De gouden handdruk. Alle zaken op een rij

Gouden handdruk, wat moet je weten?

Het toekennen van een gouden handdruk is een bekende manier om werknemers te compenseren voor te derven inkomsten wegens beëindiging dienstbetrekking. In het verleden konden werknemers gebruik maken van bepaalde fiscale vrijstellingen rondom deze compensaties. Wij richten ons in deze blog op bestaande gouden handdrukken die zijn ondergebracht bij een verzekeraar, bank of eigen BV. Wat zijn vandaag de dag daarmee de mogelijkheden en waar moet u op letten?

Oude en huidige situatie

• Tot eind 2013 konden (ex-)werknemers die een ontslagvergoeding kregen, gebruik maken van de zogenaamde stamrechtvrijstelling. Dit had als voordeel dat er over de ontvangen (bruto) vergoeding nog niet fiscaal afgerekend hoefde te worden. De werknemer kreeg daardoor uitstel van belastingbetaling tot het moment dat er daadwerkelijk sprake was van uitkeringen.
• Sinds 1 januari 2014 bestaat deze uitstelmogelijkheid niet meer. Ontvangt de werknemer vanaf deze datum een ontslagvergoeding? Dan zal dit bedrag ineens worden belast in box 1. Het maximale tarief in box 1 bedraagt 49,5% vanaf een bruto-inkomen van ongeveer €000. De ontslagvergoeding wordt in het betreffende jaar opgeteld bij het overige box 1 inkomen zoals het ontvangen salaris. Hogere ontslagvergoedingen zullen dus al snel tegen het hoogste tarief worden belast. En het na afrekening resterende netto deel valt dan in box 3.

Mogelijkheden vóór 2014

Om directe afrekening te voorkomen had de (ex-)werknemer voor 1 januari 2014 de volgende keuzes:

• Stamrecht BV

Het ontvangen gouden handdrukkapitaal kon worden ondergebracht in een (nieuw op te richten) BV. Vaak genoemd een ‘stamrecht BV’. Een stamrecht is een recht op periodieke uitkeringen. Het kapitaal in de stamrecht BV geeft veel flexibiliteit voor het behalen van rendement en de wijze van beleggen. Ook is het toegestaan om vanuit een stamrecht BV leningen te verstrekken aan de stamrechtgerechtigde, de dga en/of aan derden. Dat kon bijvoorbeeld ook een eigenwoninglening zijn. De stamrecht BV geeft veel flexibiliteit om keuzes te maken, zeker in de uitstelfase. Wel moet er jaarlijks een jaarrekening worden opgesteld wat kosten met zich mee brengt.

• Stamrechtverzekering

Hierbij werd het kapitaal ondergebracht bij een verzekeraar. Hiervoor gelden dezelfde fiscale spelregels als bij een stamrecht BV. Er kon meestal gekozen worden voor een verzekeringsproduct met garantie- of een beleggingsvariant.

• Stamrechtbankspaarrekening

Hierbij werd het kapitaal ondergebracht bij een bancaire instelling, ook bekend onder de naam ‘banksparen’. Ook hier kon veelal gekozen worden tussen een garantie- of beleggingsvariant. Er zijn verschillen tussen verzekeren en banksparen, en dan met name in de uitkerende fase. Hierover later meer.

Voor bovengenoemde situaties gelden nog steeds de oude fiscale regels.

Welke fiscale regels gelden voor 'bestaande gevallen'

• De uitkeringen vanuit het stamrecht moeten uiterlijk ingaan in het jaar van het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd of na het overlijden van de gerechtigde.
• De minimale uitkeringsduur moet voldoen aan de ‘1% sterftekans’, wat betekent dat de statistische kans in de gekozen periode minimaal 1% moet zijn. Voorbeeld: de minimale uitkeringsduur voor een 67-jarige is ongeveer 1 jaar. Een langere uitkeringsduur is altijd mogelijk.
• Het stamrecht mag ook ineens worden opgenomen zonder fiscale boete, maar is dan wel volledig belast tegen het progressieve belastingtarief in box 1. Een gedeeltelijke opname ineens is ook toegestaan.

