Corona en de impact op ondernemers, met Maasbert Schouten (investeerder)

In Corona en de impact op ondernemers, het dagelijkse interview van Financial Focus, spreken we vandaag met Maasbert Schouten. Als voorzitter van voetbalclub Vitesse en als eigenaar van kredietverstrekker Afab vergaarde hij naam. Intussen investeert hij in 150 bedrijven via meer dan 30 private equity fondsen. Wat is de impact van het coronavirus op hem?

Vandaag spreken we met belegger, investeerder en adviseur Maasbert Schouten. Maasbert, ik wil straks van je weten wat het coronavirus allemaal betekent voor jou en je business. Eerst: je bent al jaren ondernemer, je hebt al meerdere crisissen meegemaakt en overleefd. Hoe typeer jij deze crisis?

Als een hele bijzondere. Dat er een keer een crisis zou komen hadden we denk ik wel verwacht met z’n allen. Maar dat hij op deze manier zou ontstaan, door middel van een virus. Dat hadden we denk ik niet verwacht. Dat is niet iets waarmee ik rekening heb gehouden en bijna niemand denk ik.

Ben jij van het stempel ‘een crisis zie je aankomen’? Met andere woorden, hadden we deze situatie kunnen voorkomen?

Poeh, dat vind ik in dit geval heel lastig. Ik denk dat het met de bankcrisis evidenter was dat we die hadden kunnen voorkomen. Ik denk dat het nu een crisis is die heel lastig te voorkomen was. Wellicht wel beter in te dammen als we op een bepaald moment andere maatregelen genomen hadden. Maar ik moet zeggen dat ik de keuzes begrijp. Zeker met de rigoureuze maatregelen die er genomen zijn, die hadden tot veel weerstand geleid als dat in een eerder stadium gedaan was. Omdat we dan denk ik met z’n allen gedacht hadden dat de epidemie meer schade aangebracht had dan nodig. Niemand realiseerde zich toen hoe ernstig het was.

Voor de luisteraar die denkt, Maasbert Schouten, wie is dat ook alweer? Je vergaarde naam en faam bij een persconferentie van voetbalclub Vitesse, waarin jij de aandelen verkocht aan Merab Jordania. Als ondernemer bestormde jij de kredietmarkt met Afab. Maar in 2009 liep dat fout. We begaven ons toen in een financiële storm, ik kan me voorstellen dat je toen meer stress had dan nu met de coronacrisis.

Klopt, mijn eieren zaten toen in één mandje. Ik dacht dat dat prettig was omdat ik dat mandje dan makkelijk in de gaten kon houden. Maar gelukkig zit het nu in een heleboel mandjes, dat betekent dat de schade te overzien in. Gelukkig ben ik ook redelijk gepositioneerd, maar daar komen we misschien straks nog op. In ieder geval, mijn eieren zitten goed verspreid. Dat is natuurlijk geen toeval, dat heb ik geleerd van de situatie destijds. We hadden het er net al even over, zie je een crisis aankomen en kun je daarop anticiperen? Het feit dat er een keer een crisis zou komen, daar waren we allemaal van overtuigd. Uit welke hoek het zou komen was de grote vraag. Dat het uit deze hoek zou komen zag ik niet direct aankomen, en met mij bijna niemand. Net als dat men de vorige crisis ook niet zag aankomen. Het feit dat er een crisis komt en dat je moet zorgen dat je zo goed of zo kwaad mogelijk daarop gepositioneerd bent, dat is evident. Zeker als investeerder moet je dan, ook als er geen crisis is, nadenken wat er zou kunnen gebeuren en daar zo goed mogelijk op voorbereid zijn.

In China zien we inmiddels weer wat herstel, een V-curve zien we in sommige modellen terugkomen. Nu zijn wij hier in West-Europa meer een diensten economie dan een productieeconomie. Jij volgt de markten, wat zijn jouw verwachtingen?

