“Veel vermogensfondsen zijn op zoek naar de reset-knop”
De afgelopen anderhalf jaar heeft corona het openbare leven bepaald. Ook veel vermogensfondsen kregen te maken met een nieuwe werkelijkheid. Veel projecten hielden abrupt op. Bestaande processen vroegen om een nieuwe aanpak. En ook kwamen er nieuwe activiteiten tot leven. Nu de ergste crisis min of meer is bezworen, staan veel besturen voor dezelfde vraag. Hoe geven we vorm en invulling aan een nieuw evenwicht? Een reële vraag waarop het antwoord niet eenvoudig te geven is.
Sociale, maatschappelijke en financiële impact
Inmiddels is het maatschappelijk leven weer relatief snel op gang gekomen. Maar niet alles gaat in het post-pandemie tijdperk terug naar het oude. En als dit wel zo is, gaat dit vaak niet vanzelf. Door corona hebben bepaalde ontwikkelingen in de wereld zich versneld voltrokken. De verdergaande digitalisering is hier een goed voorbeeld van. Veel vermogensfondsen staan voor flinke uitdagingen die om een frisse blik vragen. Vele organisaties kampen met een uitgedund bestuur. Tijdens de pandemie hebben ze de gelden vaak anders besteed dan ze gewend waren. En in veel gevallen is ook de stroom aan potentiële nieuwe projecten opgedroogd. Ook zien we een flinke toename van de financiële reserves. De sociale, maatschappelijke en financiële impact van de crisis is dan ook groot.
Op zoek naar een nieuw evenwicht
Veel besturen staan voor een aantal belangrijke vragen. Hoe blazen we nieuw leven in de sociale structuur van onze organisatie? Hoe geven we in het nieuwe klimaat invulling aan onze missie? Hoe stemmen we onze financiën optimaal af op onze strategische keuzes? Vragen die zich niet makkelijk laten beantwoorden. Vooral ook omdat ze in onderlinge samenhang moeten worden opgepakt. Er is geen eenduidige oplossing, noch drie scenario’s om uit te kiezen. Wat de juiste weg is om te bewandelen zal voor elk bestuur anders zijn. Hoe die weg eruitziet, begint met een zorgvuldige analyse van de problemen en uitdagingen die de coronacrisis (duidelijker) aan het licht heeft gebracht.
Sociale impact
Hoe blazen we nieuw leven in de sociale structuur van onze organisatie?
Het aantal vrijwilligers loopt terug
Het vergaderen op afstand heeft de sociale cohesie bij veel vermogensfondsen geen goed gedaan. Terwijl dat nu juist het fundament is onder vele van deze maatschappelijk bewogen organisaties. Online vergaderen mag dan efficiënt zijn, het heeft ook een paar minder fraaie zijeffecten. Het vermindert het gevoel van gezamenlijkheid en verbinding. En juist die sociale component is voor veel vrijwilligers een zeer belangrijk aspect in hun werk. Online samenwerken heeft als mogelijk effect dat de strategie voor de lange termijn naar de achtergrond verdwijnt. Doordat vrijwilligers minder verbondenheid en perspectief ervaren, zijn ze eerder geneigd om hun activiteiten voor het vermogensfonds te beëindigen. Zelfs nadat zij hier vele jaren actief zijn geweest.
Het is lastig nieuwe vrijwilligers te vinden
Sociale bijeenkomsten zijn voor vermogensfondsen heel belangrijk. Het is dé manier om in contact te komen met nieuwe vrijwilligers. En op het spoor te komen van nieuwe projecten. Tijdens de coronacrisis vielen deze evenementen van de ene op de andere dag weg. Dat zorgde ervoor dat een belangrijke ader naar de buitenwereld werd afgesneden. Zo werd het steeds moeilijker om de juiste mensen te vinden: bevlogen mensen die zich verbonden voelen met de missie van het fonds. En als er iemand interesse had, bleek het perspectief van op afstand werken om deze missie te volbrengen niet echt aanlokkelijk. Voor veel bestuurders beantwoordt werken voor een vermogensfonds weliswaar aan een maatschappelijke roeping, maar minstens zo waardevol is voor hen het sociale contact.
Maatschappelijke impact
Hoe geven we in het nieuwe klimaat invulling aan onze missie?
Het aantal aanvragen loopt flink terug
Door corona kwam een groot deel van het maatschappelijk verkeer stil te liggen. Maatschappelijk werkers konden alleen urgente werkzaamheden verrichten. Groepen mensen konden langere tijd niet bijeen komen, waardoor uitgaven aan zorg voor kwetsbaren werden uitgesteld. Goede doelen kwamen deels tot stilstand, projecten werden on-hold gezet en ook het buitenland werd onbereikbaar. Ook zagen we dat veel besturen hun vergaderingen uitstelden, met bijbehorende gevolgen voor de besluitvorming over aanvragen en bestedingen. Dit alles had tot gevolg dat veel lopende projecten stopten en er veel minder nieuwe aanvragen binnenkwamen. Dit zorgde zowel op de korte als langere termijn voor een verstoring van de continuïteit.
