België pakt schenking via buitenlandse notaris aan

Kaasroute

Voor inwoners van België die aan nalatenschapsplanning willen doen, zijn schenkingen een belangrijk instrument. Als een inwoner van België vermogen door overlijden nalaat, kan de door erfgenamen verschuldigde erfbelasting fors oplopen. Kinderen die erven van hun ouders betalen in Vlaanderen erfbelasting volgens een progressief tarief, oplopend tot 27%; in Wallonië en het Brussels Gewest kan het tarief voor hen zelfs oplopen tot 30%.

Schenkingen daarentegen, kunnen in België geheel belastingvrij plaatsvinden. De schenkbelasting is in België een registratiebelasting. Wordt de schenking geregistreerd? Dan betaalt men over een schenking door ouders aan kinderen 3% (in het Waals Gewest 3,3%) schenkbelasting. De verplichting om de schenking te registreren bestaat momenteel alleen voor schenkingen die zijn vastgelegd in een Belgische notariële akte, niet als het een buitenlandse akte betreft. In de praktijk kiest men er vaak voor om de schenking bij een Nederlandse notaris te regelen. Vandaar de term ‘kaasroute’. Als de wetswijziging doorgaat, zal de verplichting om te registreren straks ook gaan gelden voor buitenlandse notariële akten.

Waarom schenken via notariële akte?

Een schenking van roerend vermogen kan in België belastingvrij plaatsvinden via een handgift of bankgift. Dat blijft ook na de wetswijziging mogelijk. Maar er zijn ook overdrachten die juridisch vereisen dat ze in een notariële akte worden vastgelegd. Een voorbeeld hiervan is het schenken van roerend vermogen – bijvoorbeeld een effectenportefeuille – met voorbehoud van het vruchtgebruik. De ‘vruchten’ van het vermogen blijven dan tot het overlijden aan de schenker toekomen. En de blote eigendom die overgaat op de begiftigde groeit bij het overlijden van de schenker belastingvrij aan tot volle eigendom. Deze structuur wordt regelmatig door inwoners van België toegepast.

Nederbelgen

Schenken met voorbehoud van vruchtgebruik werkt in Nederland overigens niet zo gunstig uit als in België. Een fictiebepaling in de Nederlandse successiewet stelt dat het vermogen waarover de erflater tot zijn dood het vruchtgebruik heeft behouden, als fictieve erfrechtelijke verkrijging met erfbelasting wordt belast. Dat kan van belang zijn als men na het doen van zo’n schenking naar Nederland (terug)verhuist.

Overlijden binnen 3 jaar

In bepaalde gevallen kiest men ervoor om een schenking van roerend vermogen vrijwillig te laten registreren, ook wanneer dat niet verplicht is. Overlijdt men als inwoner van België binnen 3 jaar na het doen van een schenking die niet geregistreerd is en waarover dus geen schenkbelasting is betaald? Dan moet daarover alsnog erfbelasting worden betaald. En zoals hiervoor al werd opgemerkt, kan de erfbelasting in dat geval aanmerkelijk hoger uitvallen.

Registratie van een schenking kan nog plaatsvinden zolang de schenker in leven is. Vandaar dat men in de praktijk meestal niet onmiddellijk tot registratie overgaat, maar dit laat afhangen van de (gewijzigde) gezondheidstoestand van de schenker.

Anticiperen op wijziging

De ingangsdatum van de wetswijziging is voorzien per 1 december 2020. Tot die tijd geldt de verplichting om een buitenlandse schenkingsakte te laten registreren nog niet. Men heeft dus nog een paar maanden de tijd om van de huidige regeling te profiteren. Nederlandse notarissen in de zuidelijke provincies kunnen de komende maanden op een toename van cliënten uit België rekenen.