In een tweetal artikelen ga ik in op de fiscale gevolgen bij grensoverschrijdende schenkingen en erfenissen. In dit eerste deel bespreek ik de fiscale gevolgen wanneer u als inwoner van Nederland een schenking of erfenis van iemand uit het buitenland ontvangt. Moet u dan schenk- of erfbelasting betalen? En zo ja, in welk land?
In het tweede deel staat de situatie centraal waarbij u als schenker of erflater in Nederland woont en de ontvanger in een ander land woont. Of wanneer het vermogen dat u schenkt of nalaat zich in het buitenland bevindt.
Naast fiscale aspecten zijn er ook civiel-juridische aandachtspunten bij internationale schenkingen en erfenissen. Daarover leest u meer in dit artikel.
Heffingsbeginselen verschillen per land
Landen die schenk- en erfbelasting heffen, kunnen daarvoor meerdere aanknopingspunten hebben in hun fiscale wetgeving. Inwonerschap van de schenker of erflater in een land is in de meeste gevallen het primaire aanknopingspunt. Sommige landen heffen juist als de verkrijger van een schenking of erfenis in dat land woont, bijvoorbeeld Spanje. Er zijn ook landen die zowel heffen als de schenker of erflater daar woont als wanneer de verkrijger er woont. Duitsland en Frankrijk zijn daar voorbeelden van. Daarnaast is de (fictieve) ligging van vermogen in een land – bijvoorbeeld onroerend goed of een banktegoed – vaak ook een aanknopingspunt om schenk- en erfbelasting te kunnen heffen. En ook nationaliteit of ‘domicile’ is in sommige landen relevant.
Nederland heft als schenker of erflater inwoner is
Nederland heft normaliter alleen schenk- of erfbelasting als degene die vermogen schenkt of nalaat in Nederland woont. En dus niet vanwege het feit dat de verkrijger in Nederland woont. In bepaalde gevallen kan Nederland toch heffen als de schenking of erfenis uit het buitenland afkomstig is. Namelijk als de schenker of erflater de Nederlandse nationaliteit bezit én korter dan 10 jaar voor de schenking of diens overlijden nog inwoner van Nederland was. Een fictie in de successiewet bepaalt dat diegene dan nog als inwoner van Nederland wordt aangemerkt. Waardoor Nederland over al het vermogen dat die persoon schenkt of nalaat nog belasting kan heffen. Heeft de schenker of erflater geen Nederlandse nationaliteit? Dan kan Nederland alleen belasting heffen over schenkingen die die persoon deed binnen 1 jaar na vertrek uit Nederland. Nederland heft sowieso geen erfbelasting meer als de erflater geen Nederlander is en op het moment van overlijden niet in Nederland woont.
Geen schenk- of erfbelasting over Nederlands onroerend goed
Sinds 2010 heft Nederland zelfs niet meer als iemand die geen inwoner van Nederland is, in Nederland gelegen onroerend goed schenkt of nalaat. Het zogenoemde ‘recht van overgang’, is afgeschaft. Als een niet-inwoner Nederlands onroerend goed nalaat, hoeft de erfgenaam daarover geen erfbelasting meer te betalen. De erfgenaam is in dat geval ook vrijgesteld van overdrachtsbelasting. Schenkt een niet-inwoner Nederlands onroerend goed? Ook dan heft Nederland geen schenkbelasting meer. Maar in dat geval moet de ontvanger wel overdrachtsbelasting betalen. Deze belasting bedraagt sinds 2021 in beginsel 8%. Maar als het om een woning gaat die de verkrijger, anders dan tijdelijk, als hoofdverblijf gaat bewonen, geldt onder voorwaarden een verlaagd tarief van 2%. Als in het laatste geval de verkrijger tevens jonger is dan 35 jaar en de waarde van de woning niet hoger is dan € 400.000, kan de verkrijging zelfs vrijgesteld zijn van overdrachtsbelasting. Gesteld dat de verkrijger niet eerder van deze vrijstelling gebruikgemaakt heeft.
Meestal geen dubbele heffing
Wanneer u een schenking of erfenis uit het buitenland ontvangt, kan het zijn dat u in het buitenland schenk- of erfbelasting moet betalen. Bijvoorbeeld omdat de schenker of erflater daar woonde. Of omdat het vermogen dat geschonken of nagelaten werd – al of niet fictief – in het buitenland gelegen was. Nederland zal dan alleen (ook) kunnen heffen als de schenker of erflater nog fictief als inwoner van Nederland kan worden beschouwd. Alleen in het laatste geval kan dubbele heffing optreden. Nederland heeft met slechts 7 landen een verdrag gesloten ter voorkoming van dubbele schenk- en/of erfbelasting. Voor situaties dat zo’n verdrag niet beschikbaar is, kan het ‘Besluit voorkoming dubbele belasting 2001’ dan toch uitkomst bieden.
Soms helemaal geen heffing
Het kan ook voorkomen dat u helemaal geen schenk- of erfbelasting hoeft te betalen. Dat kan zijn omdat de schenker of erflater in een land woont dat in het geheel geen schenk- en erfbelasting heft. Enkele voorbeelden daarvan zijn Oostenrijk, Zweden, Portugal, Canada en Australië. Maar ook omdat inwonerschap in het land waar de schenker of erflater woont geen grond is om te heffen, zoals in Spanje. Zo kunnen bijvoorbeeld ouders die (al langer dan 10 jaar) in Spanje wonen belastingvrij vermogen schenken of nalaten aan hun kinderen die in Nederland wonen. Maar let op, dit werkt niet voor vermogen dat op basis van (fictieve) ligging in Spanje wordt belast. Zoals in Spanje gelegen onroerend goed en geld op een Spaanse bankrekening. Wat een reden kan zijn om het vermogen bij een bank buiten Spanje aan te houden.
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.