Alles verandert en niets blijft. Dat geldt ook voor het leven van een ondernemer of directeur-grootaandeelhouder (DGA). Ten goede en ten kwade treden er veranderingen op in zijn leven, die de DGA voor dilemma’s omtrent zijn vermogen stelt. De meeste mensen zijn niet bezig met vraagstukken als echtscheiding, schenkingen of filantropie totdat het moment zich aandient. Het is verstandig om er eerder naar te kijken. Neem de regie over uw eigen vermogen.
Het klinkt wat zwaar, maar er komt heel wat op uw pad in een mensenleven. Dat is voor een ondernemer niet anders. Verliefd, verloofd, getrouwd, gescheiden; kinderen die een huis willen kopen en iets willen terugdoen voor de wereld. Ondertussen is ‘de zaak’ vaak een constante. Wat zijn nu de beste manieren voor een ondernemer om vermogen op te bouwen, eruit te halen of te behouden? Neem de baton in eigen hand en voer directie over je vermogen. Dit is precisiewerk; waar de dirigent te maken kan krijgen met een onevenwichtig geluid uit zijn orkest, loopt de ondernemer al snel het risico op ongunstige belastingdruk.
Binnen en buiten de BV
Over het algemeen bouwen ondernemers (DGA’s) hun vermogen op in de BV. ‘Als dat vermogen niet langer nodig is binnen de onderneming en structureel voor belegging beschikbaar is, komt de vraag op hoe dat vermogen het best kan renderen’, zegt René Bruel, specialist DGA en BV bij ABN AMRO MeesPierson. ‘Er zijn diverse mogelijkheden om het vermogen te structureren. De DGA kan binnen de BV blijven beleggen, maar zou het vermogen ook als dividend naar privé kunnen overhevelen en in privé (box 3) gaan beleggen. Een andere mogelijkheid is dat de BV het vermogen uitleent aan de DGA, waarna deze het vermogen privé gaat beleggen. Welke mogelijkheid het aantrekkelijkst uitpakt, hangt vooral af van het rendement dat het vermogen oplevert’, aldus Bruel. Sparen levert weinig op vanwege de lage rentestanden. Bruel: ‘Als je het vermogen voor langere tijd niet nodig hebt en je bent bereid meer risico te nemen, dan kan je denken aan beleggen.’
Bruel: ‘Je kunt een omslagpunt berekenen: vanaf welk moment is dividend uitkeren en privé beleggen interessanter dan beleggen binnen de BV?’ Op basis van de huidige belastingtarieven zou je heel algemeen kunnen zeggen dat het bij een rendement van minder dan ongeveer 6,5 procent voordeliger is om te beleggen binnen de BV. Door de geplande verhoging van het belastingtarief in box 2 kan het in bepaalde gevallen overigens interessant zijn om toch dividend uit te keren, ook als het rendement lager is. Privé beleggen met een lening van de BV is nóg voordeliger, zolang het rendement maar hoger ligt dan de rente die je aan je BV betaalt. Dan loop je overigens wel meer risico. Als de koersen op de beurs dalen, kan je vermogen verdampen, terwijl de schuld gelijk blijft.’
Financieren eigen woning
Behalve het vermogen beleggen kan de DGA het vermogen van de BV ook een andere bestemming geven. Laten we kijken hoe een DGA zijn eigen woning zou kunnen financieren. Het is mogelijk om een hypotheek bij de bank te nemen, om privévermogen aan te spreken, maar het is ook mogelijk om vermogen van de BV te gebruiken. Daarvoor zijn kort gezegd twee manieren. In de eerste plaats zou je vermogen aan de BV kunnen onttrekken door dividend uit te keren. In de tweede plaats zou je kunnen lenen bij de BV voor een eigen woning. Ook dan geldt weer dat het rendement op het vermogen bepaalt welke optie het voordeligst uitpakt. Hoe lager het rendement, hoe eerder het voordelig is om je eigen geld in te zetten. Bij hogere rendementen kan lenen aantrekkelijk worden.
Uitgevlogen kinderen
Maar hoe zit dat dan met schenken aan kinderen? Op een dag staan de kinderen van de ondernemer voor hem met het heuglijke nieuws dat zij een huis willen kopen, maar ze hebben ook de vraag of hij iets voor hen kan betekenen. Zijn vermogen staat vrijwel volledig in de BV, maar hij wil ze wel helpen. Hij heeft zijn vermogen immers niet als doel op zich opgebouwd. Als het kan en moet, wil hij het graag gebruiken. Zeker als het om zijn kinderen gaat. Hoe kunt u daar nu mee omgaan? Tjarko Denekamp, specialist schenken en erven bij ABN AMRO MeesPierson, legt uit.
