Geef uw erfgenamen toegang tot uw cryptovaluta

Digitaal leven, digitale nalatenschap

Een flink deel van het leven van mensen speelt zich online af: uw bankzaken, social media en alles wat u bijvoorbeeld in de cloud bewaart. Lees meer over deze onderwerpen in verhouding tot overlijden in het artikel ‘Uw digitale nalatenschap: wat kunt u regelen?’.

Cryptovaluta nalaten door overlijden?

Wij gaan er in dit artikel vanuit dat cryptovaluta onderdeel uitmaken van uw vermogen. Dit vermogen komt uiteindelijk terecht bij uw erfgenamen. Dat gebeurt via het wettelijk erfrecht dan wel uw testament. Uw erfgenamen ontvangen dan uw cryptovermogen of nemen de rol als contractspartij over.

Wel erfgenaam, geen toegang?

De vraag is echter: krijgen uw erfgenamen toegang tot uw zogenaamde wallet? In deze wallet worden uw cryptovaluta niet zozeer bewaard. U kunt eerder bedenken dat de wallet uw sleutelbos is om toegang te krijgen tot uw cryptovaluta. De wallet kan verschillende vormen aannemen.

• Self-hosted (of self-custody) wallet: dit is een wallet waarbij de eindgebruiker zelf volledig verantwoordelijk is voor het bewaren en beheren van de toegangscodes.
• Hosted (of custody) wallet: bij een hosted wallet ligt de verantwoordelijkheid voor het beheer van de toegangscodes bij de dienstverlener en heeft de eindgebruiker een account bij deze dienstverlener

‘Seed phrase’: cruciale toegangscode

Om toegang te krijgen tot de cryptovaluta hebben de erfgenamen uiteindelijk een soort toegangscode (de ‘seed phrase’) nodig. U kunt dit zien als een soort herstelsleutel. Deze seed phrase is nogal lang (12 of 24 woorden), moet goed bewaard worden en wordt slechts éénmalig verstrekt. Uiteraard zijn de meeste mensen terughoudend met het delen van de code. Bij overlijden kan dat tot vervelende gevolgen leiden. Als iemand overlijdt en de erfgenamen hebben niet de beschikking over de seed phrase, dan zijn ze wel gerechtigd tot de cryptovaluta, maar kunnen ze er feitelijk niet over beschikken. U kunt als erfgenaam in beginsel geen bedrijf verzoeken u de seed phrase te verschaffen, als het een self-hosted wallet betreft. Dat heeft te maken met de aard van cryptovaluta. Er is immers geen uitgevende instantie zoals een centrale bank.

Een dienstverlener beheert uw crypto

Een eenvoudige optie lijkt om (een deel van) de cryptovaluta onder te brengen bij een dienstverlener zodat de cryptotegoeden feitelijk ‘op naam komen te staan’.

De dienstverlener is dan in het bezit van uw seed phrase. Uw erfgenamen kunnen vervolgens deze dienstverlener mogelijk benaderen met bijvoorbeeld een verklaring van erfrecht. Het komt regelmatig in het nieuws dat een dienstverlener wordt ‘overvallen’: dan verdwijnt uw tegoed in andermans zakken. Overigens is de beveiliging bij deze dienstverleners de laatste jaren geavanceerder geworden. Sommige mensen vermijden echter deze dienstverleners vanuit veiligheidsoverwegingen en houden hun bezit ‘self-hosted’. Anderen kiezen voor een combinatie van hosted en self-hosted. Hieronder ziet u aan welke mogelijkheden u kunt denken bij self-hosted oplossingen.

Vastlegging ingeval van overlijden, traditionele wijze

De executeur of de erfgenamen moeten dus de seed phrase hebben om toegang te krijgen tot de wallet. We kijken eerst naar de meer traditionele manieren van ‘vererven’ en hoe u toegang tot de seed phrase hierin opneemt.

Vermelden in uw testament, al dan niet verspreid over meerdere notarissen

Het opnemen van de seed phrase in een testament is geen veilige oplossing. Ondanks het feit dat de notaris een vertrouwensrol in onze maatschappij vervult, is de organisatie van een notaris niet toegerust op een dergelijke rol. De risico’s zitten met name in de fysieke beveiliging, de digitale infrastructuur en de vraag hoeveel mensen op een kantoor de akte of het concept inzien. Verspreiden van de seed phrase over meerdere notarissen vermindert een deel van het risico.

