Beleggingen schenken via een familiefonds deel 2

Wanneer past het familiefonds als schenkingsmogelijkheid?

1. U wilt zeggenschap behouden
   Als u beleggingen wilt overdragen aan uw (klein)kinderen, maar de touwtjes nog niet uit handen wilt geven, kan het familiefonds geschikt voor u zijn. U kunt zelf het beleggingsbeleid blijven bepalen over uw geschonken beleggingsportefeuille, terwijl u de onderliggende waarde fiscaal vriendelijk aan uw (klein)kinderen laat toekomen. Een alternatief voor het schenken van vermogen met behoud van zeggenschap aan jongere (klein)kinderen of een (klein)kind dat niet goed met geld kan omgaan is schenken onder bewind.
2. U wilt het familievermogen bij elkaar houden
   Als u uw beleggingsportefeuille aan uw (klein)kinderen schenkt zonder familiefonds, raakt het vermogen verdeeld over verschillende eigenaren. Wanneer zij dit gezamenlijk moeten beheren, kan dit leiden tot conflicten. Als eigenaren van het vermogen kunnen uw (klein)kinderen bijvoorbeeld besluiten om ‘uw’ portefeuille te splitsen of te verkopen. Als u uw beleggingsportefeuille inbrengt in een familiefonds en telkens wat participaties aan uw (klein)kinderen schenkt, blijft de samenhang van de portefeuille hetzelfde. Alleen de gerechtigdheid van de (klein)kinderen tot het vermogen verandert. Bij conflicten kunnen de (klein)kinderen niet zomaar eisen dat het vermogen wordt gesplitst of verkocht. Ze moeten zich houden aan de regels van het fonds. Als ze het niet eens zijn, kunnen ze naar de rechter gaan.Een bijkomend voordeel van het bij elkaar houden van het vermogen is het grotere volume van de portefeuille. Hierdoor zijn de beleggingsmogelijkheden ruimer. Een aantal beleggingsconcepten ​wordt alleen aanboden vanaf een bepaald minimum bedrag.
3. U wilt kennis en ervaring aan uw kinderen meegeven

   Omgaan met een groot vermogen moet je leren. Door samen het vermogen te beheren kunt u uw kennis en ervaring op het gebied van beleggen meegeven aan de volgende generatie. U kunt uw (klein)kinderen geleidelijk vertrouwd maken met vraagstukken rondom het vermogen. Bijvoorbeeld door hen mee te nemen naar een gesprek met een vermogensbeheerder of een presentatie over beleggingen van de bank. Of door hen een opleiding te laten volgen, zoals de Generation Next Academy. Een andere mogelijkheid is hen steeds meer om advies te vragen bij het nemen van beslissingen. U kunt dit vormgeven zoals u zelf wenst.

Hoe betrekt u het familiefonds in uw schenkingsplan?

Een belangrijk doel van estate planning is om het familievermogen op een belastingvriendelijke manier aan uw (klein)kinderen te geven. Dit helpt om te voorkomen dat er teveel belasting betaald moet worden als u overlijdt. Door jaarlijks de schenkingsvrijstellingen te benutten en tegen een lager tarief te schenken dan waarover erfbelasting moet worden betaald, kan er voordeel worden behaald. Welke schenkingsmogelijkheden heeft u bij het familiefonds?

Jaarlijks schenken van participaties

Vaak zien we dat er jaarlijks participaties aan de (klein)kinderen worden geschonken. Bijvoorbeeld voor een bedrag ter grootte van de schenkingsvrijstelling. Maar omdat kinderen bij overlijden van hun ouders tegen het tarief van 20% worden belast, kan een schenking binnen de 10%-schijf ook voordeel opleveren. Door participaties te schenken ter waarde van € 152.368 (maximale bedrag 10%-schijf in 2024), bespaart uw kind (los van de vrijstelling) ongeveer € 15.200 aan belasting. Als meerdere jaren participaties ter grootte van het bedrag van de 10%-schijf worden geschonken, kan een veelvoud van dit bedrag aan erfbelasting worden bespaard. Lees voor meer informatie over de vrijstellingen en tarieven de blog ‘De schenkingsvrijstellingen in 2024’.

