Als iemand zijn vermogen niet zelf kan beheren, is het gewenst dat iemand anders deze taak uitvoert. Vaak denken we dan aan personen op jonge leeftijd, maar u kunt ook denken aan mensen met verminderde geestelijke vermogens. Er zijn veel verschillende vormen van bewind. Hierna leest u meer over het testamentair bewind, minderjarigenbewind en meerderjarigenbewind.
Testamentair bewind
Wordt een persoon 18 jaar, dan krijgt deze de beschikking over zijn of haar vermogen. Soms is het nodig om iemand wat langer bescherming te bieden. Een jongvolwassene die een groot vermogen erft, kan meestal wel wat begeleiding gebruiken. U kunt echter ook denken aan: verslaving, financieel misbruik of onvoldoende geestelijke vermogens als reden voor het hanteren van een testamentair bewind.
In een testament kunt u bepalen dat een bewindvoerder het vermogen uit een erfenis beheert. De persoon die het vermogen erft, mag zonder toestemming van de bewindvoerder weinig tot niets doen met het vermogen. In het testament kan veel op maat worden ingevuld, zoals de leeftijd waarop het bewind eindigt, vaak rond de 25 jaar. Vijf jaar na het overlijden van de erflater kan de rechthebbende naar de rechter stappen om het bewind op te heffen, mits hij of zij kan aantonen het vermogen verantwoordelijk te kunnen beheren. Dit bewind kan ook bij een schenking worden ingesteld, mits schriftelijk vastgelegd.
Bewind voor minderjarigen
Een kind dat minderjarig is, kan een vermogen nog niet zelfstandig beheren. De ouders die samen het gezag hebben over het kind, zullen deze taak op zich nemen. Deze rechtsfiguur heet ook bewind en heeft een vergelijkbare functie als het testamentaire bewind. Heeft het kind geen ouders meer, dan krijgt een kind een voogd. De voogd voert dan ook het bewind.
In een testament kunt u een voogd aanwijzen, voor als u er in de toekomst niet meer bent. U kunt dit ook kosteloos doen via het gezagsregister. In een testament kunt u echter nog meer regelen. Zo is het mogelijk vast te leggen dat iemand anders het bewind over het vermogen van de erfenis van uw kind voert dan de ouder/voogd.
Meerderjarigenbewind
Een meerderjarigenbewind is van toepassing wanneer een volwassene niet meer zelfstandig financiële beslissingen kan nemen, bijvoorbeeld door dementie. Dit bewind wordt aangevraagd bij de kantonrechter. De aanvraag kan worden gedaan door de persoon zelf, een partner of andere familieleden. Tijdens een zitting wordt gekeken of bewindvoering passend is. Dit bewind kan worden geregistreerd in het centraal curatele- en bewindregister, wat extra bescherming biedt.
Een bewindvoerder beheert in de meeste gevallen het gehele vermogen van de rechthebbende. Voor sommige handelingen, zoals de verkoop van een huis, is goedkeuring van de rechthebbende of de kantonrechter nodig. De bewindvoerder moet jaarlijks verantwoording afleggen aan de kantonrechter, wat waarborgen biedt tegen misstanden.
Wie benoemen tot bewindvoerder?
Bij een testamentair bewind bepaalt u zelf wie u tot bewindvoerder benoemt. Het ouderlijk bewind ligt in beginsel bij de ouders of voogd. Voor het meerderjarigenbewind speelt de kantonrechter een belangrijke rol bij de benoeming, maar de aanvrager en de rechthebbende ook.
Welke persoon geschikt is, is van veel factoren afhankelijk. U kunt onder andere denken aan de volgende punten.
- De vaardigheden van de bewindvoerder en de relatie tussen de bewindvoerder en de rechthebbende.
- De mate van zelfinzicht bij de rechthebbende.
- De onderliggende problematiek.
- De leeftijd van de rechthebbende.
- De omvang en samenstelling van het vermogen.
Een keuze voor een bewindvoerder in de familiekring is vaak een prima oplossing. Een professioneel bewindvoerder kan daarnaast in sommige gevallen ook een goede keuze zijn. U kunt dan bijvoorbeeld aan uw notaris of accountant denken. Hoe zwaarder de taak drukt bij een familielid, hoe eerder gedacht wordt aan een professional. Daarnaast willen mensen familieleden ook soms ontzien en kiezen daarbij in enige mate voor ‘gemak’.