Direct naar content

Schenken of nalaten vanuit het buitenland, hoe zit dat juridisch?

U overweegt om uw vermogen aan iemand na te laten of te schenken. Waar moet u dan aan denken als u of de verkrijger in het buitenland woont? Allereerst moet het juridisch kloppen. Maar dan moet u wel weten van welk land de regels gelden. Dit is deel 1 van een tweeluik waarin wij stilstaan bij de juridische aspecten van het schenken en nalaten in internationaal perspectief. Heeft u na het lezen van deze blogs behoefte aan een vervolggesprek? Dan is dat uiteraard mogelijk. Onderaan de blogs staat uitgelegd hoe en wanneer u met ons in contact kunt komen.

In deze eerste bijdrage bespreken we de juridische aspecten in de situatie waarbij de schenker of erflater in het buitenland woont en de verkrijger in Nederland.

Van welk land zijn de regels van toepassing?

Als er meerdere landen bij een schenking of een nalatenschap betrokken zijn, is het de vraag van welk land de regels van toepassing zijn. Die vraag wordt voor de niet-fiscale, juridische regels beantwoord in het Internationaal Privaatrecht (IPR).

Binnen de Europese Unie zijn veel van deze IPR-regels vastgelegd in Verordeningen. Zo zijn er Verordeningen voor huwelijken, erfenissen maar ook voor (schenkings-)overeenkomsten. Daarmee passen (nagenoeg) alle EU-landen dezelfde regels toe. Landen waarvoor de Verordeningen niet gelden, hebben vaak hun eigen IPR-regels.

1.      Nalaten van een bank-/effectenrekening of een woning

Welk huwelijksvermogensrecht is van toepassing?

Als u getrouwd bent, wordt de omvang van uw nalatenschap mede bepaald door het toepasselijke huwelijksvermogensrecht. Als hoofdregel geldt binnen een groot aantal landen in de EU dat het huwelijksvermogensrecht van uw eerste woonplaats na de huwelijkssluiting van toepassing is.

Een rechtskeuze

U kunt echter kiezen voor het recht van het land waar u ten tijde van die keuze woont of waarvan u of uw huwelijkspartner de nationaliteit bezit.

Welk erfrecht is van toepassing?

Als u vervolgens overlijdt terwijl u in een EU-land woont waar de Europese Erfrechtverordening van toepassing is, dan is het erfrecht van dat land van toepassing. Bent u een zogenaamde NederBelg dan is mogelijk het Nederlandse huwelijksvermogensrecht op uw situatie van toepassing, terwijl de Erfrechtverordening het Belgische erfrecht op de vererving van uw gehele nalatenschap (bank-/effectenrekening en woningen) verklaart. Aangezien beide Verordeningen ook in Nederland gelden, is die uitkomst ook van toepassing op het in Nederland aangehouden vermogen (bijvoorbeeld een bankrekening).

Nalaten van vermogen in een niet-verdragsland

Dat is mogelijk anders als u vermogen nalaat in een land waarvoor de Europese Erfrechtverordening niet geldt. Dat land zal dan zijn eigen regels stellen. Een voorbeeld daarvan is Engeland. Om te bepalen welk erfrecht van toepassing is, kijkt Engeland voor roerende zaken naar uw ‘domicile’ en voor onroerende zaken naar het land van ligging. Aangezien ‘domicile’ iets anders is dan uw laatste woonplaats, kan dat dus tot een verrassende uitkomst leiden. Als naar Engels recht blijkt dat u als NederBelg een Nederlandse ‘domicile’ hebt, dan ontstaat er een ingewikkelde situatie. Hebt u een Engelse bankrekening, dan verklaart Engeland daarop namelijk het Nederlandse erfrecht van toepassing. En als u ook een Engelse cottage nalaat, dan zal Engeland daar het Engelse erfrecht op van toepassing verklaren. Terwijl België en Nederland dus van het Belgisch erfrecht uitgaan.

