Corona en de impact op ondernemers, met Marco Aarnink (print.com)

In Corona en de impact op ondernemers spreken we met Marco Aarnink. Als mid-twintiger verkocht hij Drukwerkdeal voor meer dan twintig miljoen euro. Maar hij stopte niet als ondernemer. Hij kocht het domein print.com en is hij weer helemaal back in business. Maar hoe gaat zijn business in tijden van de Corona crisis?

Vandaag spreken we met Marco Aarnink. Als mid-twintiger verkocht hij zijn Drukwerkdeal voor meer dan 20 miljoen euro. Een mooie deal, zakelijk gezien dan. Want privé gleed hij zo recht in het zwarte gat, zoals hij dat zelf zei. Uiteindelijk kriebelde het ondernemerschap weer en kocht hij het domein print.com en is hij helemaal back in business. We gaan het zo meteen hebben over wat deze Corona crisis met Marco privé doet. Maar Marco, eerst even, print.com. Wat doen jullie? En hoe verschilt het van drukwerkdeal?

Wij verkopen online drukwerk. Ieder bedrijf heeft dat nodig. Het is een enorme massamarkt. Nu is het verschil met drukwerkdeal ook gelijk daar, in die massamarkt. Wij zijn namelijk een gesloten portal, en staan niet open voor de Mkb’ers om het maar even zo te zeggen. Waar je bij drukwerkdeal wel gewoon toegang hebt. Print.com is voor professionals, dat betekent dat wij leveren aan reclamebureaus, drukkerijen, wederverkopers en designers. Of aan grotere bedrijven met echt een in-house marketingafdeling. Daardoor kunnen wij wat moeilijkere producten verkopen. Bijzondere veredelingen en specificaties en dergelijke. Omdat onze doelgroep echt begrijpt hoe het product in elkaar steekt.

Je zei net dat je met print.com helemaal back in business bent. Gaat dat samen met de Corona crisis?

De Corona crisis hakt er hard in. We zijn enorm gegroeid.  In het eerste jaar van 30 naar bijna 150 mensen toe. Dat komt ook omdat we twee productielocaties hebben overgenomen, in Schijndel en in Kampen. Door de groei die wij maken in omzet, en daarmee in personeel komt zo een Corona crisis er heel vervelend in. De NOW-regeling is fantastisch neergezet, maar niet voor groeibedrijven. Onze omzet is niet met 20% gedaald ten opzichte van 3 maanden vorig jaar. Dat betekent dat wij, met een verdubbeling van ons personeel, keihard geraakt worden door deze Corona crisis.

Wat houdt dat precies in? Dat je afscheid hebt moeten nemen van mensen al?

Ja, hoe spijtig het ook is, wij verlengen contracten niet. We hebben natuurlijk wel het geluk, als je het zo mag omschrijven, dat we een vrij jong bedrijf zijn en dus met korte contracten werken. Een groot aantal contracten hebben we niet kunnen verlengen. De ZZP’ers, de 0-uren contracten allemaal ontbonden of naar huis gestuurd. Daarmee hebben we toch flink moeten afschalen. Dat is wanneer je eigenlijk alleen een tijd van groei kent, best een heftige klap. Ook voor de mensen en hun motivatie. En voor het bedrijf.

Dan ben je ineens meer een People manager dan dat je een bedrijf leidt, of niet?

Ja, dat is echt ongekend. Ik heb het geluk dat ik veel goede jaren ken met dit bedrijf, maar ook met de vorige. Dan is het best wel even schakelen als je wederom slecht bericht moet brengen. Want het houdt niet op, de crisis houdt nog wel even aan. Wij zitten echt wel in een crisis, en een wat langere periode van droevige klanken die je binnen het bedrijf moet uitsmeren. Dat is best wel vervelend.

Wat was voor jou het moment dat je dacht, dit is meer dan alleen een chinees griepje?

Rond Carnaval vroeg ik mijzelf al af hoe Nederland hiermee om zou gaan en wat we eraan gingen doen omdat het virus wereldwijd verspreid werd. Wij waren al vrij snel intern aan het schakelen, met de vraag: wat gaat er gebeuren als het hier heen komt? Wij hadden natuurlijk nooit kunnen overzien wat er daadwerkelijk gebeurde toen het hier naartoe kwam. Maar we waren wel vrij vroeg met de discussie van hoe gaan we hiermee om. Het moment dat wij echt doorhadden dat dit er heel heftig insloeg was tijdens de eerste persconferentie rond half maart. Toen zagen we meteen onze orderline halveren, klanten begonnen hun orders te annuleren. Dat was heel bijzonder.

