De schenkingsvrijstelling voor de eigen woning biedt u in 2022 de mogelijkheid om een groot bedrag vrij van schenkbelasting te schenken. Deze schenking wordt in de praktijk inmiddels ‘jubelton’ genoemd, en dat zegt veel over de reactie van de ontvangers van deze schenkingen. Maar let erop dat het een ingewikkelde regeling is. Er komt veel meer bij kijken dan een bedrag naar het juiste rekeningnummer over te boeken. Ik zet de hoofdlijnen voor u op een rij.
1. De ‘jubelton’ wordt afgeschaft
Het kabinet heeft aangekondigd dat de verruimde vrijstelling voor de eigen woning per 2024 wordt afgeschaft. Over de achtergronden hiervan leest u in ons artikel "De toekomst van de jubelton" . In 2022 en 2023 bestaat de vrijstelling nog en is het onderstaande relevant.
2. Hoeveel bedraagt de jubelton in 2022?
Voor een schenking die wordt besteed aan de eigen woning geldt een verruimde schenkingsvrijstelling. In 2022 is die maximaal € 106.671. Deze vrijstelling is onderdeel van de eenmalig verruimde schenkingsvrijstelling. Het uitgangspunt is dat een ontvanger maar één keer een beroep kan doen op een verruimde vrijstelling van dezelfde ontvanger. Deze vrijstelling is een eenmalige verhoging van de jaarlijkse vrijstelling van € 5.677 voor kinderen en € 2.274 voor anderen. In het jaar waarin de jubelton wordt ontvangen is de jaarlijkse vrijstelling dus al onderdeel van dit bedrag en niet extra.
Voor kinderen geldt overgangsrecht. Een kind dat vóór 2010 een beroep heeft gedaan op de toen geldende verruimde vrijstelling (de vrijstelling die in 2022 € 27.231 bedraagt), daarna niet meer en in 2022 nog aan de voorwaarden voldoet (zie hierna), heeft een vrijstelling voor de eigen woning van maximaal € 29.493 in 2022 (of in een later jaar). Als dit aan de orde is, geldt ook nog de jaarlijkse vrijstelling van € 5.677.
3. Wat is het voordeel van het benutten van de vrijstelling?
Het praktische voordeel voor de ontvanger kan zijn dat die door de schenking een huis kan kopen dat wellicht anders niet haalbaar was. Bij de huidige overspannen woningmarkt is dat vaak de situatie. Maar bij een schenkingsvrijstelling moeten we ook denken aan de invalshoek: wat bespaart het benutten van de vrijstelling?
Het belastingvoordeel van de vrijstelling in de verhouding ouders-kinderen is 10%. In andere verhoudingen is het belastingvoordeel groter. Een neef bijvoorbeeld, heeft een jaarlijkse vrijstelling voor de schenkbelasting van € 2.274. De schenkbelasting over het meerdere start bij een tarief van 30%. Bij een schenking voor de eigen woning bedraagt de vrijstelling maximaal € 106.671 zodat er dus een groot voordeel kan ontstaan.
4. Voor wie geldt de verruimde vrijstelling?
De verruimde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning geldt voor ontvangers in de leeftijd van 18 tot en met 39 jaar. Voor deze regeling is iemand op zijn of haar 40e verjaardag overigens nog 39 jaar. De vrijstelling geldt niet alleen in de verhouding ouders-kinderen, maar voor iedereen: kleinkinderen, neven en nichten, kennissen en dergelijke.
De schenkingsvrijstelling geldt per schenker. Iemand kan bijvoorbeeld zowel van zijn/haar moeder, oma en tante een vrijgestelde schenking voor de eigen woning ontvangen van € 106.671 (€ 320.013 in totaal in dit voorbeeld). Let wel op: voor de schenkbelasting tellen sommige personen echter als één persoon. Dit geldt bij ouders en bij mensen die als partners kwalificeren voor de schenkbelasting.
5. Een kind ouder dan 40 jaar
Is een ontvanger 40 jaar of ouder, maar heeft de ontvanger een jongere partner? Dan is er mogelijk toch ruimte. Voor de schenkbelasting kan iemand die 40 jaar of ouder is toch jonger zijn dan 40 jaar. Partners worden voor de schenkbelasting namelijk als één persoon gezien. Zo kan een kind van 42 jaar met een partner van 38 jaar dus toch nog een verhoogde schenkingsvrijstelling hebben.
Huwelijkspartners zijn in ieder geval partner van elkaar voor de schenkbelasting. Voor ongehuwd samenwonenden moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan.
6. Besteden voor de eigen woning
Een voorwaarde van de vrijstelling is dat de schenking wordt besteed aan de eigen woning van de ontvanger. Dat is het hoofdverblijf en bijvoorbeeld niet een vakantiewoning. Dit zijn bestedingen aan de eigen woning:
- De aankoop van een eigen woning of een woning in aanbouw;
- Verbetering of onderhoud;
- Afkoop van rechten van erfpacht, opstal of beklemming;
- Aflossing van een eigenwoningschuld of een restschuld.
Verder kan het gaan om een schenking van een woning die voor de ontvanger een eigen woning is.
De ontvanger mag de schenking voor een combinatie van de genoemde doelen gebruiken. Voor een schenking in 2022 geldt de eis dat de ontvanger de schenking besteedt in de jaren 2022, 2023 en/of 2024. De ontvanger moet dat met schriftelijke stukken kunnen bewijzen.
De hiervoor genoemde leeftijdseis van 18 tot en met 39 jaar geldt voor de ontvangst van de schenking. De besteding van de schenking mag, als aan de andere spelregels wordt voldaan, na de 39-jarige leeftijd plaatsvinden.
7. Onvoorwaardelijk schenken en daadwerkelijk betalen
De schenking moet onvoorwaardelijk plaatsvinden. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om met een herroepingsclausule de mogelijkheid open te houden om de schenking terug te draaien. Wel mag de schenker schriftelijk de voorwaarde stellen dat de ontvanger het bedrag dat niet is besteed aan de eigen woning, teruggeeft aan de schenker.
Verder geldt de eis dat de schenker het schenkingsbedrag daadwerkelijk aan de ontvanger betaalt. De schenking mag dus niet worden schuldig gebleven.
8. Het spreiden van de schenking
De eenmalige vrijstelling voor de eigen woning mag over maximaal 3 achtereenvolgende kalenderjaren worden gespreid. Dit verandert echter voor schenkingen die in 2022 of 2023 starten. Bij een schenking in 2022 kan een onbenut gebleven deel van de vrijstelling van € 106.671 nog worden benut voor een schenking in 2023, maar niet meer voor een schenking in 2024. Voor een schenking die voor het eerst in 2023 wordt gedaan, komt de spreidingsmogelijkheid te vervallen.
Vervolg
De verruimde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning is een mooie regeling voor de ontvanger. Die ziet zijn financiële mogelijkheden enorm verruimd. Dat kan nodig zijn om een extra stap op de woningmarkt te zetten of soms überhaupt een woning te kunnen kopen. Het voordeel voor de erfbelasting kan daarnaast groot zijn. Maar de schenkingsvrijstelling is erg ingewikkeld. Hiervoor heb ik een aantal aspecten genoemd. In een volgend artikel ga ik op nog meer aspecten in. Maar ik raad u ten zeerste aan om advies in te winnen als u met de vrijstelling aan de slag wilt gaan. Ik houd het hier namelijk, zoals al hierboven opgemerkt, bij de hoofdlijnen.
Lees ook: deel 2
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.