Opbouw vs. uitkerende fase

• Stamrecht BV

Wat zijn de gevolgen voor de twee fases:

• Opbouwfase; u bepaalt als aandeelhouder van de stamrecht BV zelf hoe u het beleggingsbeleid van de BV wilt inrichten. De stamrechtverplichting (aan de passiva zijde van de balans) zal jaarlijks moeten oprenten volgens het percentage wat eerder is vastgelegd in de stamrechtovereenkomst.
• Uitkerende fase; op het moment dat de stamrecht BV overgaat tot het doen van uitkeringen moet eerst de hoogte van de uitkering worden vastgesteld. Dit kan negatieve fiscale consequenties hebben. Lees hierover meer in onze blog ‘Stamrechten in de BV’. Om dit te voorkomen is het vooraf afstorten van de stamrechtvoorziening uit de BV naar een verzekeraar of bank een overweging.

• Stamrechtverzekering en stamrechtbankspaarrekening

Wat zijn de gevolgen voor de twee fases:

• Opbouwfase; u kunt bij een bank of verzekeraar kiezen voor een vorm van garantie of beleggen. De flexibiliteit is wel beperkt. Dat wil zeggen, u bent gebonden aan de mogelijkheden van het betreffende product.
• Uitkerende fase; op het moment dat de bank of verzekeraar gaat uitkeren is er sprake van een gegarandeerde uitkering. Kiest u voor een verzekerde regeling? Als u (en/of uw partner) tijdens de afgesproken uitkeringsduur vroegtijdig komt te overlijden dan stopt de uitkering. Is er sprake van een bankspaarrekening? Dan zal de bank ondanks een vroegtijdig overlijden altijd gedurende de restant uitkeringsduur uitkeren aan de erfgenamen, althans voor zover zij vallen binnen de beperkte kring van begunstigen (waarover later meer). Er is een beperkt aantal aanbieders met een product waarin het resterende kapitaal tijdens de uitkerende fase blijft belegd. De hoogte van de uitkering is dan variabel en kan fluctueren.

Aandachtspunten bij een stamrecht BV

De stamrecht BV was jarenlang een aantrekkelijke en flexibele oplossing voor het stallen van gouden handdrukkapitalen. Toch zijn er aandachtspunten, zeker wanneer men overweegt om de uitkeringen te starten. Onderstaand treft u een paar zaken die kunnen spelen rond een stamrecht BV:

• Welk oprentingspercentage heeft u vastgelegd tijdens de opbouwfase. Behaalt u met uw beleggingen (minimaal) hetzelfde rendement? Met andere woorden; heeft u op de (uiterste) ingangsdatum voldoende kapitaal beschikbaar?
• Staat de stamrecht BV op de ingangsdatum van de uitkeringen ‘onder water’? Met andere woorden, is de stamrechtverplichting op de balans hoger dan het beschikbare vermogen?
• Heeft u rekening gehouden met een mogelijke gedeeltelijke fiscale vrijval in de winst in het jaar dat de uitkeringen van start gaan?
• Heeft u leningen verstrekt en zijn er voldoende liquiditeiten op de ingangsdatum van de uitkeringen? Kan de lening nu of later worden terugbetaald om de BV in staat te stellen uitkeringen te blijven doen en daarover loonheffing af te dragen?
• Wilt u de stamrecht BV ‘levenslang’ in de lucht houden?

In onze blog ‘stamrechten in de BV’ leest u meer over de zaken waar u op moet letten.

Stamrecht en overlijden

Bij overlijden geldt een beperkte kring van begunstigden: de ex-werknemer, diens echtgenoot/partner en/of kinderen jonger dan 30 jaar. Het recht op uitkeringen is voor de nabestaanden vrijgesteld voor de erfbelasting. Voor de partner kan dit wel leiden tot een verlaging van de partnervrijstelling. Valt de begunstigde buiten deze beperkte kring? Dan valt de voorziening vrij in de winst van de stamrecht BV. De gevolgen bij banksparen of een verzekeraar kunnen anders zijn, maar laten we in deze blog buiten beschouwing.

Conclusie

In deze blog hebben wij ons gericht op bestaande gouden handdruk/stamrechtverplichtingen. Deze komen nog veelvuldig voor. Gezien de flexibele fiscale regels op het moment van uitkering vormt de gouden handdruk een mooi planningsinstrument, bijvoorbeeld wanneer men eerder wil stoppen met werken. De materie rondom de stamrecht BV is echter complex en deskundig advies is aan te raden. Denk na over de vraag of de stamrecht BV uitkeringen moet doen of dat het stamrechtkapitaal ondergebracht wordt bij een bank of verzekeraar. Bespreek deze zaken vooral ook met uw private banker en laat uw financiën in kaart laten brengen door een Financieel Inzicht  via de website van ABN AMRO MeesPierson aan te vragen of door een Interactieve Vermogensplanning te laten maken.