De laatste ontwikkelingen in de giftenregeling

Informatie over schenken aan goede doelen

Het is van belang om vast te stellen wie de schenker is. Is dat een privépersoon of een vennootschap? De regels voor schenken vanuit privé vindt u in het artikel “Schenken aan goede doelen in 2023”. De regels voor schenken door een vennootschap, doorgaans een BV, vindt u in ons artikel “Uw BV als gulle gever”.

Overigens, een ‘goed doel’ is hier een Algemeen Nut Beogende Instelling, afgekort ANBI. Dat zijn instellingen die door de Belastingdienst erkend zijn als goed doel. Het gaat er dus niet alleen om of u vindt dat een instelling goed werk verricht, maar ook of de instelling voldoet aan de regelgeving. Op de website van de Belastingdienst kunt u controleren of een instelling een ANBI is. Deze instelling hoeft dan geen schenkbelasting te betalen en krijgt het hele bedrag dat u schenkt of nalaat.

Wijzigingen in 2022

In 2022 hebben een aantal veranderingen plaatsgevonden. Onder meer:

• De aftrek van periodieke giften is beperkt tot € 250.000 per jaar. Voor fiscaal partners geldt dit maximumbedrag samen.
• De verhoging van de aftrek voor een gift aan een culturele instelling met 25%, tot maximaal € 1.250, geldt voor fiscale partners samen.
• De Hoge Raad heeft beslist dat de 1% sterftekans bij een periodieke schenking die afhankelijk is van 2 levens, niet langer gesteld moet worden.

Over deze veranderingen leest u uitgebreider is het artikel “Ontwikkelingen in de giftenregeling”.

Wijzigingen in 2023

Er is een besluit van de Staatssecretaris van Financiën waarin een aantal zaken over de giftenaftrek wordt verduidelijkt. Recent zijn er twee wijzigingen in dit besluit aangebracht.

1. De uitspraak van de Hoge Raad over de 1% sterftekans wordt door de staatssecretaris erkend en treedt dus ‘officieel’ direct in werking. Eerder was de gedachte dat dit geregeld moest worden door een wetswijziging. Dat hoeft nu niet meer.
2. Een eis voor een periodieke gift is dat deze gedurende vijf of meer jaren ten minste jaarlijks moet uitkeren. Wat betekent dit concreet in de praktijk? Volgens de staatssecretaris is aan deze eis voldaan zolang de vervaldate maar in vijf kalenderjaren liggen. Feitelijk kan de looptijd van een periodieke schenking daardoor beperkt blijven tot 3 jaar en 1 maand, zoals in dit voorbeeld:
   De belastingplichtige heeft in een notariële akte opgenomen dat hij een periodieke gift zal doen aan een ANBI, bestaande uit vijf jaarlijkse uitkeringen van € 2.000, waarbij de eerste uitkering vervalt op 31 december van het eerste kalenderjaar en de tweede tot en met vijfde uitkering op 31 januari van de daaropvolgende vier kalenderjaren. De periodieke gift heeft daardoor een feitelijke looptijd van drie jaar en één maand. In deze situatie heeft de belastingplichtige op basis van een redelijke wetstoepassing recht op giftenaftrek voor periodieke giften.

Wijzigingen in 2024

Het Kabinet heeft een aantal veranderingen voorgesteld die op 1 januari 2024 in werking moeten treden. Het parlement moet nog met deze wijzigingen instemmen.

1. Een periodieke schenking mag in bepaalde gevallen eerder eindigen dan bij het overlijden van de schenker. Deze gevallen zijn onder meer het verlies van de ANBI-status van de bevoordeelde instelling, het faillissement van de instelling, of het werkloos of arbeidsongeschikt worden van de schenker. De gedachte is dat de schenker geen invloed heeft op deze situaties. Tot op heden was dit vastgelegd in beleid, het Kabinet wil dit nu vastleggen in de wet.
2. Voor grotere giften in natura gaat een taxatierapport verplicht worden. De grens komt te liggen op € 10.000 aan schenkingen in natura in een kalenderjaar. Voor fiscale partners komt het bedrag bij een gezamenlijke gift op € 20.000 te liggen. De bedoeling is om de waarde van giften in natura objectief vast te stellen, wat helpt om misbruik te voorkomen.

Giften aan verenigingen

Een periodieke schenking aan een ‘kwalificerende vereniging’ is aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, andere schenkingen niet. Een kwalificerende verenigingen is een vereniging die niet belast wordt voor de vennootschapsbelasting en ten minste 25 leden heeft. Deze verenigingen hebben in 2023 voor de schenk- en erfbelasting een vrijstelling van € 2.418. Daarboven gelden tarieven van 30% en 40%.

De Tweede Kamer heef een motie aangenomen om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om verenigingen ruimere fiscale faciliteiten te bieden. Staatssecretaris Van Rij heeft inmiddels laten weten dit onwenselijk te vinden. Hij vreest dat contributies lager worden vastgesteld, in anticipatie op ruimere giften van leden van de vereniging. En daar is de giftenaftrek niet voor bedoeld. Verder zal de controle hierop de uitvoeringslasten doen stijgen.

Beperking grote giften

De aftrek van periodieke giften is in 2023 beperkt tot € 250.000 per jaar. Het Kabinet ziet giften boven dit bedrag als extreem hoog en vindt het maatschappelijk ongewenst dat zo de belastingopbrengsten worden verminderd. Dit raakt ongeveer 140 mensen/partners. Nemen grote giften door deze maatregel af? Het SBF heeft dit bekeken. De conclusie: “Uit deze eerste inventarisatie blijkt dat de aantoonbare maatschappelijke schade voor nu al vele malen groter is dan de potentiële opbrengst van de maatregel in de vorm van extra belastinginkomsten.”

Grote giften nemen dus daadwerkelijk af. En meer dan alleen het bedrag van het lagere fiscale voordeel. Ook de onzekerheid omtrent de giftenaftrek zorgt er namelijk voor dat plannen on-hold worden gezet. En grote gevers vinden dat ze worden afgeschilderd als belastingontduikers en fraudeurs. In het rapport van het SBF worden 13 praktijksituaties genoemd waaruit een grote impact van de maatregel blijkt.

Staatssecretaris Van Rij heeft inmiddels gereageerd. Hij betreurt de ontwikkeling, maar wil ook niet dat grote gevers weinig of geen belasting betalen. Als denkrichting uit hij de gedachte om giften vanuit een BV niet meer als winstuitdeling aan te merken. Maar de giftenaftrek voor de vennootschapsbelasting wordt dan afgeschaft.

Deze maatregel komt mogelijk een deel van de grote gevers tegemoet. Maar hoe het precies gaat uitpakken, kunnen we nu nog niet vaststellen. En de afschaffing van de giftenaftrek voor de vennootschapsbelasting (“Uw BV als gulle gever”) leidt tot beperkingen bij een andere groep gevers. Het valt dan ook te betwijfelen of dit voorstel positief ontvangen zal worden. De staatssecretaris werkt de denkrichting in de zomer verder uit en met Prinsjesdag horen we meer.

Wat zit er nog in het vat?

De giftenregeling wordt geëvalueerd en de uitkomsten zouden nog in 2023 bekend worden. Maar deze evaluatie is wellicht al ingehaald door de laatste ontwikkelingen. Verder is er een nieuw besluit in de maak voor de ANBI-regeling, ofwel de regels die voor goede doelen gelden. Ook op dat vlak zijn dus aanpassingen te verwachten.

Ik kan dit artikel dan ook eindigen met de vaste afsluiter: “De giftenregeling en regels voor goede doelen blijven in beweging”.