Lenen om een hefboomwerking te krijgen

Een andere optie is dat het familiefonds zelf de beleggingsportefeuille koopt. Of de stichting, als die is opgericht om de functie van bewaarder en beheerder op zich te nemen. U geeft als oprichter eerst een klein bedrag aan het fonds en krijgt daarvoor participaties. Deze participaties schenkt u dan aan uw (klein)kinderen. Het fonds leent vervolgens tegen zakelijke condities geld van u om de beleggingsportefeuille te kopen. U kunt jaarlijks een deel ter grootte van de vrijstelling en/of eerste tariefschijf kwijtschelden op deze lening, waarover schenkbelasting betaald moet worden. De (klein)kinderen ontvangen dan direct het rendement op de totale beleggingsportefeuille. De rente en belastingen komen in mindering op het rendement.

Deze mogelijkheid is vooral voordelig als de marktrente laag is, zodat er een lage, zakelijke rente kan worden afgesproken. Ook zullen de (klein)kinderen al eigen vermogen moeten hebben om eventuele koersdalingen op te kunnen vangen. We zien om deze reden ook wel dat de eerste keer een groter bedrag, bijvoorbeeld 20% van het belegde vermogen, wordt kwijtgescholden.

Geclausuleerd schenken

U kunt voorwaarden aan de schenkingen van de participaties verbinden, zoals een ‘uitsluitingsclausule’ of een ‘herroepingsclausule’. Wat deze clausules inhouden leest u in het artikel Tien vragen over schenken van mijn collega Tjarko Denekamp. Het is ook mogelijk om uw schenking een tweede bestemming te geven. We noemen dit een ‘tweetrapsschenking’. Hiermee kunt u regelen dat de participaties die u aan uw (klein)kind schenkt, na diens overlijden moeten worden doorgegeven aan uw andere kinderen of aan uw kleinkinderen. Zo kan worden voorkomen dat de partner van uw (klein)kind uw vermogen krijgt. Om dit goed te laten verlopen, moet uw (klein)kind het geschonken vermogen apart administreren.

Aandachtspunten bij het familiefonds

Afsluitend wil ik u nog een aantal aandachtspunten meegeven:

• Als u als (groot)ouders overweegt om een familiefonds op te richten, is het aan te raden om vooraf duidelijkheid te hebben over de wensen van alle familieleden. U moet met elkaar door één deur kunnen en het leuk vinden om samen te beleggen. Als er verschillende wensen leven over het doel van het vermogen of als er een groot verschil van inzicht is over het beleggingsbeleid dan is een familiefonds minder geschikt.
• Laat u zich goed adviseren. Bijvoorbeeld bij het opstellen van de fondsvoorwaarden. Maar ook om te bepalen of u een stichting nodig heeft als bewaarder en beheerder.
• Een stichting moet worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Statuten en bestuurders worden daarmee bekend. In beginsel hoeven de jaarstukken niet gedeponeerd te worden. Op de site van de Kamer van Koophandelleest u wanneer u moet deponeren.
• De oprichters, bewaarder/beheerder en de participanten van een familiefonds moeten worden geregistreerd in het UBO-register trusts. Bepaalde instanties kunnen zo inzien wie de eigenaren zijn en wie zeggenschap heeft. Lees hier meer over in de blog ‘Uw privacy en het UBO register’.

Met het familiefonds kunt u uw beleggingsportefeuille fiscaal vriendelijk overdragen aan uw (klein)kinderen en hen geleidelijk meenemen in het beheer van de beleggingen. Of dit geschikt is voor uw familie hangt af van uw wensen en financiële situatie. Wilt u meer weten? Neem dan contact met ons op of met uw financieel adviseur.