‘Er zijn grofweg twee mogelijkheden om vermogen uit de BV te halen: dividend uitkeren en lenen bij de BV. Als het de bedoeling is om te schenken aan je kind, dan is dividend uitkeren het meest logisch. Als we uitgaan van een tarief van 25 procent belasting op dividend in box 2, moet de BV 133.000 euro dividend uitkeren om privé een ton beschikbaar te hebben. Onder voorwaarden kan het kind dit bedrag onbelast ontvangen.’
Overlijden
Een sterfgeval is op zichzelf al treurig genoeg, maar de pijn kan worden verergerd doordat een DGA bij leven onvoldoende heeft ingeschat wat de financiële gevolgen van zijn overlijden voor zijn onderneming zijn. Dat kan tot getouwtrek in een rouwperiode leiden. Om dat te voorkomen, is het goed om een aantal vragen te stellen. Vraagt u zich bijvoorbeeld af of de onderneming – indien daartoe een verplichting bestaat – in staat is om levenslang nabestaandenpensioen aan uw partner uit te keren. Kijk ook of die uitkering overeenkomt met het inkomen dat uw partner nodig heeft na uw overlijden.
Sinds dit jaar is de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning verruimd tot 100.800 euro. Deze vrijstelling geldt niet alleen tussen ouders en kinderen, maar voor alle ontvangers in de leeftijd van 18 tot 40 jaar. Het is een mooie maar ook een ingewikkelde regeling. De ontvanger komt in aanmerking voor de vrijstelling als de schenking wordt besteed aan de eigen woning. Dat betekent dat het bedrag besteed mag worden aan aankoop, maar ook aan onderhoud, of bijvoorbeeld de aflossing van de eigenwoningschuld. Ook is een combinatie van deze bestedingen mogelijk. Daarnaast is het mogelijk een deel van de schenking vrij te besteden. Let op: er is een groot verschil in vrij besteedbare schenking als u aan een kind schenkt, ten opzichte van andere ontvangers (niet-kinderen).
Denekamp: ‘Als het kind behoefte heeft aan meer geld, kan hij aankloppen bij de BV. Dan kan er een lening verstrekt worden door de BV. De BV moet echter wel zakelijk handelen, dus een renteloze lening is geen optie; anders wordt het gezien als een dividenduitkering aan de DGA. De voorwaarden kunnen echter wel vriendelijker zijn dan bij een bank. Een aspect waarin de DGA rekkelijker kan zijn dan een bank is bijvoorbeeld wat betreft je inkomenssituatie. Een bank is kritischer over de inkomenssituatie, ook met een goed perspectief, de DGA kan milder oordelen.’
Dutch gift
Een interessante andere optie voor iemand die wel wil geven en ook het vermogen heeft, maar dat bijvoorbeeld vast heeft zitten in zijn eigen woning, is de ‘schenking op papier’. Dit wordt ook wel de ‘Dutch gift’ genoemd, appellerend aan de vermeende Nederlandse gierigheid. Bij een schenking op papier maakt de schenker geen geld over; de schenker gaat een schuld bij de ontvanger aan. Vaak kan de ontvanger het geld pas opeisen bij het overlijden van de schenker. In het kort is een schenking op papier een manier om de erfbelasting te drukken; de erfenis is voor de erfbelasting lager. Daar zijn echter wel voorwaarden aan verbonden. De schenking op papier kan alleen onder deze voorwaarden als schuld in de aangifte erfbelasting worden opgegeven.
Ook hier is precisie weer geboden. Zoals in een partituur de kruisen en mollen er niet zonder reden staan, moet ook aan de juridische en fiscale regels van schenken gevolg worden gegeven. De schenking moet worden vastgelegd in een notariële akte. Een onderhandse akte is onvoldoende om de schenking als schuld op te geven bij de aangifte erfbelasting. Daarnaast geldt dat u over het geschonken bedrag jaarlijks minimaal 6 procent rente betaalt. Als aan deze voorwaarden is voldaan, heeft de schenker een schuld die in aftrek komt op het vermogen voor de aangifte erfbelasting. De schuld verlaagt ook uw vermogen in box 3. Daardoor betaalt u minder of zelfs geen belasting meer over vermogen. Voor de ontvanger geldt dat hij de vordering die hij op de schenker heeft, moet optellen bij zijn vermogen. Grofweg: de belasting die de schenker zich bespaart, wordt betaald door de ontvanger. Een valkuil is de situatie dat de schenker geen vermogen in box 3 heeft. Bijvoorbeeld omdat het vermogen in de BV (box 2) zit. Een schenking op papier levert dan een extra heffing van inkomstenbelasting op, wat vaak ongunstig is.