Als jouw orderportefeuille halveert, dan betekent dat dus ook dat er geen ruimte is voor een aantal mensen binnen jouw bedrijf. Was dit het moment dat je dacht, dit gaat er echt inhakken bij ons?

Absoluut. Ja, het gros van onze mensen loopt of in productie, en zijn daadwerkelijk bezig met de producten te maken die besteld worden, of ze zitten aan de telefoon en doen de eerste service richting onze klanten, dagelijks. Beide halveerden ook per direct. Dat was heel heftig. Dat hakte er volledig in, ook bij de mensen. Die kwamen stil te zitten, al in shock van wat er in de wereld gebeurde, maar ook nog met de onzekerheid, wat gebeurt er met mijn werk?

Heb je nog andere maatregelen genomen?

Ja we hebben alle kosten gesneden. Alle contracten waar we vanaf konden. In het pand de besparingen genomen die we konden nemen. We zijn er echt wel met de kam doorheen gegaan. Dat is best wel onwennig als je dat niet gewend bent. Maar we hebben één ding continue met elkaar gezegd, en dat is dat we positief moeten blijven, met onze medewerkers moeten communiceren, duidelijk moeten zijn, afspraken moeten nakomen, en dat deden we ook richting onze klanten. Met video’s, nieuwsbrieven en mailtjes. Continue blijven communiceren en zorgen dat de positiviteit er toch wel in blijft.

En wat communiceer je dan met klanten?

Het positieve verhaal. Dat het er toch wel inhakt en afscheid hebben moeten nemen van mensen. Dat ze in hetzelfde schuitje zitten als wij, en dat we in deze tijd de relatie moeten versterken. Er is niks belangrijker dan dat op het moment je je vervelend voelt, dat je contact hebt met elkaar. Dat je voelt dat je gesteund wordt en dat er andere mensen ook in dat schuitje zitten. Dat je met elkaar je verhaal kwijt en kan blijven sparren. Dat wordt heel goed met elkaar opgepakt.

Contact hebben in deze tijd met elkaar. Dat gaat allemaal digitaal?

Ja we moeten afstand houden. Waar wij gewend waren om onze klant ook op te zoeken, schakelden we vrij snel over naar digitaal. En ook nog eens digitaal op thuiswerkplekken.

En intern? We hadden het er net over dat je nu meer een peoplemanager moet zijn en slecht nieuws moet brengen terwijl je een positief verhaal naar buiten wil brengen. Hoe doe je dat met je eigen mensen? Gaat dat ook allemaal via Skype?

Ja, wij gebruiken Whereby, daarmee kan je met heel veel mensen in een online chatbox, met beeld erbij. We roepen heel geregeld mensen bijeen, en dan praten we met elkaar. Dan laten we mensen vragen stellen, en vertellen we zelf ook hoe het ervoor staat. We houden mensen op de hoogte van wat we ontwikkelen, en wat we de komende weken gaan ontwikkelen. We proberen de mensen echt up-to-date te houden. Daarnaast proberen we de mensen zo veel mogelijk los te laten, en te vertrouwen in hetgeen wat ze normaal ook doen. Dat gaat eigenlijk best goed.

Ondernemers zien in tijden van crisis ook kansen, mogelijkheden en positieve punten. Wat neem jij mee tot nu toe?

Dat het thuiswerken toch verrassend goed werkt, ook voor ons bedrijf, waar klantenservice echt prioriteit nummer één is. Voor de rest, heel eerlijk, zie ik de kansen nog niet echt. We zitten in een business, die hangt aan wat er in de markt gebeurt. Als de markt goed gaat, wordt er ook veel drukwerk besteld. Ik hoef de kansen op dit moment ook even niet te zien, ik vind het veel belangrijker dat ik mijn team bijeenhoud. En dat we de klanten die wij hebben tevreden houden en steunen, om samen met ons door de tijd heen te komen. Wij zijn dus eigenlijk minder georiënteerd op commerciële kansen, en zien de kansen veel meer in het opbouwen van de relatie, en het versterken van die relatie. Daar hebben wij echt onze focus opgelegd.

Wat doet het met jou dat het tij in een klap helemaal omslaat. En dat je daar geen invloed op hebt?