Er vindt een verschuiving in behoeften plaats
In de maatschappij tekenden zich door corona duidelijke verschuivingen af. Mensen trokken massaal de natuur in en begonnen dat ook steeds meer te waarderen. Natuurorganisaties zagen die waardering terug in een veel grotere steun van donateurs. Maar voor de wereld van de kunst en cultuur was het een hard gelag. Bioscopen, musea en theaters sloten lange tijd hun deuren. Daar waar vermogensfondsen voor die tijd vooral projecten steunden, zegden ze culturele organisaties nu institutionele steun toe. Zo wilden ze voorkomen dat theatergezelschappen en musea de lock-down niet zouden overleven. En zelfs nu de crisis voor het grootste deel bezworen lijkt, blijft de vraag overeind of dit soort instellingen voldoende in staat is om hun weg zonder deze steun te vervolgen. Het grote publiek lijkt er nog niet klaar voor te zijn. En ook kampen ze met een tekort aan vrijwilligers.
Financiële impact
Hoe stemmen we onze financiën optimaal af op onze strategische keuzes?
De bestedingen zijn afgenomen
De meeste vermogensfondsen besteden jaarlijks een vast budget. Veel van deze fondsen zijn tijdens de coronacrisis niet aan hun geplande besteding toegekomen. Veel besturen buigen zich over de vraag wat te doen met deze onverwachte bestedingsreserve. Willen we een inhaalslag maken en met dit geld alsnog goede doelen financieren? Willen we deze reserve over tien jaar uitsmeren? Kiezen we ervoor om onze jaarlijkse bestedingen om te zetten in driejaarlijkse omdat we verwachten zo meer impact te realiseren? Een en ander hangt nauw samen met de strategische keuzes. Nu de kaarten opnieuw worden geschud dient zich een mooi moment aan voor een strategische heroriëntatie. Vermogensfondsen kunnen besluiten de ingezette weg voort te zetten, een kleine koerswijziging door te voeren of het roer misschien wel rigoureus om te gooien.
Beleggingen hebben goed gerendeerd
Dat de reserves van menig vermogensfonds zijn toegenomen, is ook toe te schrijven aan gunstige rendementen in de beleggingsportefeuille. Voor veel van deze organisaties is beleggen een mogelijkheid om de inflatie bij te benen en op de lange termijn rendement te realiseren. Het is de vraag in hoeverre de nu behaalde rendementen kunnen worden aangewend om maatschappelijke doelen te realiseren. Deels moeten deze worden aangehouden om mogelijke, toekomstige verliezen mee op te vangen. Beleggen vraagt immers om een langetermijnperspectief dat uitgaat van een gemiddeld rendement. Nu de spaarrekening geen vaste inkomsten meer genereert en zelfs negatieve rente met zich meebrengt, verandert de rol van beleggingsportefeuille in het financieel beheer. Deze moet in de pas te lopen met de strategische koers van de organisatie.
Vaste waarden in tijden van onzekerheid
Op zoek naar evenwicht in sociale, maatschappelijke en financiële impact is slechts één kant van het verhaal. Er zijn ook andere factoren die na corona extra aandacht vragen. Hoewel de economie na de crisis zeer snel opveerde, gaat van de hoge energieprijs en het tekort aan grondstoffen en arbeidskrachten een remmende werking uit. De vraag is welke kant dit opgaat. De veiligheid heeft tijdens corona de nodige kleerscheuren opgelopen. We zien het onder andere in een flinke toename van cybercriminaliteit. Daar vermogensfondsen vaak een groot vermogen in beheer hebben, is dit een ontwikkeling die om een duidelijke visie vraagt. Maar ook om de juiste risicobeperkende maatregelen.
Het stellen van de juiste vragen
Vermogensfondsen doen er goed aan al deze aspecten in het licht van de nieuwe werkelijkheid te bezien. Dat is om te beginnen vooral een kwestie van veel vragen opwerpen. Hoe kunnen we onze sociale signatuur meer kracht bijzetten? Hoe kunnen we onze maatschappelijke impact verhogen? Welke strategische scenario’s liggen voor? Hoe kunnen we onze strategische koers financieel kracht bijzetten? Wat is onze visie op de economische ontwikkelingen? En hoe verhoudt zich dat tot onze maatschappelijke activiteiten en financieel beheer? Wat kunnen we doen om onze veiligheid beter te borgen? En zo onze continuïteit niet in het gevaar te brengen? Allemaal vragen die aanzetten tot nadenken en vaak ook inspireren tot andere gedachten. Het is de kunst de oude heersende moraal te toetsen aan de nieuwe werkelijkheid. Zo creëer je met elkaar het nieuwe normaal.
In gesprek over uw strategie
Kunt u een kritische blik van buiten gebruiken bij uw strategische heroriëntatie? Wilt u van gedachten wisselen over de keuzes die u ter beschikking staan? Of deze in lijn brengen met het beheer van uw maatschappelijk vermogen? Klik dan hier en kom meer te weten over uw mogelijkheden.
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.