In een industriële lasloods op het Amsterdamse NDSM-terrein, waar ooit reusachtige scheepsonderdelen in elkaar werden gelast, bevindt zich nu ’s werelds grootste street art museum: STRAAT. Een explosie van kleuren en kunstwerken, waar kunstenaars ter plekke metershoge muurschilderingen creëren.
De NDSM-werf – van de vroegere Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij – was in de jaren twintig tot tachtig van de vorige eeuw een van de grotere scheepswerven ter wereld. Nu vormt de werf in Amsterdam een thuishaven voor culturele en creatieve pioniers, zoals STRAAT. Curator David Roos heeft met het unieke, in oktober 2020 geopende museum een duidelijk doel: ‘We willen mensen op een laagdrempelige manier kennis laten maken met street art en als kennisinstituut fungeren voor bezoekers en mensen uit de scene. Ik merkte tijdens de laatste kunstbeurs Art Basel in Miami al dat we steeds meer wereldwijde bekendheid krijgen. Dat is echt een groot compliment voor het team.’
Street art heeft zich de afgelopen decennia ontwikkeld van vermeende straatschenderij onder viaducten tot een erkende en snel in populariteit toenemende kunstvorm. David: ‘Van Abcoude tot Shanghai zijn mensen bezig met street art en graffiti. Met kunst op straat vertellen kunstenaars aan een breed publiek wat ze meemaken of wat hen bezighoudt, soms persoonlijk, soms met een politiek of activistisch doel. De acceptatie van street art groeit en daardoor wordt het steeds breder ingezet, zoals in ontwerpen van Formule 1-auto’s of van horlogemerken. Sinds de eerste pioniers in de jaren zestig en zeventig ermee begonnen, is deze kunststroming continu in ontwikkeling gebleven en daardoor vandaag de dag heel divers. Zo hebben we in ons museum niet alleen doeken van soms wel 45 vierkante meter, maar ook een Libanees rolluik met berichten aan mensen in oorlogsgebieden, een op de kop hangende bestelbus en een muur met augmented reality (AR) die kunst, muziek en licht combineert.’
David ontdekte zijn enthousiasme voor street art op onverwachte wijze: tijdens zijn master international health in Berlijn. ‘Mijn interesse was al getriggerd door Banksy, de Britse kunstenaar van onder meer het meisje met de ballon, maar in Berlijn kwam ik street art overal tegen! Ik leerde steeds meer kunstenaars kennen en begon een Instagramaccount met foto’s van street art. Online zocht ik waar ik de nieuwste murals – muurschilderingen – kon vinden en daar reisde ik dan heen. Die interesse heeft zich doorontwikkeld en nu ben ik STRAAT-curator. Van een aantal kunstenaars die ik destijds in Berlijn leerde kennen, hangen nu werken in het museum. Het is de relatie met de kunstenaar die maakt dat een kunstwerk me meer doet. Zo is het werk dat ik meestal als mijn favoriet bestempel, Yuansu, vooral waardevol voor me vanwege mijn band met de Ierse maker, Fin DAC. Geneeskunde heb ik afgerond, maar dit is mijn droombaan. Wie mag er nu voor zijn werk kunst ontdekken, de wereld over reizen en contact onderhouden met kunstenaars?’
Anders dan veel collega’s in de museale wereld is David als curator niet bezig met de aankoop van kunstwerken. Doordat de kunstenaars nog in leven zijn, verloopt dat proces net wat anders: de kunstwerken blijven hun eigendom maar zijn in langdurige bruikleen gegeven aan het museum. David: ‘Nieuwe kunstenaars ontdek ik op verschillende manieren, bijvoorbeeld via Instagram. Voor hen is het echt een kans om hier een kunstwerk te maken, dus ondertussen heb ik een wachtlijst van geïnteresseerden. Een vast criterium is dat ze hun roots op de straat moeten hebben: ze werken als street artist of zijn in ieder geval zo begonnen. En ik zoek in de collectie naar een mooie diversiteit aan culturele achtergronden, kunststijlen, gender, met een mix van opkomend talent en bekende namen.’ Alle kunstenaars maken hun werk in het museum. ‘Ik weet van tevoren nooit hoe het kunstwerk eruit zal zien’, zegt David. ‘Ik ken de stijl van een kunstenaar, zie welke kleuren die bestelt en ken de afmetingen van een doek. Maar hoe het uiteindelijk zal worden, is altijd een verrassing.’
Voorafgaand aan de opening van STRAAT waren David en zijn team heel benieuwd wie er op het museum zouden afkomen. Wat blijkt? De bezoekerspopulatie is divers. ‘Van jonge gezinnen tot dagjestoeristen en van mensen die nooit een museum bezoeken tot – steeds vaker – de doorgewinterde museumkenners. Ze zijn allemaal geïnteresseerd in wat hier gebeurt. Street art spreekt tot de verbeelding, iedere bezoeker ziet hier wel een kunstwerk dat hem raakt. Ik hoop dat steeds meer mensen deze kunstvorm leren kennen en gaan waarderen. Want de wow experience die je ervaart als je hier binnenkomt, gun ik iedereen.’
Van 1 april t/m 30 juni 2023 is STRAAT onderdeel van het PRIFI programma en krijgt u gratis toegang voor 2 personen. Kijk voor deze en andere privileges op www.abnamromeespierson.nl/prifi.
