Trouwen zonder voorwaarden. Hoe werkt dat eigenlijk?

Praktische informatie

Wat moet u eigenlijk doen voordat u kunt trouwen? En zijn er andere regels?

• U moet uw voorgenomen huwelijk melden bij de gemeente waar u gaat trouwen. Dat kan digitaal en aan de balie bij uw gemeente. Dat moet minstens twee weken van tevoren.
• Na het trouwen moet u de huwelijksakte ondertekenen.
• Bij een huwelijk geeft u elkaar ook het jawoord: dat is dan de voltrekking van het huwelijk. Bij het partnerschap ontbreekt dit aspect.
• U moet als uitgangspunt minstens 18 jaar oud zijn, niet met iemand anders getrouwd of geregistreerd als partner zijn, niet onder curatele staan en niet de wens hebben om met een nabij familielid te trouwen.

De algehele gemeenschap van goederen

Veel mensen denken bij trouwen zonder huwelijkse voorwaarden nog aan de algehele gemeenschap van goederen. Dit systeem is echter niet langer het uitgangspunt. Vroeger was het zo dat in beginsel al het vermogen van beide partners ging behoren tot de gemeenschap van goederen. Daartoe behoorde dus ook het voorhuwelijkse vermogen, schulden, bedrijfsvermogen en in beginsel ook schenkingen en erfenissen.

Wilde u dat niet? Dan moest u huwelijkse voorwaarden opstellen. Voor schenkingen en erfenissen kon een uitsluitingsclausule worden toegepast door de schenker of de erflater. Hoe zit dat tegenwoordig?

De beperkte gemeenschap van goederen

Tegenwoordig spreken we over de beperkte gemeenschap van goederen. Het belangrijkste kenmerk is dat voorhuwelijks privévermogen (bezittingen en schulden) en schenkingen en erfenissen ontvangen tijdens het huwelijk, niet langer onderdeel uitmaken van de gemeenschap van goederen. Deze goederen blijven behoren tot het privévermogen van de desbetreffende partner. Er zijn nu drie verschillende vermogens in een huwelijk: privévermogen van de ene partner, privévermogen van de andere partner en daarnaast gemeenschappelijk vermogen.

Belangrijk om te vermelden is dat de beperkte gemeenschap alle goederen omvat die al voor de aanvang van de gemeenschap aan de echtgenoten gezamenlijk toebehoorden. Dat maakt dan niet uit in welke verhouding.

Voordelen

Belangrijke voordelen van het ‘nieuwe’ systeem zijn de volgende.

• Het sluit meer aan bij de maatschappelijk wenselijke economische zelfstandigheid, ook tussen partners.
• U hoeft geen huwelijkse voorwaarden op te stellen als de gevolgen van de beperkte gemeenschap u aanstaan.
• Het sluit beter aan bij internationale systemen voor het huwelijk.

Nadelen

• Als u voor het huwelijk een ongelijk aandeel in een gemeenschappelijk goed heeft, dan verdwijnt deze ongelijkheid na het huwelijk. Stel u had een derde van de echtelijke woning en uw partner twee derde, dan zijn er na het huwelijk twee gelijke delen. Wilt u de ongelijke delen handhaven dan moeten er huwelijkse voorwaarden komen. Eenzelfde nuance geldt voor schulden voor een gezamenlijke bezitting.
• In het oude stelsel was een gelijke vermogensverdeling bij overlijden vaak het uitgangspunt. In het nieuwe stelsel is dat minder snel het geval. In ons artikel “De voordelen van een gelijke vermogensverdeling voor de erfbelasting” leest u over het belang van dit punt.
• De aanwezigheid van drie vermogens vergt een goede administratie. Als niet aannemelijk kan worden gemaakt dat een goed privévermogen is, wordt het geacht gemeenschappelijk te zijn.

Wat is eigenlijk het verschil tussen een partnerschap en een samenlevingscontract?

Veel mensen die ik spreek kennen niet het essentiële verschil tussen een partnerschap en een samenlevingscontract.

Tussen samenwoners bestaat er geen gemeenschap van goederen, noch algeheel, noch beperkt. Het samenlevingscontract heeft in die zin geen directe vermogensrechtelijke gevolgen. Dat kan soms anders zijn met bepaalde verrekenbedingen. Bij het geregistreerd partnerschap is dat dus wel het geval: in beginsel is er dan sprake van een beperkte gemeenschap. Het huwelijk en het geregistreerd partnerschap lijken in hoge mate op elkaar. Het samenlevingscontract staat daar volledig naast.

Wat is er geregeld ten aanzien van mijn onderneming?

Als de onderneming ‘voorhuwelijks’ is, valt deze tegenwoordig buiten de huwelijksgemeenschap. In dat geval krijgt de gemeenschap een redelijke vergoeding voor de kennis, vaardigheden en arbeid die een echtgenoot ten behoeve van die onderneming heeft aangewend. De omvang van dit vergoedingsrecht is variabel en gekoppeld aan de inspanningen die zijn verricht. Op voorhand is niet direct duidelijk waar deze regeling toe leidt en dat kan een reden zijn om huwelijkse voorwaarden te maken.

Een onderneming gestart tijdens het huwelijk, maakt onderdeel uit van de huwelijksgemeenschap, tenzij het bijvoorbeeld gestart is met vermogen dat niet tot de gemeenschap behoort.

Schulden

Als bij het einde van het huwelijk de goederen van de huwelijksgemeenschap niet genoeg zijn om de schulden te betalen, moeten beide echtgenoten ze voor een gelijk deel betalen. Dat kan anders zijn op basis van ‘de eisen van redelijkheid en billijkheid’. Denkt u bijvoorbeeld aan de situatie dat een echtgenoot veel schulden is aangegaan zonder dat de ander dit wist.

Er bestaat een bijzondere regeling voor verhaal op de goederen van de huwelijksgemeenschap voor een privéschuld van een van de echtgenoten. Schuldeisers kunnen zich verhalen op de helft van de opbrengst van een uitgewonnen goed. De andere helft komt toe aan de andere echtgenoot (niet schuldenaar). Dit valt dan buiten de gemeenschap. De andere echtgenoot is echter ook bevoegd dit goed over te nemen. Door betaling van de helft van de waarde wordt dit dan een privégoed van deze echtgenoot. In het oude stelsel kon een schuldeiser zich op de volledige huwelijksgemeenschap verhalen.

Moet ik huwelijkse voorwaarden opstellen?

Er worden tegenwoordig minder huwelijkse voorwaarden opgesteld dan vroeger. Kennelijk spreekt het nieuwe systeem een grotere groep mensen aan. Toch kunnen er nog veel redenen voor u zijn om huwelijkse voorwaarden op te stellen.

• U wilt bepaald voorhuwelijks vermogen gemeenschappelijk maken.
• U wilt een algehele gemeenschap van goederen.
• U wilt zekerstellen dat de vererving gelijkmatig zal verlopen tussen u, uw partner en de kinderen.
• U wilt de voorhuwelijkse ongelijke delen handhaven.

Tot slot

U ziet dat het huwelijk zonder voorwaarden nu minder vergaande gevolgen heeft dan voorheen. Ook bij het huidige huwelijk geldt echter: ‘bezint, eer gij begint’. Regelmatig zijn huwelijkse voorwaarden aan te raden om een regeling te treffen die het beste past bij uw situatie. Een goed advies over de mogelijk inhoud is aan te raden.