Direct naar content

Schenken of nalaten aan iemand in het buitenland, hoe zit dat juridisch?

U overweegt om uw vermogen aan iemand na te laten of te schenken. Waar moet u dan aan denken als u of de verkrijger in het buitenland woont? Allereerst moet het juridisch kloppen. Maar dan moet u wel weten van welk land de regels gelden. Dit is deel 2 van een tweeluik waarin wij stilstaan bij de juridische aspecten van het schenken en nalaten in internationaal perspectief. Heeft u na het lezen van deze blogs behoefte aan een vervolggesprek? Dan is dat uiteraard mogelijk. Onderaan de blogs staat uitgelegd hoe en wanneer u met ons in contact kunt komen.

In deze tweede bijdrage bespreken we de juridische aspecten in de situatie waarbij de schenker of erflater in Nederland woont en de verkrijger in het buitenland.

Van welk land zijn de regels van toepassing?

Zoals ik in al opmerkte, is het de vraag van welk land de regels van toepassing zijn als er meerdere landen bij een schenking of een nalatenschap betrokken zijn. Die vraag wordt voor het niet-fiscale, juridische deel beantwoord door het Internationaal Privaatrecht (IPR).

Binnen de Europese Unie zijn veel van deze IPR-regels vastgelegd in Verordeningen. Zo zijn er Verordeningen voor huwelijken, erfenissen maar ook voor (schenkings-)overeenkomsten. Daarmee passen (nagenoeg) alle EU-landen dezelfde regels toe. Landen waarvoor de Verordeningen niet gelden, hebben vaak hun eigen IPR-regels.

Nalaten van een bank-/effectenrekening of een woning

Welk huwelijksvermogensrecht is van toepassing?

Als u getrouwd bent, wordt de omvang van uw nalatenschap vooral bepaald door het toepasselijke huwelijksvermogensrecht. Als hoofdregel geldt binnen een groot aantal landen in de EU dat het huwelijksvermogensrecht van de eerste woonplaats na de huwelijkssluiting van toepassing is.

Een rechtskeuze

U kunt echter kiezen voor het recht van het land waar u ten tijde van die keuze woont of waarvan u of uw huwelijkspartner de nationaliteit bezit.

Welk erfrecht is van toepassing?

Voor (nagenoeg) alle landen binnen de Europese Unie wijst de Europese Erfrechtverordening vervolgens het erfrecht aan dat van toepassing is als iemand overlijdt. Overlijdt u als inwoner van Nederland, dan is voor alle aangesloten landen het Nederlandse erfrecht op de vererving van uw gehele nalatenschap (al uw bank-/effectenrekeningen en woningen) van toepassing. Met de door de Nederlandse notaris opgestelde Europese Erfrechtverklaring kunnen uw erfgenamen vervolgens in (nagenoeg) ieder EU-land hun rechten en bevoegdheden tot uw nalatenschap aantonen. Daarbij dient aangetekend te worden dat hoewel deze verklaring al sinds 2015 bestaat, deze nog niet overal even bekend is.

Nalaten van vermogen in een niet-verdragsland

Mogelijk is het Nederlandse erfrecht niet van toepassing als u als inwoner van Nederland vermogen nalaat dat zich bevindt in een land waarvoor de Verordening niet geldt. Dat land zal dan zijn eigen regels stellen. Een voorbeeld daarvan is het Engeland. Om te bepalen welk erfrecht van toepassing is, kijkt Engeland voor roerende zaken naar uw ‘domicile’ en voor onroerende zaken naar het land van ligging. Let daarbij op dat ‘domicile’ iets anders is dan uw laatste woonplaats. Als naar Engels recht blijkt dat u een Nederlandse ‘domicile’ hebt, dan verklaart Engeland weliswaar ook het Nederlandse erfrecht van toepassing op uw Engelse bankrekening. Maar als u ook nog een Engelse cottage nalaat, dan zal Engeland daar het Engelse erfrecht op van toepassing verklaren. Terwijl Nederland dus van het Nederlands erfrecht uitgaat.