Dat laatste is het allesbepalende. Het gevoel van machteloosheid, hier kan ik echt niks aan doen en aan veranderen. Dat is eigenlijk het meest vervelende, dat geeft je als ondernemer een gevoel van onrust. Ik ben nogal emotioneel aangelegd, in de zin van dat ik empathisch ben en goed door heb wat er om mij heen gebeurt. Dit hakt er dan ook in en maakt mij ook echt onrustig. Maar niet zozeer omwille van de crisis, van wat er gebeurt in de wereld rondom de ziekte Corona, maar veel meer met wat er met de mensen om mij heen gebeurt, en hoe ik die uit hun onzekerheid kan helpen. Dat grijpt mij het meest aan. Dat mijn mensen en klanten het meest onzeker zijn.

Hoeveel ervaring heb jij met crisis, en hoe zwaar is deze?

Toen wij in 2005 met Drukwerkdeal startte, hebben wij de financiële crisis in 2008 en 2009 behoorlijk heftig meegekregen. Maar dit is een hele andere crisis. Deze gaat over gezondheid en dat maakt het heel erg spannend. Dat kan je niet alleen economisch treffen, maar ook fysiek. Dat maakt het ook voor iedereen spannend. Ook dat iedereen er nu mee te maken kan krijgen. Maar ook in de toekomst vanwege het economische aspect. Deze crisis heeft gewoon twee kanten. Vooral die mens kant is een kant is er eentje waar je niet zomaar overheen kan stappen.

Je zei net zelf, ik heb met mijn bedrijf 150 medewerkers, dan krijg je ook te maken met fysieke Corona denk ik? Of valt dat gelukkig nog mee?

We hebben absoluut mensen gehad die naar huis zijn gegaan afgelopen weken met een kuchje of verkoudheid. Die hebben we preventief thuisgelaten. In de periode dat je überhaupt nog niet thuis hoefde te werken. Daar zijn wij gelijk op gaan acteren. Er zijn ook wel een aantal mensen die het idee hebben dat ze het hebben gehad. Getest word je natuurlijk niet zo makkelijk. We hebben wel het geluk dat wij als organisatie er niet in heftige vorm mee te maken hebben gehad. We zitten wel met een van onze productielocaties in de haard, in Brabant. Ook hebben we daar het geluk dat er weinig uitval is qua mensen. En dat we goed hebben door kunnen produceren. Maar we zijn wel constant bezig geweest met, what if? Wat gebeurt er als het wel echt toeslaat in het bedrijf. Dat hebben we met name opgelost om voor elk product een satelliet productie op te zetten. Of zelf, of een leverancier te zoeken die het kan produceren wanneer de eigen productie stilvalt. Zo help je ook de leveranciers, want voor dezelfde leveranciers zijn ook wij de satelliet productie.

Heb jij leveranciers in China?

Geen leveranciers, wel toeleveranciers. Die leveren de begin producten zoals een roll-up cassette of een roll-up banner. We hebben absoluut last gehad van het feit dat er wat moeilijk uitgeleverd werd. Maar ook daar zijn we redelijk de dans ontsprongen.

Van crisis weten we dat ze eindig zijn, maar deze valt eigenlijk niet te voorspellen. Nu heeft het CPB 4 scenario’s uitgedacht waarvan er twee toch echt diep rood gekleurd zijn met economische krimp van 8%. Waar hou jij rekening mee voor jezelf?

We houden rekening met het ergste scenario, dat is waar we vandaag de dag staan, dat het gehalveerd is. Verdere daling zien we voor nu niet gebeuren. We gaan ervan uit dat we de rest van het jaar zo doordraaien, alles wat beter wordt, daar schakelen we vrij snel. Je zou het eigenlijk niet mogen zeggen maar het positieve dat we nu moeten afschalen is dat veel bedrijven het doen en dat er straks ook weer een enorme bron van medewerkers is. We zijn niet bang om zo meteen weer snel op te moeten schalen. En dat is waar we rekening mee houden, alles wat we nu afschalen is ook weer snel op te schalen. Dat maakt het een beetje goed.

Hoe lang kunnen jullie dit volhouden? Kunnen jullie dit jaar nog redden met een halvering van orders?

