Direct naar content

Voor elke bestuurder die al wat jaren meedraait bij een vermogensfonds is de toenemende invloed van de overheid duidelijk merkbaar. Transparantie is het sleutelwoord. Het vertaalt zich in wet- en regelgeving die niet alleen het vermogensfonds steeds zichtbaarder maakt maar nu ook zijn bestuurders. De nieuwe UBO-wetgeving en aangescherpte ANBI-regels worden niet overal met gejuich ontvangen. Maar de belangen van bestuurders wegen niet op tegen een overheid die inzet op optimale veiligheid in de maatschappij.

Vermogensfondsen Congres 2019

Op 23 september gingen in de inspirerende entourage van het Singer Laren ruim 300 bestuurders met elkaar in gesprek.

Inzoomen
Allereerst werd ingezoomd op de bestuurlijke uitdagingen die voortvloeien uit de nieuwe ANBI-regels met Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst van EY. Jan Willem Stouthart van HVG Law nam het publiek mee in de UBO-wetgeving, het wetsvoorstel Bestuur & Toezicht en enkele voorbeelden van belangenverstrengeling.

Uitzoomen
Later op de middag gaf Charles Groenhuijsen een positief getinte rondleiding door het hedendaagse Amerika. Binnenkort verschijnt zijn boek ‘Alles gaat voorbij, zelfs Donald Trump’. ABN AMRO’s Han de Jong gaf een macro-economische beschouwing op de ontwikkelingen in de wereld.

Als je door de bomen het bos niet meer ziet, wordt het tijd om te kappen. Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst. EY 

Regels zijn regels

Wanneer je als vermogensfonds je ANBI-status wil behouden, is het volgen van de regels raadzaam. Maar veel bestuurders weten niet waar ze aan toe zijn. Ze hebben de nodige vragen en lopen tegen dilemma’s aan. Wat moeten we nu wel en wat moeten we nu niet doen? Geldt dat ook voor ons? Wanneer gaat dit nu precies in? Hoe zit het met onze privacy? Hoe houden we de negatieve effecten van die verdergaande transparantie zo veel mogelijk buiten de deur? Wat gebeurt er als we de zaken niet op tijd georganiseerd krijgen? Hoe moet een voorwaarde zoals de anti-oppoteis uitgelegd worden en wat zijn de gevolgen van verlies van de ANBI-status?

Van concept naar wet

Deze onduidelijkheid heeft soms ook te maken met de lange weg die nieuwe wetgeving aflegt. Vaak verschijnt deze eerst in de vorm van een ‘concept wetvoorstel’. Dit is niets anders dan een voornemen van de wetgever, maar is dus nog aan verandering onderhevig. Vaak laten belanghebbende organisaties uitgebreid hun licht schijnen over zo’n concept. Het komt regelmatig voor dat zij een intensieve lobby starten om de wetgever op andere gedachten te brengen. Er kunnen dan nog allerlei wijzigingen plaatsvinden. Ook dat voedt de verwarring bij organisaties die geacht worden de nieuwe regels te gaan volgen.

Het lezen van de wet

Gelukkig zijn er mensen die het ‘lezen van de wet’ als hun specialiteit beschouwen. Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst van EY is gespecialiseerd in erven en schenken aan goede doelen. Zij vergelijkt de ANBI-regels met de spreekwoordelijke bomen en het bos. Zij snapt heel goed dat de overheid in haar streven naar veiligheid voor meer transparantie kiest, maar vindt ook dat er nogal wat overbodige regels zijn. Ook ziet ze dat de privacy van donateurs (waaronder vermogensfondsen) steeds meer in het gedrang kan komen. Zij geeft het nieuwe conceptwetsvoorstel transparantie maatschappelijke organisaties dan ook een dikke onvoldoende.

Meer over de ANBI-regels

Privacy op het spel
Volgens het conceptwetsvoorstel transparantie maatschappelijke organisaties is elke stichting of vereniging (ook ANBI’s) verplicht alle donaties vanaf 15.000 euro te registreren met de naam en woonplaats van de donateur en het bedrag. Deze registratieplicht is uiteraard niet van toepassing als uw vermogensfonds zelf geen donaties ontvangt. Maar op het moment dat uw vermogensfonds zelf een donatie doet van 15.000 euro of meer, komt het fonds wel degelijk in het publieke donateursregister van de ontvangende partij te staan. De naam van uw fonds is dan, evenals het schenkingsbedrag, zichtbaar voor een breed publiek. Publicatie kan ontweken worden door het zogenoemde ‘smurfen van donaties’. De donateur doet dan schenkingen tot 14.999 euro per jaar zodat zijn anonimiteit gewaarborgd blijft.
De geefbereidheid van donateurs zal zeer waarschijnlijk door dit conceptvoorstel afnemen.Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst ziet veel meer in een besloten register waar alleen overheidsinstanties toegang toe hebben. Dit voorkomt dat dit soort gegevens op straat komt te liggen en er ongewenste situaties ontstaan.

