw verzameling compleet te krijgen, kunnen we wel stellen dat uw ziel en zaligheid in deze collectie is gaan zitten. U bent er misschien zo trots op dat u van mening bent dat de verzameling na uw overlijden het beste in handen kan komen van een museum. Op die manier kunnen nog veel mensen na u nét zo genieten van uw collectie als u dat heeft gedaan. U kunt de nalatenschap aan een museum regelen in uw testament. Daar kunt u ook extra voorwaarden in opnemen ten aanzien van uw collectie. Moet de verzameling permanent tentoongesteld worden? Of moet er in ieder geval toegang tot de stukken worden gegarandeerd voor iedereen die er onderzoek naar wil doen? Is er misschien een minimaal aantal dagen per jaar dat een deel van de collectie getoond moet worden? En wie draait er op voor het onderhouden van de collectie?

U bent niet verplicht het museum in kwestie al tijdens uw leven op de hoogte te stellen van het feit dat uw collectie eraan zit te komen. Maar er zijn wel goede redenen te geven waarom een gesprek vóór uw overlijden slim is. De door u opgenomen voorwaarden zouden een acceptatie van de nalatenschap door het museum namelijk wel eens in de weg kunnen zitten. Zo kan een museum dat werkt met wisselende tentoonstellingen namelijk niet voldoen aan uw wens om de collectie permanent tentoon te stellen. Op basis van die voorwaarde zou zo’n museum uw collectie dan dus moeten weigeren.

Een minder leuk vooruitzicht kan ook zijn dat een museum geen plek heeft voor uw collectie. Omdat er bijvoorbeeld al een heleboel werken van deze kunstenaar in het depot staan. Weet u dat al vóór dat u het aardse voor het hemelse verwisselt, dan kunt u nog op zoek gaan naar een ander thuis voor uw verzameling.

De verzameling naar uw kinderen

Gaat de verzameling naar uw wettelijke erfgenamen en regelt u verder niets? Dan mogen zij zelf beslissen wat zij ermee gaan doen. Heeft u één kind? Dan zou het goed kunnen zijn dat de collectie met veel liefde wordt overgenomen en voortgezet door uw zoon of dochter. Zijn er meerdere kinderen in het spel? Dan kán dat leiden tot een verdeling van uw stukken – en daarmee het opbreken van uw zorgvuldig samengestelde collectie – óf de verzilvering van uw verzameling.

In principe hebben uw wettelijke erfgenamen na uw dood recht op een gelijk deel van de nalatenschap. Heeft u naast uw verzameling nog veel andere (on)roerende goederen van waarde? Dan kan er besloten worden om de collectie als geheel aan één van de kinderen toe te bedelen. De andere kinderen krijgen dan delen uit de nalatenschap van een gelijke waarde. Maar als uw collectie letterlijk uw meest waardevolle bezit is, gaat die vlieger in ieder geval niet op. Dan wordt de collectie óf verkocht en delen de erfgenamen in de opbrengsten, óf ieder van de erfgenamen ontvangt een deel van de stukken uit de collectie.

Daarop is overigens wel nog een uitzondering mogelijk. Heeft één van uw kinderen zelf een aardig vermogen? Dan zou uw collectie ook in zijn geheel door hem of haar kunnen worden overgenomen mits hij of zij zijn (of haar) broers of zussen vervolgens compenseert voor de ‘overwaarde’ ten opzichte van zijn of haar deel in de nalatenschap.

Vermoedt u dat uw dochter de collectie graag overneemt en uw zoon uw Delftsblauwe vazen het liefste direct via Marktplaats zou willen verkopen? Dan kunt u uw wensen ook nog meegeven in een ‘legaat’. Daarin vermeldt u zo concreet mogelijk wat u aan wie wilt nalaten. Zo weet u zeker dat de stukken bij iemand terechtkomen die uw bloed, zweet en tranen voldoende weet te waarderen.