Een rechtskeuze

Woont u in Nederland, maar hebt u niet de Nederlandse nationaliteit? De Europese Erfrechtverordening staat het u dan toe een rechtskeuze uit te brengen voor het erfrecht van het land waarvan u de nationaliteit bezit. Vervelend genoeg erkent het Verenigd Koninkrijk geen enkele rechtskeuze. Laat u bij een internationaal vermogen dus goed adviseren.

Schenken van een bank-/effectenrekening of een woning

Welk recht is er van toepassing op uw schenking?

Als u gehuwd bent, in Nederland woont en een schenking wilt doen aan iemand die binnen de Europese Unie woont, dan dient u allereerst rekening te houden met de regels omtrent het huwelijksvermogensrecht. Daarnaast is de kans groot dat de Verordening genaamd ‘ROME 1’ op uw schenking van toepassing is. In bijna alle gevallen zullen dan de Nederlandse schenkingsregels van toepassing zijn. Uw schenking moet dus voldoen aan de voorwaarden die de Nederlandse wetgever heeft gesteld (bijvoorbeeld met betrekking tot de toegestane clausules en de bekwaamheid om te schenken).

Schenken van een woning

Zou u echter een woning schenken, dan verklaart de Verordening in beginsel de schenkingsregels van het land waar de woning is gelegen van toepassing. Schenkt u uw Franse vakantiewoning bijvoorbeeld, dan zal de schenking dus aan de Franse schenkingsregels moeten voldoen.

Het schenkingsrecht van een niet-verdragsland

Maar wat als de vakantiewoning gelegen is in een land waar de Verordening niet geldt? Volgens de Verordening is dan het recht van dat betreffende land ook van toepassing. Maar wat zijn de regels van dat land? Raadpleeg hiervoor altijd een (lokale) adviseur. Zo voorkomt u verrassingen.

Een rechtskeuze

Net als de Europese Huwelijks- en Erfrechtverordeningen geeft ROME 1 u de mogelijkheid om een rechtskeuze te maken. Maar in tegenstelling tot de eerste twee genoemde Verordeningen, kent ROME 1 geen beperking in het te kiezen land. U kunt er dus voor kiezen om de Nederlandse schenkingsregels van toepassing te laten zijn op de schenking van uw Franse vakantiewoning. Maar hier geldt ook weer dat een land dat niet gebonden is aan de Verordening zijn (afwijkende) eigen regels kan stellen.

Tot slot

Als u in Nederland woont en schenkt of nalaat aan iemand die binnen de Europese Unie woont, dan is zeer waarschijnlijk op uw schenking of erfenis het Nederlandse recht van toepassing. U kunt daar over het algemeen wel met een rechtskeuze (beperkt) van afwijken. Lastiger wordt het als u of het vermogen zich niet in een land bevindt waarop de Verordeningen van toepassing zijn. Dan is de vormgeving van uw schenking of erfenis ook afhankelijk van de lokale regels van internationaal privaatrecht.

Of u gebruik moet maken van de mogelijkheid om voor ander rechtsstelsel te kiezen hangt sterk af van uw wensen en de juridische regels van de toepasselijke rechtsstelsels. Maar vergeet ook zeker niet de fiscale gevolgen van uw keuzes in uw overwegingen mee te nemen. Lees hier meer over in de blogs Fiscale gevolgen van een internationale schenking of erfenis deel 1 en deel 2.

Er komt dus heel wat kijken bij internationale erfenissen en schenkingen. Ons advies daarom: is er sprake van internationaal vermogen dat u wil schenken of nalaten, laat u dan goed adviseren. Wij denken graag met u mee en brengen u (waar nodig) in contact met ter zake deskundige adviseurs.

In deel 1 bespreken we:

Schenken of nalaten vanuit het buitenland, hoe zit dat juridisch?

Heeft u een vraag over dit artikel?

De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.