Het is cruciaal dat de schenker jaarlijks minimaal 6 procent rente betaalt, anders komt u in de gevarenzone en bestaat de kans dat de fiscus oordeelt dat er sprake is van ‘genot’. De schenker houdt namelijk profijt van de schenking en uitgangspunt is dat de gever ‘pijn in de portemonnee’ moet voelen. Vanuit het perspectief van het kind levert de papieren schenking hem een mooi rendement op dat zijn inkomen verruimt.
Er zijn, kortom, tal van mogelijkheden om uw kind te helpen bij het financieren van een eigen woning. Voor de precieze regels is het echter altijd aan te raden om contact op te nemen met de experts van ABN AMRO MeesPierson.
Samengevat: manieren om het eigen vermogen van de BV te beleggen
Het structurele overschot aan vermogen in de BV kan een interessante beleggingspot zijn. Drie opties om met dat vermogen om te gaan.
1 Beleggen binnen BV
In de eerste plaats is het mogelijk om te beleggen binnen de BV. Over het rendement dat op die belegging wordt behaald, betaalt de BV 20% (en maximaal 25%) vennootschapsbelasting. Als dat vermogen – bijvoorbeeld als dividend – aan de BV wordt onttrokken, betaalt u 25% inkomstenbelasting in box 2.
2 Vermogen uit BV halen
In de tweede plaats is het mogelijk om vermogen uit de BV over te hevelen naar privé, om vervolgens vanuit privé te beleggen. Het vermogen kan aan de BV onttrokken worden door een dividenduitkering. Dan wordt onmiddellijk 25% belasting geheven op dat bedrag. Het resterende bedrag komt in box 3 terecht, waar jaarlijks belasting wordt geheven op een fictief rendement.
3 Lenen van de BV
In de derde plaats is het mogelijk om te lenen van de BV om privé te beleggen. Dat is voordelig als de rente die u betaalt aan de BV lager is dan het rendement dat u maakt. Er gelden echter wel voorwaarden voor dergelijke leningen, waardoor de BV niet tegen al te gunstige voorwaarden geld kan uitlenen. Voor elk van de drie opties geldt echter dat veel afhangt van uw persoonlijke situatie en welk rendement u verwacht terealiseren.
Na goede en slechte tijden
Verliefd, verloofd, getrouwd en in sommige gevallen ook weer gescheiden. Dat kan ook voor een DGA onverwachte en vervelende situaties met zich meebrengen. Stel nu dat al zijn vermogen in de BV zit, welke aanspraak heeft zijn ex-partner er dan op?
Veel hangt af van de huwelijksvorm; getrouwd in gemeenschap van goederen of onder huwelijkse voorwaarden. Tot het vermogen van de huwelijksgemeenschap behoort niet het vermogen van de onderneming. Dat is nu juist één van de redenen om een BV op te zetten. De aandelen in de BV vallen echter wel in de gemeenschap van goederen. Als er is getrouwd onder huwelijkse voorwaarden en de aandelen staan op naam van één van de partners, dan blijven die aandelen in de regel ook in handen van die persoon. Echter, huwelijkse voorwaarden kunnen ook een beperkte gemeenschap van goederen inhouden. Het hangt van de situatie af wanneer de (ex-) echtgenoot recht heeft op de aandelen.
Met huwelijkse voorwaarden kan geregeld worden dat de aandelen die op naam staan van één van de partners ook in handen van die persoon blijven. Eventueel kan de partner met een verrekenbeding wel een aanspraak worden gegeven op een deel van de waarde van de aandelen in de BV.
Daarnaast speelt nieuwe wetgeving een rol wat betreft trouwen zonder huwelijkse voorwaarden na 1 januari 2018. Er zijn een aantal zaken veranderd. Anders door voorheen behoort niet al het vermogen automatisch tot een huwelijksgemeenschap. Vermogen dat voor het huwelijk is opgebouwd, blijft privé (tenzij het gemeenschappelijk bezit is). Hetzelfde geldt voor ontvangen giften en ontvangen erfenissen. Alleen datgene wat beide partners tijdens het huwelijk opbouwen, zal dus in de huwelijksgemeenschap vallen (en bij een scheiding verdeeld moeten worden).
