Uw bv en uw levenstestament

Let op: uw bv is een rechtspersoon

Stel dat u een levenstestament heeft. Als het goed is, heeft u dan iemand aangewezen die namens u kan handelen als u dat zelf niet meer kan. Dan is het toch ook direct goed geregeld voor uw bv? Nou, dat is maar de vraag. Een bv is immers een rechtspersoon met eigen rechten en plichten, net zoals u in uw privé hoedanigheid. Besteed ook aandacht aan uw bv in uw levenstestament!

De verschillende ‘petten’ van de DGA

Laten we een paar zaken op een rij zetten, voordat u naar de notaris gaat. Realiseert u zich dat u als dga verschillende ‘petten’ op heeft. Uw privé hoedanigheid is al genoemd. Verder bent u aandeelhouder van een bv. Als aandeelhouder neemt u deel aan de algemene vergadering van aandeelhouders. Dat is het belangrijkste orgaan van de bv. Deze vergadering ontslaat en benoemt bijvoorbeeld bestuurders.

Maar daarmee zijn we er nog niet. Een bv heeft weliswaar eigen rechten en plichten, maar (uiteindelijk) een mens zal namens die bv handelingen moeten verrichten. Dat is de primaire taak van de bestuurder van de bv. Tot slot kunt u in dienst zijn van de bv als directeur.

Heeft u als dga al deze petten op? Dan is de kans groot dat u denkt in termen van ‘mijn bv’ zonder zich dagelijks te realiseren dat u verschillende rollen vervult. Maar dat moet u zich  wel realiseren als u nadenkt over het thema wilsonbekwaamheid en uw bv.

Wat als u niets regelt voor uw bv?

Stel dat u wel een levenstestament heeft, maar niets specifiek voor uw bv heeft geregeld. Is dat dan voldoende geregeld? Uw levenstestament heeft dan betrekking op uw privé hoedanigheid. Uw vertegenwoordiger mag handelingen namens u verrichten vanuit die hoedanigheid. Onderdeel van uw privévermogen zijn uw aandelen in uw bv. Bent u enig bestuurder en aandeelhouder van deze bv, dan ontstaat er een vacuüm. U kunt niet meer handelen in/namens de bv en uw vertegenwoordiger ook niet.

Hoe lost uw vertegenwoordiger dit op? Uw vertegenwoordiger kan een algemene aandeelhoudersvergadering houden en iemand (zichzelf wellicht?) benoemen tot nieuwe bestuurder. Dat moet dan snel worden vastgelegd bij de Kamer van Koophandel (KvK), waarna de nieuwe bestuurder de bv kan vertegenwoordigen. Het probleem is dat deze gang van zaken tijd en energie kost, waarschijnlijk in een situatie die al lastig is. U bent immers wilsonbekwaam geworden en dan zal er veel meer spelen.

Kunt u voorkomen dat deze situatie ontstaat? Het antwoord is ja.

Wat kunt u regelen voor de bv?

Voor het gemak redeneer ik eerst vanuit de overzichtelijke situatie dat u enig aandeelhouder en enig bestuurder bent. Bij veel beleggings- of pensioen-bv’s is dat de situatie. Als vertegenwoordiger van uw bv kunt u namens uw bv een volmacht aan iemand geven. Dit kunt u ook vastleggen in uw levenstestament of in een aparte akte. Waar het om gaat, is dat u even de pet opzet van vertegenwoordiger van uw bv en vanuit die hoedanigheid een volmacht geeft.

Vier aandachtspunten hierbij:

1. De statuten van de bv kennen hiervoor mogelijk ook een regeling. Uw levenstestament moet hierop aansluiten. Recent heeft Hof Amsterdam geoordeeld dat de statuten sowieso de regeling in het levenstestament moeten ondersteunen. Dat is in de meeste statuten niet zo. Voor nieuwe levenstestamenten kan hiermee rekening worden gehouden. Wat is de situatie voor bestaande levenstestamenten? Dat is op dit moment nog niet duidelijk. Het notariaat heeft de uitspraak van de rechter nog in beraad.
2. Gelden er beperkingen in de volmacht? U doet er dan verstandig aan de volmacht in te schrijven in het handelsregister. De voorwaarden gelden dan ook voor derden.
3. Maak onderscheid tussen een volmacht namens de bv of een volmacht namens u als bestuurder. Een volmacht van een bestuurder eindigt bij zijn overlijden. Een volmacht namens de bv eindigt dan niet.
4. Het kan zijn dat een gemachtigde bepaalde grote beslissingen niet kan nemen. Denkt u aan de verkoop van de onderneming. Mogelijk moet een dergelijke beslissing door een bestuurder worden genomen. Het kan dus nodig zijn dat de gemachtigde ook de rol van bestuurder krijgt.

Er zijn meerdere aandeelhouders of bestuurders

Wat als er meerdere aandeelhouders of bestuurders zijn? Ik geef u een aantal richtsnoeren.

• Zijn er meerdere aandeelhouders? Dan kunt u afspraken maken met die andere aandeelhouders over de situatie dat u (of een andere aandeelhouder) wilsonbekwaam raakt. Het document waarin dat gebeurt, wordt vaak ‘aandeelhoudersovereenkomst’ genoemd.
• Zijn er meerdere bestuurders? Het is dan logisch dat u een regeling treft in de bv, bijvoorbeeld in de statuten van de bv. Daarin kan worden vastgelegd wat er moet gebeuren als een bestuurder wilsonbekwaam raakt.
• Heeft u een actieve onderneming? Dan is het ook minder logisch dat u alleen een regeling in uw levenstestament treft. Bij een levenstestament stellen we ons de situatie voor dat u ‘gisteren wat zou zijn gebeurd’. Wat moet er vanaf vandaag dan allemaal geregeld worden? Waarschijnlijk levert dat bij een actieve onderneming een grote lijst met zaken op. Het is waarschijnlijk het meest logisch om dat op ondernemingsniveau te regelen, ofwel in de bv dus.

Wilsonbekwaamheid en de DGA: extra aandacht nodig

De conclusie is dat het thema wilsonbekwaamheid voor een dga extra aandacht vraagt. Bent u enig aandeelhouder en bestuurder? Dan kan het wellicht overzichtelijk blijven met een regeling in uw levenstestament. Zijn er meerdere aandeelhouders en/of bestuurders? Dan zijn regelingen op die niveaus logisch. Het is dan raadzaam dit onderwerp op de agenda te zetten voor een bespreking met uw adviseurs zoals uw accountant, fiscalist en notaris.

Zeggenschap in de bv en overlijden

De vraag ‘wie kan handelen in de bv’ speelt ook na overlijden. De enig aandeelhouder en bestuurder van een bv laat immers posities vacant bij zijn of haar overlijden. De erfgenamen of de executeur moeten dan de hiervóór genoemde route van de aandeelhoudersvergadering doorlopen om in/namens de bv te kunnen handelen. Een volmacht door de bv kan dit probleem oplossen. Stel dat de bv (vertegenwoordigd door u als bestuurder) een volmacht geeft aan de persoon die ook executeur zal zijn in uw nalatenschap. Bij uw overlijden kan de executeur dan direct handelen op basis van die volmacht. Het uitgangspunt bij een volmacht is dat die eindigt bij overlijden van de volmachtgever. Maar hier is de bv degene die de volmacht heeft gegeven en die is niet overleden, dus die volmacht blijft bestaan.