Donkere wolken boven fiscale bedrijfsopvolgingsregeling

Goed doorgeven

Ondernemers vinden het eigenlijk altijd belangrijk om het bedrijf dat zij vaak zelf hebben opgebouwd of uitgebouwd, goed door te geven. Vooral als het bedrijf in handen komt van hun volgende generatie. De terugtredende ondernemer geeft dan vaak zijn levenswerk door. Maar ook als het bedrijf naar een derde partij gaat, is het belangrijk om het bedrijf goed door te geven. Het bedrijf kan dan meer opleveren. Er zijn wel enkele raakvlakken met de verkoop van een huis. De verkoper zorgt er dan voor dat het huis er zo goed mogelijk uitziet. Bij een bedrijf is dat net zo.

Goede communicatie

Bij bedrijfsoverdracht begint een goede voorbereiding meestal met goede communicatie. Zowel binnen de familie –  zeker als het een familiebedrijf is – als met belangrijke adviseurs en sparringpartners, zoals de accountant, de fiscalist, de notaris, de financier en vermogensplanner bij de bank. Zijn er goede kandidaten binnen de familie die het bedrijf niet alleen kunnen voortzetten maar dat ook willen? En wat gaat u doen nadat u afstand heeft gedaan van de ‘troon’?

Flexibele ondernemingsstructuur

Een flexibele ondernemingsstructuur kan zorgen voor een soepele bedrijfsoverdracht. Met name als nog niet bekend is wie de bedrijfsopvolger is, kan dat wenselijk zijn. Als de bedrijfsopvolger nog niet in beeld is, dan is het namelijk ook niet bekend wat deze uiteindelijk wil overnemen van het bedrijf en wat niet. Even belangrijk is wat u zou willen houden. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met het bedrijfspand?

Opschonen van de balans

Het aflossen van ondernemingsschulden kan belangrijk zijn. En natuurlijk ook het binnenhalen van openstaande bedragen kan zorgen voor een betere balans van het bedrijf. Vaak kunnen ondernemers overtollige liquiditeiten naar een afzonderlijke holding-BV brengen, waardoor de bedrijfsopvolger deze gelden niet hoeft te financieren.

Praktijk is weerbarstig

Het is belangrijk om alles goed te regelen. Dat neemt niet weg dat de praktijk vaak anders blijkt te zijn. Veel (of alle?) ondernemers hebben toch moeite om afstand te doen van de ‘troon’. En melden vaak redelijk kort vóór de bedrijfsoverdracht dat zij willen terugtreden. Dan is er niet altijd voldoende tijd meer voor een goede voorbereiding. Maar misschien is uw bedrijf al wel verkoopklaar en bent u er ook klaar voor? Iedere situatie is anders.

Fiscaliteit is belangrijk

Bij bedrijfsoverdracht speelt de fiscaliteit ook vaak een belangrijke rol. Met name als het bedrijf na het terugtreden van de huidige ondernemer in de familie blijft. En hoewel het meestal niet verstandig is om dingen te doen vanwege de fiscaliteit, kan dit een belangrijke factor blijken. Misschien moet u dan meer haast maken. Regels kunnen immers altijd veranderen. Het kan verstandig zijn om gebruik te maken van de huidige regels als dat passend is in uw situatie.

Misschien wilt u uw bedrijf schenken of een korting geven op de koopsom? De vrijstelling bij bedrijfsoverdracht voor bijvoorbeeld de schenkbelasting is nog nooit zo ruim geweest als in 2019; de laatste jaren komt dat door indexatie. Zo kan uw bedrijfsopvolger op verzoek en onder bepaalde voorwaarden in 2019 een 100%-vrijstelling voor de schenkbelasting krijgen voor het ondernemingsvermogen tot een waarde van € 1.084.851 van de onderneming. Voor zover uw bedrijf meer waard is, is een aanvullende vrijstelling voor de schenkbelasting van 83% van het meerdere aan ondernemingsvermogen beschikbaar. Deze bedrijfopvolgingsregeling staat bekend als de BOR. Deze regeling geldt onder bepaalde voorwaarden voor uw bedrijfsopvolger(s) bij schenking en vererving van onder andere aandelen in een BV. Bijvoorbeeld ook bij een eenmanszaak. Meestal moet u zelf inkomstenbelasting betalen bij de bedrijfsoverdracht. Op verzoek en onder bepaalde voorwaarden kunt u deze belastingclaim vaak doorschuiven naar uw bedrijfsopvolger(s). Er kan ook sprake zijn van andere fiscale gevolgen.

