Het onkruid dat armoede heet

Naast het werk van overheden speelt filantropie een grote rol in de aanpak en het verzachten van armoede. We lijken soms te vergeten dat ontzettend veel belangrijk werk van urgente noodhulp, schuldhulpmaatjes, voedsel- en kledingbanken, taal- en bijlessen wordt georganiseerd met geld van filantropen.

Ik ben dagelijks in gesprek met vermogende klanten over ‘goed doen’. Bijzondere gesprekken over de impact die zij willen maken met hun vermogen. Lokale armoedebestrijding staat vaak hoog op de agenda. Het is een groot probleem en er zijn veel manieren om iets te doen, dus waar begin je?

Als het gaat om armoedebestrijding ligt de focus van goede doelen veelal op verzachting van leed en lasten. Bijvoorbeeld door uitjes mogelijk te maken of voedselpakketten beschikbaar te stellen. Maar wat als we het anders doen en ons meer richten op de oorzaak van armoede? Initiatieven die met donaties mogelijk worden gemaakt zijn aan minder regels gebonden dan overheidsgeld. Dat biedt meer ruimte om te experimenteren.

Een mooi voorbeeld van zo’n vernieuwende aanpak is het project ‘Gewoon geld geven’ in Tilburg. Het is een samenwerking van het Kansfonds, de gemeente Tilburg en Hogeschool van Amsterdam. 150 gezinnen in Tilburg krijgen twee jaar lang elke maand een gift van 150 euro. De initiatiefnemers vertrouwen erop dat mensen zelf het beste weten hoe ze die 150 euro kunnen besteden.

Dit is een fundamenteel andere kijk op en aanpak van armoede. Ervaringen in Afrika en Latijns-Amerika, maar ook in westerse landen zoals de VS, Engeland en Canada, leren dat geld geven met een onvoorwaardelijk karakter een positief effect heeft. Tilburg is, samen met Zaanstad en Amsterdam, een van de eerste gemeenten die deelnemen aan dit experiment. In de gemeenten wordt een maatschappelijke kosten-batenanalyse uitgevoerd om te kijken wat ‘gewoon geld geven’ oplevert in vergelijking met het huidige armoedebeleid. Zo helpt filantropie mogelijk te komen tot een radicaal andere aanpak van armoede.