Publicatieplicht jaarstukken
Een andere verandering die alle stichtingen en dus ook veel vermogensfondsen boven het hoofd hangt, is de verplichte publicatie van een balans en verlies- en winstrekening. De grotere vermogensfondsen doen dit vaak al wel maar binnenkort geldt dit dus voor elke stichting. Momenteel hoeven alleen commerciële stichtingen jaarstukken te publiceren, en hoeven vermogensfondsen die ANBI zijn, alleen een staat van baten en lasten te publiceren. Dit is dus een grote verandering.

Terug naar het waarom
Het wetsvoorstel dat er ligt heeft grote impact voor alle ANBI’s en stichtingen en dus ook voor de meeste vermogensfondsen. Gaan we even terug naar de reden waarom deze wet er moet komen, dan gaat het erom dat de overheid grip wil krijgen op een zeer beperkte groep in de samenleving die zich actief bezighoudt met ‘onfrisse’ geldstromen. Gelden die mogelijk ingezet gaan worden voor illegale activiteiten als het financieren van terrorisme of haat zaaien. De vraag is of het dichttimmeren van de regels gaat helpen om die activiteiten op te sporen of een halt toe te roepen.

Als alles transparant wordt, zie je eigenlijk niets meer.
Sabine de Wijkerslooth-Lhoëst, EY

UBO-wetgeving ook voor stichting

Jan Willem Stouthart van HVG Law ziet eenzelfde ontwikkeling bij de op handen zijde UBO-wetgeving, waar net als alle andere rechtspersonen nu ook stichtingen onder gaan vallen. Een UBO is een Ultimate Beneficial Owner, ofwel een uiteindelijk belanghebbende. Straks zijn ook stichtingen verplicht een UBO-register aan te houden. Ze moeten deze toevoeging deponeren in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. En dat is best merkwaardig daar bestuurders van stichtingen bij wet niets mogen ontvangen uit de stichting, op een bestuurderstoelage of onkostenvergoeding na. Bestuurders van een stichting hebben de taak het vermogen door te geven, er is hier dus helemaal geen sprake van een belanghebbende.

De Pseudo-UBO is een Nederlandse trouvaille. De samenleving is de uiteindelijk belanghebbende.
Jan Willem Stouthart van HVG Law

Meer over de UBO-wetgeving

What’s in the name?
De Europese wetgever erkent dat er bij stichtingen geen sprake is van een belanghebbende. Maar in plaats van de wetgeving op deze groep niet toe te passen, hebben ze speciaal voor stichtingen de term ‘pseudo-UBO’ in het leven geroepen. UBO-wetgeving is erop gericht zicht te krijgen op de persoon die namens de stichting gerechtigd is over de baten en lasten te beslissen. Een bestuurder van een stichting kan bij de in- of uitstroom van gelden beslissingen nemen die mogelijk gerelateerd zijn aan witwassen of terrorismefinanciering. Dat is dan ook de reden waarom ook stichtingen onder deze wetgeving gaan vallen. Elke stichting moet voor 30 juni 2021 één UBO hebben geregistreerd. Dit is in principe de voorzitter, tenzij de stichting anders beslist.

Politieke lobby
De FIN – Vereniging van Fondsen in Nederland – is bij monde van de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie – actief in een politieke lobby om de UBO-wetgeving in de huidige vorm niet op stichtingen van toepassing te laten zijn. Op haar website doet de vereniging verslag van een rondetafelgesprek dat zij onlangs voerde met leden van de Tweede Kamer. Hierin hebben de samenwerkende organisaties nogmaals hun bezwaren geuit. Ook hebben ze een voorstel gedaan hoe er in hun optiek beter invulling gegeven kan worden aan de wens van de overheid om meer zicht en grip te hebben op de geldstromen van stichtingen en op de personen die gerechtigd zijn hierover te beslissen.

Tegenstrijdige belangen
Een andere wet waar stichtingen mee te maken kunnen krijgen is het wetsvoorstel Bestuur & Toezicht Rechtspersonen. Een van de goede dingen uit dit wetsvoorstel is de tegenstrijdige belangenregeling. En daar raakt de wetgever bij de meeste stichtingen een essentieel punt. Naast het stichtingsbestuur is er meestal geen ander orgaan dat goedkeuring geeft of toezicht houdt. Het ontbreekt bij veel stichtingen aan een goede governance. Het getuigt van goed bestuur als je je eigen tegenspraak organiseert. Volgens Jan Willem Stouthart is niet ondenkbaar dat banken en accountants in de toekomst een Raad van Toezicht of Raad van Commissarissen als eis zullen stellen bij hun klanten. Dat kun je volgens hem beter voor zijn.

“Je moet niet wachten op de wet, maar zelf je verantwoordelijkheid nemen.”
Jan Willem Stouthart van HVG Law

Van gedachten wisselen?

Heeft u behoefte om met ons van gedachten te wisselen over hoe uw vermogensfonds kan anticiperen op de op handen zijnde regels en wetten? Neem dan voor een afspraak contact op met uw relatiemanager. Nog geen klant maar wel interesse in zo’n gesprek? Neem dan contact op met Otto Beelaerts van Emmichoven op 06 – 1276 7665 of op otto.beelaerts@nl.abnamro.com.