We gaan het wel redden, het probleem is alleen op het moment dat het weer aantrekt. Zo snel als een ziekte als Corona komt, zo snel kan hij ook weer verdwijnen. Als er morgen een mededeling naar buiten wordt gebracht dat er een medicijn is. Geen vaccin maar een medicijn. Dan zul je zien hoe snel de wereld weer opstart. Als de orders dan weer verdubbelen, dan kunnen wij dat gewoon absoluut op het service vlak niet aan. Dan moet je dus heel snel omschakelen naar mensen die kennis hebben van een technisch complex product als drukwerk, en dat is geen doen. We proberen dus zo min mogelijk af te breken nu en juist door te bouwen aan het bedrijf. Afschalen in mensen hoort daarbij, we kijken wel goed op welk vlak we afschalen zodat we straks snel de deuren weer kunnen openzetten bij een stormvloed aan orders.

Toch bespeur ik hier enige positiviteit in jou. Laten we toch maar afwachten of er iets komt, een medicijn o.i.d.

Ik geloof in het feit dat er nog nooit iets is geweest waar de hele wereld zo mee bezig is geweest als het Corona virus. Dan kunnen ze mij in de media wijsmaken dat er over een jaar nog geen vaccin is. Maar dat gaat er bij mij op de één of andere manier niet in. Noem me een optimist maar iets waar de hele wereld mee bezig is moet sneller opgelost kunnen worden dan dat we nu voor mogelijk houden. Die positiviteit probeer ik ook vast te houden en uit te spreken naar mijn mensen en klanten. Er komt een dag dat er een einde komt aan de lockdown en de wereld weer gewoon fatsoenlijk opstart.

Nu hebben we het over jouw bedrijf, ondernemerschap en crisis gehad. Vrees jij deze crisis ook persoonlijk?

Absoluut, sterker nog: wij verwachten over een week of vier ons derde kindje. Dat komt natuurlijk in een heel ongelukkige tijd. Je kunt niet fatsoenlijk naar een ziekenhuis toe, je kunt niet fatsoenlijk visite ontvangen. Ik moet mijn bedrijf staande houden in deze tijd terwijl ik eigenlijk liever thuis wil zijn. Dus dat wordt even schakelen. We bekijken het van dag tot dag. Alles dat komt dat komt, en dat zal ook weer gaan. We gaan ons best doen om alles te managen. Dat is wel waar ik het meest tegenop kijk; om privé en zakelijk aangenaam te houden.

Ik heb jou in een ander interview ooit gezegd dat één van de belangrijkste dingen voor een ondernemer is slapen, nou dan wens ik je wel succes.

Dat is zeker een feit. Als je goed slaap kun je helder denken en ben je heel positief ingesteld. Dan is creativiteit op zijn toppunt en dat is één van de dingen waar ik straks enorm tegenop zie. Je moet echt zorgen dat je heel positief blijft en genoeg nachtrust krijgt om deze crisis bij te benen.

Hoe sta jij tegenwoordig ‘s ochtends op? Is dat toch met lichte weerzin?

Nee, absoluut niet. Ik sta natuurlijk wel op met Corona in mijn hoofd. Ik word heel vroeg wakker, rond half zes. Ik krijg het dan ook niet meer uit mijn hoofd. Niet eens zozeer zakelijk gezien, ook privé. Je weet dat het leven echt anders is, de jus is er vanaf. Dat gaat de hele dag door mijn hoofd, maar ik probeer wel om alles te doen, zoals ik het eerder ook deed. Mijn leven is wat anders ingevuld momenteel, ik sport ‘s ochtends altijd even een uurtje. Even mijn hoofd leegmaken en creatief worden. Even door de Corona waan heen komen waar ik anders niet doorheen kom. Daarna ga ik uitgebreid ontbijten met de kids, want ik ben vaak ‘s avonds niet thuis, nu met Corona wel maar ik probeer mijn leven zoveel mogelijk te houden zoals het was. Dus bij het ontbijt zie ik de kids even en kunnen we lekker kletsen. Dan kan ik ‘s avonds ook eventueel wegblijven voor werk als dat op de planning staat. Daarna ga ik naar mijn werk toe, dan spreken we de dag door en gaan we aan de slag. Dat is nu allemaal wat lastiger omdat je nu via Skype, Zoom etc. meetings moet doen. Ik merk dat klanten, maar ook je mensen, het heel fijn vinden als je ze toch even 5 à 10 minuutjes spreekt. Dat proberen we wel echt te continueren.

Hoe oud zijn je twee oudste kindjes?

