Belastingaangifte: welke gevolgen heeft een echtscheiding voor uw hypotheek?

Als u getrouwd bent in gemeenschap van goederen en u heeft een eigen woning, zijn u en uw partner ieder voor 50% eigenaar van de woning en van de hypotheek. Heeft één van de partners de gezamenlijke woning definitief verlaten en blijft de andere partner daar wonen? Dan is het belangrijk om na te gaan welke fiscale regels van toepassing zijn op het woongenot en de aftrek van hypotheekrente. Lees onderstaande aandachtspunten.

Aftrek hypotheekrente en 2-jaarstermijn

De partner die in de woning blijft wonen mag 50% van de totale hypotheekrente aftrekken. De woning blijft immers diens hoofdverblijf.

Voor de vertrokken partner geldt de zogenaamde scheidingsregeling. Die regelt dat de vertrokken partner maximaal 2 jaar (de 2-jaarstermijn) toch 50% van de totale hypotheekrente mag aftrekken, ondanks dat de woning niet langer diens hoofdverblijf is. De 2-jaarstermijn start vanaf het moment dat de vertrokken partner definitief de gezamenlijke woning heeft verlaten. De hypotheekrente moet daadwerkelijk zijn betaald om voor belastingaftrek in aanmerking te komen.

Heeft de vertrokken partner na deze 2-jaarsperiode nog niet zijn eigendomsdeel van de gezamenlijke woning overgedragen? Dan moet de vertrokken partner zijn eigendomsdeel en zijn aandeel in de hypotheek in box 3 aangeven.

Heeft de vertrokken partner zijn eigendomsdeel van de gezamenlijke woning aan de blijvende partner verkocht?  Dan heeft de blijvende partner voor deze aankoop vaak een hypotheek nodig. De rente van deze nieuwe hypotheek is aftrekbaar als de hypotheek een looptijd heeft van maximaal 30 jaar en wordt terugbetaald volgens een annuïtair of lineair aflossingsschema.

Eigenwoningforfait

Als u een eigen woning heeft, moet u in uw aangifte inkomstenbelasting het eigenwoningforfait opgeven. Dit is een percentage van de WOZ-waarde van uw huis. Voor uw aangifte inkomstenbelasting 2022 geldt de WOZ-waarde op de peildatum 1 januari 2021.

Ligt de WOZ-waarde van uw huis op 1 januari 2021 tussen €75.000 en €1.130.000? Dan moet u in uw aangifte 2022 voor uw eigendomsdeel over 0,45% van deze WOZ-waarde inkomstenbelasting betalen in box 1. Heeft de vertrokken partner definitief de gezamenlijke woning  verlaten? Dan moet hij nog maximaal 2 jaar over zijn deel van het eigenwoningforfait inkomstenbelasting betalen.

Betaalt de blijvende partner huur?

Vanaf het moment dat de vertrokken partner de gezamenlijke woning heeft verlaten, verstrekt hij voor zijn eigendomsdeel woongenot aan de blijvende partner. Betaalt de blijvende partner hiervoor een reële huur aan de vertrokken partner? Dan is deze huur bij de blijvende partner niet aftrekbaar en bij de vertrokken partner niet belast. De hoogte van een reële huurvergoeding is afhankelijk van de feiten en omstandigheden van de gezamenlijke woning.

Betaalt de blijvende partner geen huur?

Als de blijvende partner geen huur betaalt en er sprake is van een onderhoudsverplichting, kan het door de vertrokken partner verstrekte woongenot als partneralimentatie worden aangemerkt. De blijvende partner moet daarover in box 1 inkomstenbelasting betalen en mogelijk ook bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw). Voor de vertrokken partner is het verstrekte woongenot als betaalde partneralimentatie aftrekbaar in box 1 van de inkomstenbelasting. De hoogte van deze alimentatie is gelijk aan een evenredig deel van het eigenwoningforfait.

Betaalt een van de partners de volledige hypotheekrente?

Het komt vaak voor dat een van de partners de volledige hypotheekrente betaalt. In dat geval is maar 50% als betaalde hypotheekrente aftrekbaar. De andere helft van de hypotheekrente is immers betaald ten gunste van de andere partner. Alleen als er sprake is van een onderhoudsplicht kunt u dit deel alsnog als partneralimentatie in aftrek nemen. U moet deze alimentatieplicht wel kunnen aantonen. Dat kan bijvoorbeeld met een beschikking van een rechter of een vastlegging van de alimentatieplicht in een echtscheidingsconvenant.

Tot slot

Bij een echtscheiding zijn de fiscale regels rondom de eigen woning en de aftrek van hypotheekrente complex. Een vergissing is snel gemaakt en dat kan makkelijk tot onbedoelde uitkomsten leiden. U kunt veel gedoe voorkomen door u vooraf goed te (laten) informeren over de fiscale regels bij het invullen van uw aangifte inkomstenbelasting.