Wanneer is curatele een passende maatregel?

Verschil curatele en bewind

Curatele is een manier om iemand te beschermen die financieel en vermogensrechtelijk niet goed voor zichzelf kan zorgen. Dat is dan het gevolg van een lichamelijke of geestelijke toestand, dan wel middelenmisbruik.

Een curator wordt door een rechter benoemd. Deze curator vertegenwoordigt dan de persoon. Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam. Hij of zij mag bijvoorbeeld niet zelfstandig contracten aangaan. Als hij dat toch doet dan kan de curator die overeenkomsten ongedaan maken.

Dit is een groot verschil met bewind: daarbij blijft de rechthebbende handelingsbekwaam. De eerste richtlijn voor een kantonrechter over curatele is: ‘als een lichtere beschermingsmaatregel voldoende is, moet daarvoor worden gekozen’. De lichtste maatregel is een levenstestament, dan bewind en/of mentorschap en tot slot curatele.

Hoe vraagt u curatele aan?

U beseft dat er iets serieus aan de hand moet zijn, wil curatele passen. Maar hoe vraagt u curatele aan? Curatele vraag u aan bij de rechter. Hiervoor is een stappenschema opgesteld. Hier treft u een overzicht van deze stappen aan. Onder meer de persoon zelf, diens partner en familieleden kunnen curatele aanvragen. U hoeft dit niet via een advocaat te doen, maar kunt het zelf doen.

Wat zijn de taken van de curator?

Een curator regelt de financiële en persoonlijke zaken van de persoon onder curatele. Dit omvat het beheer van bankrekeningen, beleggingen en belastingaangifte. Voor persoonlijke zaken kan het gaan om zorg en het contact met zorgverleners. De curator heeft echter beperkingen. Zo kan hij of zij bijvoorbeeld geen verzoek tot echtscheiding indienen.

Wanneer is curatele een passende maatregel?

Het is verstandig om drie maatregelen tegen elkaar af te wegen: bewind, mentorschap en curatele. Curatele is de meest omvattende vorm: geldzaken en zorg. Bewind beperkt zich tot geldzaken en mentorschap tot zorg. Als beide zaken noodzakelijk zijn dan kan curatele onder omstandigheden een passende maatregel zijn.

Zijn er ook nadelen aan curatele?

• Curatele wordt beschouwd als de maatregel die het meest ingrijpt in de persoonlijk levenssfeer. De persoon wordt immers handelingsonbekwaam. Dat is bij de andere genoemde maatregelen niet het geval is.
• Personen onder curatele zijn terug te vinden in het Centraal curatele- en bewindregister, het handelsregister(als de betrokkene een onderneming heeft) en het kadaster (als de betrokkene een woning bezit).
• Soms wordt in familiesituaties het informeren van de rechter en de zichtbaarheid in een register als bezwarend ervaren.

Hoe verhoudt curatele zich tot het levenstestament?

Ik wijs u graag op de volgende punten.

• Als er al een levenstestament is en er wordt een curatele uitgesproken dan eindigt de in dit levenstestament opgenomen volmacht meestal.
• Het is duidelijk dat men in een levenstestament ook zaken van vermogensrechtelijke aard regelt. Daarnaast kan ook zeker de persoonlijk zorg in de volmacht aan bod komen. In die zin kunnen dus dezelfde zaken nagestreefd worden.
• In het levenstestament kan ook aangegeven worden dat als een rechterlijke maatregel toch de voorkeur geniet, de gevolmachtigde dan curator moet worden.
• Bij een volmacht blijft de persoon zelf handelingsbekwaam. Dat is nogal een verschil met curatele.

Tot slot

Curatele is de zwaarste beschermingsmaatregel in het Nederlandse recht. De situatie moet ernstig zijn om curatele te rechtvaardigen. Vroeger was curatele populair omdat contracten ongedaan gemaakt konden worden. Dit kan nu ook bij beschermingsbewind. Daarom is het aantal curatelestellingen afgenomen. Is er nog sprake van wilsbekwaamheid, dan is een levenstestament een logisch begin. Dit kan rekening houden met toekomstig bewind of curatele. Als er geen levenstestament is en begeleiding nodig is, kan curatele een optie zijn, mits bewind en mentorschap niet volstaan.