De grenzen aan schenken
De schenkingsvrijstelling voor de eigen woning is een uitkomst voor (relatieve) beginners op de huizenmarkt. Onder voorwaarden kan tot een ton onbelast worden ontvangen. Maar hoe ver kunt u daar nu mee gaan; hoever zijn de voordelen op te rekken? De regeling geldt niet alleen tussen ouders en kinderen; ook een neef kan een belastingvrije ton van zijn peetoom ontvangen. Dat is gunstig. Maar wat als deze oom een extra handje wil helpen en bereid is een ton aan de partner van zijn neef te schenken? Dat is heel vriendelijk, maar dat gaat helaas niet. Voor de schenkbelasting worden de partners als één gezien. De partners kunnen dus maar eenmalig onbelast een schenking van €100.800 ontvangen.
De wereld beter maken
Na of zelfs al tijdens een arbeidzaam leven wil de ondernemer iets terugdoen voor bijvoorbeeld de maatschappij of het milieu. Er wordt wel gezegd dat ondernemen in het bloed zit, dus waarom zou dat alleen gelden voor de eigen BV(‘s)? Vaak wil een ondernemer zijn talenten op een andere wijze en op een ander gebied aanwenden. Hij stort zich in de filantropie. Hoe zit datin verband met de BV?
Denekamp: ‘Als je weet waaraan je wilt geven, is de centrale vraag hoe dat geld bij het goede doel komt. Dat kun je vanuit de BV of privé doen. De BV kan een gulle gever zijn. In Nederland doneren bedrijven ruim 1,3 miljard euro aan goede doelen per jaar. Voor de BV gelden ook fiscale voordelen
als het gaat om donaties. Schenkingen tot 50 procent van de winst met een maximum van 100.800 euro komen jaarlijks voor aftrek in aanmerking. Het tarief van de vennootschapsbelasting voor de BV bedraagt maximaal 25 procent, voor zover de winst meer bedraagt dan 200.000 euro. Anders is het tarief 20 procent. Het fiscale voordeel van een schenking is dan maximaal 25 procent. Rekening houdend met de latere besparing van inkomstenbelasting, komt het fiscale voordeel op maximaal 43,75 procent.’
‘Het alternatief voor een schenking door uw BV is een schenking vanuit privé. Als het geld in de BV zit, moet het daar dus uit. Een mogelijkheid is om dat vermogen via een dividenduitkering naar privé over te hevelen. Of misschien kan de BV uw salaris verhogen, zodat u de gift vanuit privé kunt doen. Beide mogelijkheden kennen voorwaarden en hebben fiscale gevolgen. Bij een schenking vanuit privé kan het voordeel van de belastingaftrek oplopen tot afgerond 52 procent. Een BV kan dus een gulle gever zijn, maar op die manier geven levert niet altijd het grootste fiscale voordeel op. Maak gewoon altijd een rekensom om uit te vinden wat het gunstigst is.’
Binnen of buiten de BV, de regels en voordelen die kunnen gelden voor DGA als hij optimaal gebruik wil maken van zijn vermogen, zijn lastig en complex. Kundig advies is een must om zo voordelig mogelijk gebruik te maken van uw vermogen in een veranderlijk leven. Ook als je leven verandert, wil je de juiste maat houden.
Bespreek pensioen ook bij scheiding
Een pensioen is voor de meeste Nederlanders letterlijk waardevol. Het is uitgesteld loon dat een grote waarde vertegenwoordigt. Uit onderzoek blijkt dat met name vrouwen die inkomensbron bij een scheiding vaak onbesproken laten. Bijna 70% van de vrouwen bespreekt het onderwerp niet tijdens een echtscheiding. Dat is onverstandig. Beter worden er tijdens de scheiding afspraken gemaakt over het pensioen en geeft u de scheiding tijdig door aan het pensioenfonds. Als u uw pensioen verdeelt en de scheiding niet vermeldt aan het pensioenfonds kunnen er namelijk nare situaties ontstaan doordat het pensioenfonds dan alleen aan de deelnemer uitkeert en de ex-partner dan zijn of haar deel bij je mag vorderen. Daar zit niemand op te wachten.
Meer informatie?
Op deze pagina leest u wat ABN AMRO MeesPierson voor u als ondernemer kan betekenen.