De oudste is bijna vier en de kleinste is twee.

Hebben zij nou al vragen waarom papa ineens zoveel thuis is?

Ja zeker, die van vier, Bobby, die begrijpt het heel goed. Die snapt ook heel goed wat Corona is en dat ze niet bij mensen in de buurt mag komen. Die snapt het heel goed en dat is heerlijk.

Zit jij nu ook dagelijks het nieuws te volgen, maak je je zorgen? Volgens de cijfers lijkt de intelligente lockdown te werken. Toch neem jij dat nieuws tot je met enige zorg?

Nou, ik heb de eerste weken echt het nieuws gelezen met grote zorgen en vraagtekens. Waar gaat het naartoe en waar houdt het op, ook een soort van angst. Dat doe ik nou niet meer. Ik lees geen roddelpers meer, ik lees alleen de kranten die echt bekend staan om betrouwbare feiten. Die lees ik ook minder, ik vind dat we verder moeten gaan met het contact met onze klanten en medewerkers. Daar moet ik mijn dag mee vullen. Ik moet mezelf niet gaan verliezen om me banger te maken voor wat er komen gaat. We leven vandaag, we moeten vandaag verder, we moeten ervoor zorgen dat we vandaag de boel draaiende kunnen houden met de omzet en mensen die we nu hebben. Wat morgen gebeurt is toch een glazen bol voor iedereen. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit binnen een paar maanden weer een bepaalde rust heeft gevonden.

In vermogens in Nederland, de TV documentaire van Financial Focus, zei je dat geld niet gelukkig maakt. Is deze crisissituatie het beste voorbeeld dat geld niet gelukkig maakt?

Dat heeft twee kanten. Geld maakt ook heel onrustig. Nu zie je dat de crisis op een volledig onvolwassen moment is ingeslagen. Dat betekent dat veel vermogende mensen hun geld hebben vaststaan in vastgoed, op beurzen, in fondsen. Noem het allemaal maar op. Op het moment dat een crisis zo inhakt van de één op de andere dag, betekend dat dat je dat geld niet zomaar liquide maakt terwijl je het voor een langere periode toch wel nodig gaat hebben, gezien de vooruitzichten dat dit een lange economische nasleep gaat hebben. Dan maakt dat geld heel onrustig, zeker niet gelukkig. Dan kun je beter een ander bestaan lijden, zeg ik wel eens. Dat is moeilijk uitleggen want er zijn natuurlijk ook een boel mensen die niks hebben en daar volledig tegenin gaan.

Ik kreeg de situatie dat ze zeggen van: jij kan wel wat lijden. Maar alles heeft twee kanten.

Ja klopt, daar kwam ik zelf ook vandaan. Wij hadden ook niks vroeger en ik weet prima hoe het is om ieder dubbeltje te moeten omdraaien. Alles heeft zijn keerzijde, geloof me daarin. Dat is gewoon een feit. Op dit moment ben ik ook gewoon rustig omdat ook mijn geld niet direct liquide is. Wij moeten ook schakelen, wij moeten ook dingen verzinnen en afschalen. Dat doen we niet voor ons plezier. Het is ook hier wel erg serieus.

Voor iedereen is deze corona crisis een serieuze zaak. Ik heb nog één vraag: Heb je nog tips voor andere ondernemers?

De kansen liggen echt wel in het digitaliseren van je bedrijf. Veel bedrijven hebben dat nooit voldoende gedaan, die komen daar nu achter. Ik denk dat we dat volledig moeten gaan doortrekken, en ook je medewerkers daarin mee te nemen. Je gaf net ook zelf al een oplossing om hier doorheen te komen: veel slapen. Zorg dat je positief blijft, dat je kansen ziet, dat je helder wordt. Ik zie de commerciële kansen niet omdat wij daar niet mee bezig zijn. Maar wij zien ze wel op relationeel vlak en dat is eigenlijk misschien ook wel commercieel. Ga vooral heel helder nadenken over je bedrijf in deze tijd van ‘rust’. Wij hebben veel momenten op de dag niks te doen. Dat komt gewoon omdat we minder orders hebben. Het is helemaal niet erg om te gaan genieten van die rust. Om naar buiten te gaan kijken, om te gaan bezinnen van wat gebeurt er en hoe gaan we straks ons bedrijf opnieuw inrichten. Neem vooral die rust, dat is juist misschien wel iets dat we nodig hadden. Even de pas op de plaats.