De 4 voordelen van schenken via een Familiefonds

Voordeel 1: fiscaal vriendelijk schenken

Schenken participaties

Eén van de uitgangspunten van estate planning is het familievermogen op een fiscaal vriendelijke wijze aan de (klein)kinderen toe te laten komen. Er moet voorkomen worden  dat er bij deze overgang onnodig veel belasting afgedragen wordt. Het streven is dat dit (substantieel) minder is dan als u niets zou doen en het vermogen bij uw overlijden zou vererven. Hoe pakt u dat aan? Allereerst is het goed om te weten dat er belasting wordt geheven over de ‘belaste verkrijging’. Dit is de fiscale waarde van de verkrijging verminderd met een vrijstelling. Vervolgens betalen kinderen over het gedeelte van de belaste verkrijging tot  € 138.641 (cijfer 2023)  10% en daarboven 20% schenk- of erfbelasting. Voor kleinkinderen is dat respectievelijk 18% en 36%. Uw (klein)kinderen besparen dus belasting als u het vermogen dat zij zouden erven, tegen een lager tarief en/of onder een vrijstelling aan ze schenkt. Door bijvoorbeeld uw (klein)kinderen periodiek participaties te schenken ter waarde van  € 138.641, besparen zij (los van de vrijstelling) 10% belasting, dus ongeveer € 13.864 per schenking. Lees voor meer informatie hierover de blog ‘De schenkingsvrijstelingen in 2023’)

Kwijtschelden lening aan het Familiefonds

Een alternatief is dat de stichting ‘Bewaarder & Beheerder’ zelf het vermogen koopt. Dan dragen de (groot)ouders eerst een klein bedrag over aan de stichting waarvoor zijn participaties uitgereikt krijgen. Vervolgens worden deze participaties aan de (klein)kinderen geschonken, waarna de stichting een zakelijke lening bij u aangaat om het vermogen te kunnen kopen. Op deze lening kunt u periodiek een bedrag kwijtschelden. Afhankelijk van de hoogte hiervan, zijn de participanten hierover schenkbelasting verschuldigd. De participanten komt dan direct het rendement op het totale vermogen toe. Hierop moeten de rente en belastingen uiteraard nog in mindering gebracht worden.

Let op bij vastgoed

Voor een fiscaal vriendelijke overdracht moeten wij niet alleen kijken naar de schenk- en erfbelasting. Ook de overdrachtsbelasting kan een rol spelen. In het algemeen geldt dat er 10,4% overdrachtsbelasting is verschuldigd over de verkrijging van bestaand beleggingsvastgoed; bij nieuw vastgoed is dat 21% BTW. Bij de inbreng van vastgoed in een Familiefonds en de overdracht van de participaties kan er ook overdrachtsbelasting verschuldigd zijn. Laat u zich hierover goed adviseren door uw fiscalist.

Voordeel 2: geclausuleerd schenken

Als u dat wenst, kunt u aan de schenkingen van de participaties clausules toevoegen. Daarin verschilt een Familiefonds niet van andere schenkingen. Bijvoorbeeld één of meer van de volgende clausules:

• Een ‘uitsluitingsclausule’: De participaties in het Familiefonds mogen bij de (klein)kinderen geen deel uitmaken van een (toekomstige) gemeenschap van goederen of betrokken worden in een verrekening alsof er sprake is van een gemeenschap van goederen. Daardoor voorkomt u dat de participaties in het vermogen van de ‘koude kant’ terechtkomen.
• Een ‘tweetrapsschenking’: Om te voorkomen dat de participaties in het Familiefonds bij het overlijden van uw (klein)kind naar zijn of haar echtgenoot gaan, kunt u bepalen naar wie de participaties dan moeten gaan. Om dit goed te laten verlopen, moet er dus in ieder geval een goede boekhouding gevoerd worden.
• Een ‘herroepingsclausule’: U kunt bepalen dat u de schenking altijd kunt herroepen. Bijvoorbeeld als uw financiële situatie daar later om vraagt. Houd er wel rekening mee dat uw (klein)kind misschien minder blij is met deze schenking. Wat kan hij of zij er feitelijk mee doen?

