Verenigingen & Stichtingen – Wat wordt het geefbeleid van de nieuwe coalitie?

Hebt u bij het stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen het filantropiebeleid van de partij van uw keuze zwaar laten meewegen? Waarschijnlijk niet. De meeste mensen kiezen bij landelijke verkiezingen op basis van onderwerpen die directe invloed hebben op hun leven. Toch is ook het geefbeleid van een nieuw kabinet van aanzienlijke invloed op onze directe leefomgeving. Vele goede doelen en maatschappelijke organisaties zetten zich immers in voor de samenleving, zoals armoedebestrijding, mensenrechten, gezondheid, onderwijs, milieu en dierenwelzijn. Deze organisaties zijn afhankelijk van donaties, subsidies, fondsenwerving en vrijwilligerswerk.

Vrijstellingen onder druk

Ons land kent een rijke traditie van particuliere vrijgevigheid. Het werk van goede doelen en maatschappelijke organisaties kan op waardering rekenen van een grote meerderheid. Ruim driekwart van de Nederlanders beschouwt goede doelen als onmisbaar voor de samenleving, blijkt uit onderzoek van ABN AMRO MeesPierson. De overheid stimuleert dit geefgedrag met fiscale vrijstellingen in de inkomstenbelasting, maar die mogelijkheden staan onder druk. Zo is de periodieke giftenaftrek in de aangifte inkomstenbelasting sinds dit jaar gemaximeerd tot 250.000 euro per jaar. En het Belastingplan 2024 bevat een voorstel om schenken aan goede doelen vanuit een bv grondig te wijzigen (zie ook het kader).

Subsidie of giftenaftrek

Hoe het geefbeleid er in 2024 uit gaat zien is afhankelijk van de coalitieonderhandelingen. Dat is van invloed op wat maatschappelijke organisaties kunnen bewerkstelligen. Het nieuwe kabinet kan geven aan maatschappelijke doelen op diverse manieren ondersteunen, denk aan subsidiëren of fiscaal faciliteren of een combinatie van beide. De laatste jaren ligt de nadruk op fiscaal faciliteren. Dat sluit aan bij de ontwikkeling dat de overheid zich op haar kerntaken richt en de zorg voor mens, dier, milieu en natuur meer aan de maatschappij overlaat.

Positieve invloed

De historie wijst uit dat vrijgevigheid stimuleren met de giftenaftrek een grote positieve invloed heeft op het geefgedrag van particulieren en bedrijven. Bovendien vormen de fiscale vrijstellingen voor de vrijwilligersvergoeding een belangrijke stimulans voor vrijwilligers. Ook financieel zijn deze fiscale regelingen een goede keuze, want de positieve impact overstijgt in ruime mate de lagere belastinginkomsten. Het is een effectief middel om het maatschappelijk welzijn te verbeteren.

Politiek verdeeld over geefbeleid

Een blik in de partijprogramma’s toont hoe verdeeld de politiek is over het geefbeleid. Partijen hebben vaak een duidelijke voorkeur voor óf subsidiëren, óf fiscaal faciliteren. Maar ook in de details van het geefbeleid lopen de plannen flink uiteen. Zo willen diverse partijen de giftenaftrek verruimen en stoppen met de drempel voor de aftrek van giften, om op die manier doneren te stimuleren. Andere partijen willen juist een hogere drempel voor de giftenaftrek om grote donaties aan te moedigen. Opvallend is dat veel partijen eigen voorkeursdoelen zwaar willen laten wegen in de giftenaftrek. Zij pleiten bijvoorbeeld voor een hogere aftrek voor organisaties die zich inzetten voor milieu en dierenwelzijn, gezondheid en onderwijs of religieuze doelen.

Liever subsidie

Een aantal politieke partijen is voorstander van subsidiëring van maatschappelijke doelen en tegenstander van stimulering door fiscale vrijstellingen. Hun idee? De giftenaftrek volgend jaar afschaffen en in plaats daarvan een subsidie invoeren voor goede doelen en andere maatschappelijke organisaties. Een van de plannen is de oprichting van een fonds om deze te financieren, waarbij burgers meer inspraak krijgen bij de verdeling van het geld.

Manifest van organisaties

Maatschappelijke organisaties willen niet afwachten tot het nieuwe kabinet met beleid komt en wijzen nu al op het belang van verruiming van de mogelijkheden om op een fiscaal aantrekkelijke manier te geven. Zij signaleren dat de overheid steeds vaker maatregelen neemt die, bedoeld of onbedoeld, de ruimte om te geven inperken. In het manifest ‘Nederlanders willen helpen’ roepen de koepelorganisaties van maatschappelijke organisaties de politiek op hen meer ruimte te geven. Een oproep die we als ABN AMRO MeesPierson Verenigingen & Stichtingen ondersteunen, want wij geloven in de kracht van vermogen als een middel om goed te doen.