Een fiscale eenheid in de vennootschapsbelasting: aanvragen of verbreken?

Wat is een fiscale eenheid?

Bij een fiscale eenheid worden de resultaten van de dochtervennootschap toegerekend aan de moedervennootschap. Fiscaal worden zij gezien als één belastingplichtige en worden de resultaten van de dochter toegerekend aan de moeder. De dochter is daardoor zelf niet aangifteplichtig.

In 2022 nodigde de tariefstructuur in de vennootschapsbelasting uit om bij een winst hoger dan € 395.000 een bestaande fiscale eenheid te verbreken of geen fiscale eenheid aan te vragen. Dat kon een belastingvoordeel opleveren van maximaal € 42.660 per B.V. In 2023 is het tarief in de eerste schijf verhoogd van 15% naar 19% en is de eerste schijf verlaagd van € 395.000 naar € 200.000. Het tarief boven de eerste schijf is 25,8%. Het voordeel is nu nog maximaal € 13.600 per B.V.

Het voordeel is dus een stuk kleiner geworden, reden voor dga’s om een fiscale eenheid te (her)overwegen. Voor een goede beslissing dienen evenwel veel meer aspecten in de afweging te worden betrokken dan alleen de tariefstructuur. Het komen tot de juiste keuze is maatwerk. In dit artikel zetten wij een aantal belangrijke voor- en nadelen voor u op een rij.

Wat zijn belangrijke voordelen van een fiscale eenheid?

• Er hoeft maar één aangifte vennootschapsbelasting te worden ingediend.
• Winsten en verliezen van verschillende vennootschappen kunnen onderling worden verrekend. Hierdoor wordt voorkomen dat de ene vennootschap verlies maakt en een andere vennootschapsbelasting betaalt over de winst.
• Transacties tussen de vennootschappen binnen de fiscale eenheid hebben niet directe fiscale gevolgen. Immers, door de fiscale eenheid worden de vennootschappen gezien als één belastingplichtig lichaam.
• De kleinschaligheidsinvesteringsaftrek kan worden geclaimd voor bedrijfsmiddelen die binnen de fiscale eenheid worden verhuurd.
• Er kan zonder gevolgen tussen vennootschappen worden geschoven met activa waarop een stille reserve rust. Dit biedt de mogelijkheid tot reorganisaties zonder belastingheffing, zoals het opzetten van een structuur met een tussenholding. De fiscale eenheid moet dan wel ten minste zes jaar in stand blijven (in sommige gevallen: drie jaar).

Wat zijn belangrijke nadelen van een fiscale eenheid?

• De fiscale eenheid kan maar één keer van de lage eerste schijf van de vennootschapsbelasting profiteren.
• Er kunnen beperkingen zijn voor verrekening van verliezen die zijn geleden buiten de fiscale eenheidsperiode met winsten die zijn genoten tijdens de fiscale eenheidsperiode, of omgekeerd.
• Elke vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting. Dit is vooral een nadeel bij een faillissement van een vennootschap in de fiscale eenheid.
• De Belastingdienst mag een belastingteruggave vennootschapsbelasting verrekenen met alle soorten belastingschulden (dus ook bijvoorbeeld met loon- en omzetbelasting) als deze schulden niet op tijd worden betaald.
• Voor de bepaling van het percentage voor de investeringsaftrek worden alle investeringen van alle vennootschappen bij elkaar opgeteld. Bij hogere investeringsbedragen daalt het percentage.
• Bij verbreking van een vennootschap binnen zes jaar (soms drie) nadat binnen de fiscale eenheid is geschoven met bedrijfsmiddelen met stille reserves, wordt er alsnog belasting geheven over deze stille reserves.
• De vennootschapsbelasting beperkt de aftrek van rente voor zover het saldo van de betaalde rente en de ontvangen rente, tot maximaal het hoogste bedrag van 20% van de gecorrigeerde winst (EBITDA) of 1 miljoen euro. Deze maatregel wordt per belastingplichtige getoetst. Een fiscale eenheid krijgt dus ook maar eenmaal de drempel van 1 miljoen euro. Het is daarom goed om te bekijken of fiscale eenheid kan worden verbroken of juist een fiscale eenheid moet worden aangegaan. Er zijn namelijk ook situaties denkbaar waarin dat leidt tot meer renteaftrek, ook dit is maatwerk.
• Als de afgelopen vijf jaar investeringsaftrek is geclaimd voor verhuurde bedrijfsmiddelen binnen de fiscale eenheid, kan verbreking daarvan leiden tot een desinvesteringsbijtelling.

Wat zijn belangrijke voorwaarden voor een fiscale eenheid?

• De moedervennootschap bezit het juridische en economische eigendom van ten minste 95% van de aandelen van de dochtervennootschap. Dit bezit dient minstens 95% van het statutaire stemrecht te vertegenwoordigen en recht te geven op minstens 95% van de winst en het vermogen van de dochtervennootschap.
• De vennootschappen hebben hetzelfde winstbepalingsstelsel.
• De vennootschappen hebben hetzelfde boekjaar.

Hoe start een fiscale eenheid?

• De fiscale eenheid is een vrije keuze. De vennootschappen kunnen een gezamenlijk verzoek indienen bij de Belastingdienst om een fiscale eenheid te mogen vormen. Ter voorkoming van veel administratie wordt voor de ingangsdatum vaak aansluiting gezocht bij het begin van het boekjaar. In dat kader is het goed te weten dat het verzoek maar tot maximaal drie maanden kan terugwerken. De datum van het verzoek is hierbij bepalend voor de driemaandstermijn.

Hoe eindigt een fiscale eenheid?

• Een fiscale eenheid eindigt als niet langer aan de voorwaarden is voldaan. Zo eindigt de fiscale eenheid bijvoorbeeld bij verkoop van meer dan 5% van de aandelen van de dochtermaatschappij.
• De fiscale eenheid kan ook op verzoek worden verbroken met ingang van de datum van het verzoek. Er is geen terugwerkende kracht mogelijk.

Conclusie

Er is geen algemeen antwoord te geven op de vraag of het verstandig is om een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting aan te vragen, in stand te houden of juist te verbreken. Hoewel het mogelijke belastingvoordeel zonder fiscale eenheid ten opzichte van 2022 in 2023 en 2024 een stuk kleiner is geworden, behoort het automatisme waarmee voorheen fiscale eenheden werden aangevraagd inmiddels wel tot het verleden. Vanwege nadelen zoals aansprakelijkstelling bij faillissement van een vennootschap en de kans op toepassing van antimisbruikbepalingen bij verbreking van de fiscale eenheid, dient voor de juiste afweging altijd een deskundige te worden geraadpleegd.