Een rechtskeuze

Hebt u liever dat het Nederlandse erfrecht van toepassing is op de vererving van uw gehele vermogen, dan biedt de Europese Erfrechtverordening u die mogelijkheid. U kunt dan een rechtskeuze uitbrengen voor het Nederlandse recht. Voorwaarde is wel dat u de Nederlandse nationaliteit hebt (en in een aangesloten EU-land woont). Vervelend genoeg erkent het Verenigd Koninkrijk geen enkele rechtskeuze. Laat u bij een internationaal vermogen dus goed adviseren.

2.      Schenken van een bank-/effectenrekening of een woning

Welk recht is er van toepassing op uw schenking?

Als u gehuwd bent en in een land van de Europese Unie woont en een schenking wilt doen aan uw (klein)kinderen in Nederland, dan dient u allereerst rekening te houden met de regels omtrent het huwelijksvermogensrecht. Daarnaast is de kans groot dat de Verordening genaamd ‘ROME 1’ op uw schenking van toepassing is. In bijna alle gevallen zullen de schenkingsregels van uw ‘gewone verblijfplaats’ daarop van toepassing zijn. Woont u in België, dan zal uw schenking dus moeten voldoen aan de voorwaarden die de Belgische wetgever heeft gesteld (bijvoorbeeld met betrekking tot de toegestane clausules en de bekwaamheid om te schenken).

Schenken van een woning

Zou u echter een woning schenken, dan zijn daarop in beginsel van toepassing de schenkingsregels van het land waar de woning is gelegen. Woont u in België en schenkt u uw Franse vakantiewoning aan een verkrijger in Nederland, dan zal de schenking dus aan de Franse schenkingsregels moeten voldoen.

Het schenkingsrecht van een niet-verdragsland

Maar wat nu als het schenkingsrecht van een land van toepassing wordt verklaard dat geen partij is bij ROME 1? Bijvoorbeeld omdat u als schenker niet in een aangesloten land woont of omdat de te schenken vakantiewoning gelegen is in een land waar ROME 1 niet geldt. Dan verklaart ROME 1 toch het recht van dat betreffende land van toepassing. Maar sla vooral ook nog de regels van dat land zelf er op na!

Een rechtskeuze

Net als de Europese Huwelijks- en Erfrechtverordeningen geeft ROME 1 u de mogelijkheid om een rechtskeuze te maken. Maar in tegenstelling tot de twee eerste genoemde Verordeningen, kent ROME 1 geen beperking in het te kiezen land. U kunt er dus voor kiezen om de Belgische schenkingsregels van toepassing te laten zijn op de schenking van uw Franse vakantiewoning. Maar hier geldt ook weer dat een land dat niet gebonden is aan ROME 1 zijn (afwijkende) eigen regels kan stellen.

Tot slot

Als u in een land in de Europese Unie woont waarvoor de Verordeningen gelden, dan is de hoofdregel dat de regels van uw woonland van toepassing zijn. Alleen voor wat betreft het huwelijksvermogensrecht is dit anders. U kunt over het algemeen wel met een rechtskeuze (beperkt) van het toepasselijke recht afwijken. Lastiger wordt het als u of het vermogen zich niet in een land bevindt waarop de Verordeningen van toepassing zijn. Dan is de vormgeving van uw schenking of erfenis ook afhankelijk van de lokale regels van internationaal privaatrecht.

Of u gebruik moet maken van de mogelijkheid om voor ander rechtsstelsel te kiezen hangt sterk af van uw wensen en de juridische regels van de toepasselijke rechtsstelsels. Maar vergeet ook zeker niet de fiscale gevolgen van uw keuzes in uw overwegingen mee te nemen. Lees hier meer over in de blogs Fiscale gevolgen van een internationale schenking of erfenis deel 1 en deel 2.

Er komt dus heel wat kijken bij internationale erfenissen en schenkingen. Ons advies daarom: is er sprake van internationaal vermogen dat u wil schenken of nalaten, laat u dan goed adviseren. Wij denken graag met u mee en brengen u (waar nodig) in contact met ter zake deskundige adviseurs.

In deel 2 bespreken we:

Schenken of nalaten aan iemand in het buitenland, hoe zit dat juridisch?

Heeft u een vraag over dit artikel?

De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.