Voordeel 3: het familievermogen blijft bij elkaar

U heeft uw effecten- of vastgoedportefeuille zorgvuldig opgebouwd. In deze samenstelling verwacht u een goed rendement binnen aanvaardbare risicogrenzen. Zou u besluiten deze portefeuille aan uw (klein)kinderen gezamenlijk over te dragen (dus niet op te splitsen), dan neemt het aantal eigenaren flink toe. En daarmee ook het aantal belangen en inzichten. De kans op conflicten is daarmee groot. Als eigenaren van het vermogen kunnen uw (klein)kinderen dan aansturen op een splitsing of verkoop van ‘uw’ portefeuille.

Doordat u uw effecten- of vastgoedportefeuille inbrengt in het Familiefonds, wordt de stichting Bewaarder eigenaar van het vermogen. In geval van een conflict kunnen de (klein)kinderen als participatiehouders dan niet zo maar eisen dat het onderliggende vermogen gesplitst of verkocht wordt. Zij zijn in beginsel gebonden aan de regels hierover in de Fondsvoorwaarden. Als een participant daar toch geen genoegen mee neemt, kan hij/zij naar de rechter stappen om deze regels te laten toetsen. Of hij/zij daarin succesvol zal zijn, zal afhankelijk zijn van de feiten en omstandigheden.

Voordeel 4: Leren beheren

Als het vermogen in zijn geheel, maar zonder Familiefonds geschonken is, zullen de (klein)kinderen vanaf dat moment het vermogen gezamenlijk moeten beheren. Welke aandelen of obligaties moeten er verkocht worden? Is het rendabel om de beleggingspanden te verduurzamen? Moet dat kunstwerk gerestaureerd worden? Vragen die soms geen uitstel dulden. Hoe fijn is het dan dat deze vragen door een ervaren stichting-bestuur (waar u deel van uitmaakt) namens de participanten beantwoord worden. Het bestuur kan daarnaast ook de participanten geleidelijk vertrouwd maken met de vraagstukken rondom het vermogen. Bijvoorbeeld door een uitgebreide toelichting op het gevoerde beleid in de jaarlijkse participantenvergadering te geven. Of door hen een opleiding te laten volgen (bijvoorbeeld de Generation Next Academy van ABN AMRO MeesPierson). Een andere mogelijkheid is hen (steeds meer) om advies te vragen bij het nemen van beslissingen. Met op termijn misschien ook wel een rol als bestuurder voor het (klein)kind. Ook dit kunt u vormgeven zoals u zelf wenst.

Aandachtspunten bij het Familiefonds

Naast genoemde vier voordelen zijn er ook enkele aandachtspunten. Ik noem er een aantal:

• Gezien de complexiteit en de (advies)kosten wordt het Familiefonds voornamelijk ingezet bij substantiële vermogens.
• Bezien vanuit de (groot)ouders voorziet het Familiefonds in een aantal wensen. In de praktijk kan het zijn dat (een deel van) de (klein)kinderen die wensen niet (geheel) onderschrijven. Wat heeft een (klein)kind aan participaties waar hij niet aan kan komen terwijl hij/zij best wat financiële aanvulling kan gebruiken op zijn/haar dagelijkse uitgaven?
• Het Familiefonds verbindt een groep familieleden financieel met elkaar. Is de dynamiek die dat met zich mee kan brengen gewenst?
• Bepaald vermogen dat is vrijgesteld in box 3 (bijvoorbeeld kunst die niet hoofdzakelijk wordt aangehouden ter belegging of een NSW-landgoed), zal wel belast zijn in box 3 nadat het is ingebracht in een Familiefonds.
• Laat u zich goed (fiscaal) adviseren als u ondernemingsvermogen in wilt brengen in een Familiefonds.
• De Stichting moet ingeschreven worden bij de Kamer van Koophandel. De statuten en de bestuurders worden daarmee bekend. In beginsel hoeven de jaarstukken niet gedeponeerd te worden. Op de site van de Kamer van Koophandel leest u wanneer u moet deponeren.
• Naast de stichting wordt het Familiefonds zelf binnenkort waarschijnlijk ook opgenomen in het UBO-register. Bepaalde informatie wordt dan mogelijk ook openbaar. Lees hier meer over in de blog ‘Uw privacy en het UBO register’.

Met het Familiefonds kan het familievermogen dus op een evenwichtige wijze overgedragen worden aan de (klein)kinderen. Wel is het van belang dat daarbij de voorwaarden in acht genomen worden. Of het Familiefonds voor uw familie geschikt is, hangt af van uw wensen en uw financiële situatie. Als u meer wilt weten over het Familiefonds en de overige manieren van schenken, kunt u contact met ons opnemen.