Privé is vaak publiek: privacy als onderdeel van een rijk leven

Net als informatie over bijvoorbeeld gezondheid en geloof houden we de informatie over ons vermogen en koopgedrag graag privé. Privacy is niet voor niets een grondrecht. Het bewaken van onze privacy wordt echter steeds uitdagender. Enerzijds doordat onze bewegingen op het internet steeds beter in beeld gebracht kunnen worden. Daarbij delen veel mensen zelf meer informatie met anderen dan nodig is. Anderzijds omdat wij door regelgeving informatie openbaar moeten maken. Binnen de wettelijke regels wordt het lastiger om minder zichtbaar te zijn.

Gedrag als openbare bron

Het beschermen van uw privacy zit hem in basale zaken. Waar u woont en wat voor een auto u rijdt, geven anderen een bepaalde indruk van de omvang van uw vermogen. Een kranteninterview over uw succesvolle onderneming heeft niet alleen PR-waarde, maar ook gevolgen voor uw privacy. Ook het gedrag van de kinderen kan bijdragen aan beeldvorming. Betaalt uw kind de rekening in het studentencafé met zijn of haar zwarte of platinakleurige creditcard, dan kan een goed verstaander zich een beeld vormen over de vermogenspositie van de familie. Op deze en andere terreinen kan de bank jongvolwassen kinderen helpen bij het beschermen van hun privacy (zie hieronder).

Internet als openbare bron

Ook uw online gedrag is van invloed op uw privacy. En daar is iets geks mee aan de hand. Veel mensen storen zich aan het feit dat er zoveel persoonlijke informatie verzameld wordt. Tegelijkertijd delen we ook steeds meer van die persoonlijke informatie, bewust en onbewust. Misschien deelt u de renovatie van de woning of deelname aan een benefietevenement niet zelf, maar doen anderen dat wel. En zijn ook uw kinderen zich voldoende bewust van hun en uw privacy? Soms geven zij onbedoeld veel prijs via hun media-activiteiten. Denk aan de selfies waarmee volgers door de achtergrond meer informatie krijgen dan gewenst. Of het delen van bijvoorbeeld foto’s van luxe villa’s, jachten, sportwagens et cetera op Instagram, Facebook, X (voorheen Twitter) en andere sociale media. Het is vaak niet nodig en verstandig om zo zichtbaar te zijn naar anderen. Maak dan ook goede social media-afspraken en controleer de online privacy-instellingen.

Openbaarheid voor de goede zaak

Als u een huis koopt, wilt u zekerheid over de eigendomssituatie van dat huis. Ook handig voor de onderhandelingen is informatie over de laatste verkoopprijs van dat pand. Met een paar kliks en voor een paar euro, vraagt u deze informatie bij het Kadaster op. Zo eenvoudig is het. Maar weet dat ieder ander dat dus ook van uw huis kan opvragen.
Als u zaken met een bedrijf wilt doen, wilt u onder meer graag weten of dat bedrijf goed is voor zijn geld. Hiervoor kun je bij de Kamer van Koophandel het Handelsregister raadplegen. Bedrijven zijn namelijk verplicht bepaalde bedrijfsinformatie te delen. Bijvoorbeeld de 100%-aandeelhouder, de bestuurders en de jaarrekening. Welke informatie er precies gedeeld moet worden, is afhankelijk van de gekozen rechtsvorm (bv, vereniging, stichting, et cetera) en de bedrijfsgrootte.

Zijn uw vennootschappen gemakkelijk te vinden?

Hoe zichtbaar bent u voor anderen die uw naam bijvoorbeeld op Google nazoeken? Zijn bijvoorbeeld ook meteen de namen van uw vennootschappen zichtbaar? Zijn deze vennootschappen gevestigd op uw woonadres? Dan is het nazoeken van dat adres meestal al voldoende om aan de namen van deze vennootschappen te komen. Sommige mensen maken het al gemakkelijk voor anderen door hun naam als naam van de vennootschap te gebruiken. Vaak met de toevoeging Holding BV of Beheer BV. Of gewoon BV erachter. Overigens kan dat vanwege commerciële redenen begrijpelijk en nodig zijn.

