De maakbaarheid van de natuur

Onlangs werd mijn aandacht getrokken door een artikel in het FD over het nieuwste boek van Peter Frankopan: De transformatie van de Aarde – Een nieuwe wereldgeschiedenis. Hierin geeft de Britse historicus tal van voorbeelden van hoe klimaatverandering de wereldgeschiedenis heeft beïnvloed.

Natuur en mens

Bij wereldgeschiedenis denken we doorgaans niet meteen aan de zwaarste overstromingen, de hardnekkigste droogteperiodes of de veranderende ecosystemen. Maar in de lange geschiedenis van onze planeet is geen element zo allesbepalend geweest als de natuur. Wat Frankopan feitelijk betoogt is dat de mens oorspronkelijk diep verbonden was met de natuur, omdat die ons met name van eten voorzag. Om in zijn behoeften te kunnen voorzien paste de mens zich lang aan zijn grillige natuurlijke omgeving aan.

Sinds het begin van de industriële revolutie in 1750 is het echter de mens die de natuur verandert. We lijken het contact met de natuur te zijn verloren en hebben de klimaatverandering waarin wij nu zitten voor het grootste deel zelf veroorzaakt. De mensheid heeft de aarde getransformeerd en Frankopan transformeert onze kijk op de geschiedenis. Volgens de auteur is de opwarming van de aarde een van de grootste gevaren voor de mensheid. Deze zomer werden wij geconfronteerd met zomerstorm Poly, de warmste junimaand ooit en in de eerste week van juli is de warmste dag ooit gemeten wereldwijd.

Natuur en vastgoed

Maar wat heeft dit met vastgoed te maken? Onze sector is goed voor 40 procent van alle door de mens uitgestoten CO₂. De vastgoedsector heeft tegelijk een enorme potentie om dit terug te brengen door energiezuinige gebouwen neer te zetten en CO₂ op te slaan door biobased te bouwen. Bovendien kan de sector de biodiversiteit sterk vergroten door anders te bouwen en zo in hoge mate bijdragen aan een gezonde leefomgeving.

Dit alles vraagt wel om een fundamentele verandering in ons denken, onder meer in de manier waarop we vastgoed waarderen. Natuurlijk wil een belegger een keer zijn gedane investering in de verduurzaming van vastgoed terugzien, maar helaas lijkt de waarde van verduurzaming nog moeilijk te kwantificeren, waardoor deze gebrekkig in taxaties tot uiting komt. Als dit pijnpunt maar vaak genoeg wordt geadresseerd, al dan niet onder dwang van meer wet- en regelgeving, zal dit op termijn zeker veranderen.

Maar misschien moeten wij ook gewoon bereid zijn een ander soort rendement te accepteren, zoals een gedeeltelijk maatschappelijk rendement. Een groeiend aantal pensioenfondsen past dit al concreet toe en het is te hopen dat deze gedachte uiteindelijk door de hele vastgoedbeleggingsmarkt wordt omarmd. Om in 2050 in de gebouwde omgeving CO₂-neutraal te zijn moet namelijk nog heel veel gebeuren. Als wij dan zo nodig de natuur willen veranderen, laat het dan ditmaal ten goede zijn.