Ik denk dat een U-Curve wat reëler is, dat het iets langer duurt. Het wordt wel een krachtig herstel. Dat we twee tot drie maanden terugvallen en in september weer opveren. Dat in oktober de economie weer is op het niveau van voor de coronacrisis, dat kan ik me niet voorstellen. Maar goed, ik weet dat niemand het weet. Ik denk dat het te pretentieus is om te denken dat ik het wel kan voorspellen. Uiteraard hoop ik op een V-curve, ik hoop op een krachtig terugveren van de economie. Dat het een hevige, maar korte impact heeft. Maar nogmaals, een U-Curve lijkt me het meest denkbaar. Het worst-case scenario zou een heel lang durende impact op de economie zijn. Gelukkig verwacht bijna niemand dat. We hopen dat te voorkomen, daarom zijn de maatregelen naar mijn mening goed. Ze hebben veel negatieve impact op de korte termijn maar voorkomen lange termijn schade. Daarom wordt er nu ook veel geld in de economie gepompt. Deze periode moeten we even doorkomen. In plaats van dat er heel veel structurele schade is, die dan doorschiet in werkloosheid en structurele economische down turn.

Je bent actief op twitter, ik zie je tweets dagelijks voorbij komen. Je maakt je wel zorgen om de situatie, begrijp ik?

Zeker, het beheerst wel mijn leven. Niet op de eerste plaats het gezondheidsrisico. Ik realiseer mij ook, meer dan ooit tevoren, dat er maar één ding echt belangrijk is en dat is onze gezondheid. Dat weet je al, maar je wordt wel even hierdoor met beide benen op de grond gezet. In mijn vak als investeerder, draait alles nu om corona. Niet alleen qua gezondheid, maar ook de economie. Hoe die herstelt, hoe de M&A markt weer langzaam opgang komt en hoelang de banken nog de kat uit de boom kijken. Het houdt mij bijna wel 24/7 bezig. Dan moet ik eerlijk zeggen dat het vooral gefocust is op de economische schade en hoe structureel die dan wel niet is. Dat is dan ook wel weer grappig om te zien, hoe de focus eerst volledig op de gezondheid was. Nu nog steeds een heel belangrijk thema, maar dat er ook steeds meer de aandacht verlegd wordt op welke impact dit heeft op de economie. Hoe blijvend is de schade en hoe houdt de overheid alle partijen in de markt. Je ziet nu al dat heel veel exit trajecten door private equity bedrijven on-hold worden gezet. Je ziet dat banken aangeven dat je over een paar weken of maanden terug kan komen met een financieringsvraag. Dat je eerst kijkt hoe het een en ander zich ontvouwt. Alles zit nu in het slot, de vraag is vooral op welk moment en hoe we straks weer uit het slot komen.

Volgens je eigen website ben je investeerder, belegger, adviseur en bestuurder. Wat houd je nu het meeste bezig?

Volgens mij kun je ook op mijn eigen website zien dat investeren mijn core-business is, het investeren in private equity. Ik zit op dit moment in ongeveer 35 private equity fondsen, wat best veel is. Met name hebben we de focus op de Benelux. Daar ben ik het overgrote deel van mijn dag mee bezig. De rest van de activiteiten die ik normaal doe, daar heb ik nu weinig tijd voor. Ik vind investeren ook het leukst. Als investeerder ben je de hele dag bezig met het taxeren van kansen en risico’s. Als ondernemer doe je dat constant. Het verschil is dat je als ondernemer meer opportunist bent. Als investeerder ben je meer gefocust op risico’s. Je doet eigenlijk niets anders dan het afwegen van kansen en risico’s. En daar je brood mee verdient, dat is wel ultiem ondernemen. Daarnaast kijk ik in de keuken van heel veel verschillende soorten bedrijven. Gezien mijn portefeuille zit ik indirect in ongeveer 150 bedrijven dus daarmee zie je wel een dwarsdoornede van het grotere Nederlandse MKB, dat vind ik buitengewoon interessant.

Is er iets veranderd in je dagelijkse werkzaamheden. Alles gaat nu vanuit huis, maar ik denk dat voor jou dat al 90% van je tijd was?