Kamervragen over de BOR

Onlangs zijn Kamervragen over de BOR gesteld aan staatssecretaris Snel (D66) van Financiën. Daaruit blijkt hoe sommige leden van de Tweede Kamer aankijken tegen de bedrijfsopvolgingsregeling. In ieder geval oppositiepartij PvdA, inmiddels een mogelijk belangrijke partner van het kabinet voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Het volgende kleurt de sfeer ten aanzien van deze regeling.

PvdA-Kamerlid Nijboer: “Tot slot wil ik de aandacht vestigen op nog een andere belastingregeling. Die ligt heel gevoelig, ik weet het, maar ik vind het wel goed om daar de aandacht op te vestigen. Het is namelijk een publiek geheim dat hele rijke, vermogende families in Nederland nul euro successieheffing betalen. Die maken allemaal gebruik van een bedrijfsopvolgingsregeling.” … “Maar ik vraag de staatssecretaris echt om die regeling nog eens goed tegen het licht te houden en echt te zorgen dat ook vermogende families in Nederland gewoon netjes hun belasting afdragen en niet van mazen in de wet profiteren die daar niet voor zijn bedoeld.”

En de reactie van de staatssecretaris…

Staatssecretaris Snel: “De heer Nijboer had het over de bedrijfsopvolgingsregeling. Hij zei dat we daarmee ook rekening moeten houden. Dat ben ik met hem eens. Op zijn vraag of we die tegen het licht gaan houden, kan ik dus zeggen dat wij de BOR-regeling ook als onderdeel van de commissie Bouwstenen hebben benoemd. Die komt dus aan de orde bij de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten in zijn algemeenheid. Ook dat punt hebben wij dus in de bouwstenen getackeld.”

BOR is wettelijke regeling

De Kamervragen roepen wat mij betreft enkele vragen op. Voor zover ondernemers gebruikmaken van de BOR, maken zij toch gewoon gebruik van de wet en toch niet van mazen in de wet? Voor zover sprake is van ondernemingsvermogen kunnen deze fiscale wettelijke regels onder bepaalde voorwaarden de belastingdruk voor de schenk- of erfbelasting terugbrengen: bij de opvolgende partner en/of kinderen van 20% tot maximaal circa 3%. Over verkregen beleggingsvermogen moet(en) de verkrijger(s) gewoon schenk- of erfbelasting betalen.

Hoge Raad over de BOR: “Geen discriminatie”

Verder is het belangrijk dat de Hoge Raad eind 2013 heeft bepaald dat hier geen sprake is van discriminatie. Ook al zijn de fiscale regels voor schenking of vererving van ondernemingsvermogen anders dan die voor ander vermogen dan ondernemingsvermogen. En uit diverse onderzoeken blijkt dat veel bedrijven de BOR juist wel nodig hebben om de bedrijfsoverdracht te kunnen overleven.

Natuurlijk moment van bedrijfsoverdracht is belangrijk

Vaak hoor je ook het argument dat de fiscale regels het natuurlijke moment van bedrijfsoverdracht niet in de weg mogen staan. Als de ondernemer de bedrijfsoverdracht om fiscale redenen zou moeten uitstellen, dan is dat namelijk meestal niet goed voor het bedrijf en voor de eigenaren, werknemers en hun families. Is dat dan helemaal niet (meer) belangrijk? Ik ben benieuwd of de regering de BOR in de toekomst gaat versoberen of in het uiterste geval gaat afschaffen.

Gaat u uw bedrijf, of een deel daarvan, overdragen aan de volgende generatie? Ook de winst van het bedrijf kan dan alvast (deels) bij hen terechtkomen. Redenen genoeg om alvast goed na te denken over de overdracht van uw bedrijf.