Tips voor bestuurders van maatschappelijke organisaties

1. Aandacht voor impact

Impact staat hoog op de agenda van bestuurders van maatschappelijke organisaties. Onder andere goede doelen leggen steeds meer verantwoording af aan hun donateurs en de maatschappij over het effect dat ze met donaties bereiken. Maar welke impact wil je maken en hoe meet je die? De ervaringen van andere organisaties bieden inspiratie. Zo helpt hulporganisatie Simavi de inwoners van Kenia niet alleen door waterputten te plaatsen. Keniaanse vrouwen zijn verantwoordelijk voor het halen van water, maar dat is vaak onveilig door de groepen mannen die rondhangen bij de putten. Reden voor Simavi om dit lokaal aan te pakken. Dat draagt direct bij aan het impactdoel van de organisatie: water bereikbaar en toegankelijk maken voor iedereen. Op 30 november 2023 organiseert Simavi een foto-expositie in het hoofdkantoor van ABN AMRO over vrouwen in Kenia, waarbij sprekers in gesprek gaan met aanwezigen over de rol van vrouwen in de maatschappij. Lezers van Financial Focus zijn van harte uitgenodigd. Aanmelden kan via info@simavi.nl.

2. Richt de processen goed in

Neem regelmatig de processen in de organisatie onder de loep. De wet dwingt besturen van verenigingen en stichtingen hun zaken goed op orde te hebben om fraude en wanbestuur te voorkomen. Bespreek met elkaar of dat wel voldoende is. Neem de situatie waarin één bestuurder wettelijk bevoegd is om betalingen te doen. Dat is toegestaan, maar zorgt regelmatig voor problemen. Niet alleen omdat een fout zo gemaakt is, bestuurders met toegang tot grote bedragen blijken ook kwetsbaar voor mensen met minder goede bedoelingen. Steeds meer organisaties richten het betalingsverkeer zo in dat een bestuurder betalingen wel kan autoriseren, maar niet kan klaarzetten. Op deze manier is het vierogenprincipe van kracht. Daarnaast worden er limieten aan een betaling meegegeven. Wanneer een betaling hoger is dan de gestelde limiet, dan moet een tweede persoon tekenen voor akkoord. Kijk ook eens naar de wijze waarop de aansprakelijkheid van bestuurders is geregeld. Een bestuurder kan onbedoeld financiële schade veroorzaken, bijvoorbeeld door een malafide aannemer in te schakelen of geen aanbesteding te doen ‘omdat de broer van de buurman het ook kan’. Of als hij of zij vergeet een schadeverzekering af te sluiten. Dan kijkt de rechter of dat kon gebeuren doordat het bestuur zijn zaken niet goed op orde heeft. Is dat het geval, dan kan de rechter alle bestuursleden aansprakelijk stellen en beslag leggen op hun privévermogen. Een bestuurdersaansprakelijkheids-verzekering biedt hier bescherming tegen.

3. Let op de anti-oppot-eis

Goededoelenorganisaties met een anbi-status mogen niet méér vermogen aanhouden dan nodig is voor de uitvoering van hun maatschappelijke activiteiten. Dit bestedingscriterium ofwel de anti-oppot-eis leidt in de praktijk tot veel discussie met de Belastingdienst, die organisaties met een anbi-status controleert. Oppotten mag niet, maar een organisatie moet wel voldoende reserves hebben om haar doelstelling uit te kunnen voeren. Zo verzamelt de Koninklijke Hondenbescherming donaties voor de bouw van een nieuw centrum om kwetsbare honden een thuis te geven. Dat vraagt om goede verslaglegging, waarin de reserves die de organisatie wel mag opbouwen voor doelen in de toekomst zijn benoemd. Wij helpen organisaties met informatie over de verschillende soorten reserves.

4. Leg uit waarom beleggen nodig is

Maatschappelijke organisaties moeten het vermogen dat hun is toevertrouwd als een goede huisvader m/v beheren. Dat sluit het beleggen van de middelen niet uit. Integendeel, om hun doelen te realiseren zien goede doelen zich genoodzaakt een deel van hun vermogen defensief te beleggen. Zo maakt het onderzoeksprojecten minder gevoelig voor fluctuaties in de inkomsten uit donaties. Toch kan beleggen betrokkenen zoals donateurs afschrikken indien zij niet goed op de hoogte zijn gebracht. Ze verwachten immers dat elke gedoneerde euro wordt uitgegeven aan het doel. Belangrijk is dan ook dat organisaties goed uitleggen aan de achterban waarom een deel van het vermogen wordt belegd. We helpen daar graag bij, bijvoorbeeld door toelichting op de (duurzame) beleggingsportefeuille en het gekozen beleggingsprofiel.