Ja, het voordeel is inderdaad dat ik al helemaal ingesteld was op de totale lock down. Want ik heb twee woningen, in Elst en in Amsterdam. Bij beide werk ik vanuit huis en dat deed ik ook al voor corona. Wat veranderd is, is dat de calls nu altijd het thema corona hebben en dat alles nu via video conferencing gaat of telefonisch. Dat iedereen in kaart brengt wat de impact is van corona. Waar de kritische punten liggen. Het grootste verschil in aanpak ten opzichte van een maand geleden, is dat de focus toen lag op waardecreatie, daar hoort de focus ook weer snel op te komen als je het hebt over investeren. Maar nu ligt de focus volledig op liquiditeit en cash. Je ziet bij alle private equity fondsen waar ik in zit, dat zij in hun portfolio kijken naar waar de mogelijke cash-issues zijn, en hoe die zo snel mogelijk opgelost kunnen worden. De waardecreatie moet dan even blijven liggen. Of dan onze ene euro nu tachtig cent is of drie euro, dat is nu even niet zo belangrijk. Het is belangrijk dat je hier doorheen komt. Een groter cliché is er bijna niet, maar cash is gewoon king. Dat zie je in elke crisis, dat het dan niet gaat over wat is mijn portefeuille waard of wat zou de onderneming opleveren als we hem zouden verkopen. Met name, hoe kunnen we zorgen dat de rekeningen betaald kunnen blijven worden en waar wordt die cash vandaan gehaald? Op macroniveau zie je dat er heel veel liquiditeit in de markt gepompt wordt. Op microniveau zie je dat iedereen boven op zijn geld zit. Dat cash heel schaars is en dus heel waardevol, dat daar dus ook heel erg op gestuurd wordt.

Wat heeft Corona nu impact op jou? Je zit indirect en direct in 150 bedrijven. Hebben bedrijven het echt al moeilijk nu?

Het maakt uit in welke sector je geïnvesteerd hebt. Je probeert een portefeuille op te bouwen die redelijk crisis bestendig is. Mijn portefeuille is nu ook minder waard dan een maand geleden. Er zijn maar heel weinig sectoren die meer waard geworden zijn. Ik zit bijvoorbeeld ook in een video conferencing bedrijf, die is meer waard geworden. De focus van mijn portefeuille zit met name in software en health-care. Dat zijn twee sectoren die relatief weinig geraakt zijn. Zowel de gezondheidszorg als software-ondernemingen die met name hun inkomen via het verkopen van abonnementen binnenkrijgen. Dus software as a service. Dat levert een heel voorspelbare kasstroom op. Gezondheidszorg en medicijnontwikkeling zijn ook relatief veilige sectoren die weinig geraakt zijn. Andere sectoren: ik zit ook in een reisonderneming, die wordt midscheeps geraakt. Dat geldt ook voor een retail bedrijfje dat nu heel veel moeite heeft om cashflowmatig aan alles te kunnen blijven voldoen. Wat dat betreft is het nogal een verschil in wel segment je zit. Gelukkig ben ik over gepositioneerd in sectoren die het relatief goed doen. Dat is niet alleen maar geluk, dat is omdat je probeert een portefeuille op te bouwen die redelijk crisisbestendig is. Dat je dus kijkt naar sectoren die ook in tijden van crisis geld blijven opleveren. Eenaantal IT bedrijven waar ik in investeer, daar draaien ze nu echt overuren om het thuiswerken maximaal te faciliteren.

Heb je nog tips voor andere ondernemers? Waar liggen nog kansen?

Ik denk dat dat heel evident is waar de kansen liggen. Iedereen is thuis, dus diensten die je aan huis kan leveren voorzien nu een grote behoefte. Het allerbelangrijkste is het sturen op liquiditeit. Kijk waar je structurele kosten kunt verschuiven, hoe je afspraken kan maken met partijen aan wie je zelf geld nog schuldig bent, door dat later te doen of tijdelijk een termijn te verlagen. Het allerbelangrijkste is dat we deze periode doorkomen. Winst of verlies is dan nu niet cruciaal, maar de liquiditeit. Het actualiseren van liquiditeitprognoses. Het met je boekhouder of accountant goed in kaart brengen van wat de verplichtingen zijn de komende maanden en hoe kan je die dekken. Uiteraard kijken naar de regelingen die aangeboden zijn vanuit de overheid. Of op die manier je liquiditeitspositie wat te versterken is. Als we door deze periode gekomen zijn, dan zijn er ook een heleboel voordelen te adresseren. Dan zie je dat dienst bedrijven heel goed doorlopen, ook als mensen vanuit huis werken. Dat iedereen zich realiseert dat heel veel dingen niet vanzelfsprekend zijn. Ik denk dat als we hier doorheen zijn, dat er ook veel positieve spin-off effecten zijn waar we dan met zijn allen van kunnen profiteren. Maar nogmaals, prioriteit één is dat je de rekeningen moet kunnen blijven voldoen of om afspraken te maken bij partijen waar rekeningen aan voldaan moeten worden. En dat zodanig te doen dat jij in ieder geval zelf nog je boodschappen kan betalen.