Meer aandeelhouders

Omdat alleen een enig-aandeelhouder in het handelsregister van de Kamer van Koophandel expliciet met naam wordt vermeld, zien we in de praktijk dat bv’s meestal twee aandeelhouders hebben. Deze oplossing werkt overigens niet als de aandeelhouders in gemeenschap van goederen zijn gehuwd. Let er wel op dat het overdragen van één of meer aandelen fiscale gevolgen kan hebben.

Waar het Kadaster en het Handelsregister bijdragen aan de zekerheid in het rechtsverkeer, wordt transparantie ook steeds vaker gevraagd ter bestrijding van witwassen en financiering van terrorisme.

Het UBO-register

Vanwege regelgeving ter voorkoming van ongeoorloofde praktijken geldt voor vennootschappen en veel andere juridische entiteiten dat zij zich moeten inschrijven in het zogenaamde Ultimate Beneficial Owner (UBO) register. De registratie in het UBO-register dient plaats te vinden voordat de registratie in het Handelsregister plaatsvindt. Het register bevat informatie over de uiteindelijk belanghebbenden in bijvoorbeeld bv’s, stichtingen, verenigingen en commanditaire vennootschappen (cv’s). Meestal gaat het bij de UBO om degenen met meer dan 25 procent eigendom en/of zeggenschap. Op 22 november 2022 heeft het Europees hof van justitie bepaald dat het UBO-register niet opengesteld mag worden voor het grote publiek. Dit betekent dat opnieuw moet worden vastgesteld wie toegang krijgt tot de informatie in het UBO- register. Bevoegde autoriteiten hebben al wel weer toegang tot het UBO-register. Op 17 april 2024 heeft minister Van Weyenberg (Financiën) de Tweede Kamer in een Kamerbrief geïnformeerd over de actuele stand van zaken op het gebied van het UBO-register.  Meer over de stand van zaken leest u in de blog “Uw privacy en het UBO-register”.

Op zoek naar een nieuw evenwicht

Bij de keuze van een rechtsvorm gaat het om het evenwicht tussen de fiscale en juridische gevolgen, de privacy en het publieke belang. Wie gekozen heeft voor een open commanditaire vennootschap (open cv) of een open fonds voor gemene rekening (fgr) moet op zoek naar een nieuw evenwicht. In de praktijk werden de cv of fgr vaak gekozen vanwege de gunstige fiscale gevolgen en een goede bescherming van de privacy van het (familie)vermogen. Omdat deze rechtsvormen onvoldoende aansluiten bij de fiscale behandeling in andere landen, veranderen de regels per 1 januari 2025. Hierdoor zullen de gekozen structuren moeten worden herzien. Meer hierover leest u in de blog “Wijziging fiscale regeling familiefonds” en “Wijziging fiscaliteit commanditaire vennootschap“.

Algemeen nut beogende instellingen

Overweegt u een goed doel op te richten? Weet dan dat fiscaal kwalificerende goede doelen (ANBI’s) informatie over onder andere de bestuurders, het beleidsplan en de activiteiten op hun website moeten publiceren. Een familievermogensfonds, een goed doel dat niet aan fondsenwerving doet, kan zich ook kwalificeren als een ANBI. Voor zo’n fonds gelden ook − zij het afwijkende − publicatievoorschriften.

Privacy essentieel onderdeel van vermogensplanning

Bij vermogensplanning is het niet alleen van belang om de juridische en fiscale gevolgen goed in kaart te brengen, maar ook de gevolgen voor uw privacy. Daarbij hebt u niet altijd de vrije keuze. De zekerheid in het rechtsverkeer en de bescherming van het publieke belang maken dat u bepaalde informatie zult moeten delen. Blijf alert op wat u deelt, op social media, met bedrijven en de overheid; duidelijk is dat de spanning tussen uw privacy en de publieke veiligheid zal blijven bestaan.