 U maakt gebruik van een depotakte

Feitelijk overhandigt u uw seed phrase in een gesloten envelop aan de notaris. Die maakt daarvan een depotakte op. Het bestaan van deze akte staat dan vermeld in het Centraal Testamentenregister. De inhoud van de akte is daar echter niet bekend. Een willekeurige notaris kan in opdracht van een belanghebbende opvragen wie de depotakte heeft opgemaakt.

Het in bewaring geven van de seed phrase met behulp van een depotakte is weliswaar een stuk veiliger dan er melding van maken in uw testament, maar ook hier kan het beveiligingsniveau onvoldoende zijn in verhouding tot de mogelijke waarde. De vraag is dan ook of het notariaat zich hiermee comfortabel zou voelen, zeker als dit een gangbare methode wordt. Als op onverklaarbare wijze cryptovaluta verdwijnt, verdenkt een klant mogelijk snel de notaris of een andere medewerker.

Vastlegging in geval van overlijden, nieuwe wijze

We hebben nu de traditionele manieren van ‘vererven’ en toegang geven behandeld. We gaan nu verder met nieuwe manieren waarmee u mogelijk toegang kunt geven tot uw digitale bezit.

Multisig wallet

Voorgaande gaat allemaal uit van de gedachte dat één persoon volledige rechten heeft. Het nadeel is dat die ene persoon daardoor veel macht krijgt. De naam maakt al duidelijk dat een ‘multisig wallet’ de mogelijkheid biedt om transacties door meerdere ‘sleutels’ te laten ondertekenen. Daarmee verhoogt u de veiligheid en regelt u ook dat bijvoorbeeld 2 van de 3 sleutels gebruikt moeten worden. Als dan een persoon overlijdt, kunnen de andere 2 wel beschikken over de cryptovaluta.

Er zijn echter ook nadelen verbonden aan deze methode. Het is vrij complex om op te zetten. Daarnaast zit ‘even een transactie doen’ er niet bij, want voor elke transactie is een tweede ondertekening nodig.  Wel zou ‘multisig’ een oplossing kunnen zijn voor cryptovermogen dat u langer wilt bewaren

Social recovery

Social recovery is ook gebaseerd op het principe dat u meerdere partijen nodig heeft. In tegenstelling tot multisig, waarbij u meerdere partijen nodig heeft om een transactie te doen, is social recovery gericht op het idee dat meerdere partijen nodig zijn om de seed phrase te herstellen. Deze methode heeft als grootste voordeel dat een gebruiker nog steeds zelf transacties kan doen. Hij of zij beschikt immers zelf over de wallet en eventueel ook over de seed phrase.

 Wat legt u vast in geval van wilsonbekwaamheid?

Als u wenst dat in geval van uw wilsonbekwaamheid ook iemand toegang kan krijgen tot uw wallet, dan denkt u wellicht in eerste instantie aan het levenstestament. Hier gelden alleen wel dezelfde bezwaren als bij het gewone testament en de depotakte. De beschreven oplossing ‘multisig’ en ‘social recovery’ kunnen hier echter ook gebruikt worden.

Niets doen of vastleggen?

Niets doen lijkt een onaantrekkelijke optie. De toegang tot vermogen verloren laten gaan, kan niet de bedoeling zijn. Ga in gesprek met uw dienstverlener of andere professional voor een passende oplossing.

Bovenstaande heeft tot doel u bewust te maken van deze materie. Het betreft geen advies om het een of het ander te doen.

Disclaimer

• ABN AMRO biedt geen crypto-diensten aan en adviseert niet over crypto.
• Alle informatie die met klanten wordt gedeeld over cryptovaluta moet expliciet niet worden beschouwd als (financieel) advies van ABN AMRO.
• ABN AMRO beschouwt beleggingen in cryptocurrencies als uiterst riskant vanwege (a) de hoge volatiliteit van crypto-activa, (b) de moeilijkheid om crypto-activa goed te waarderen, (c) het gebrek aan regulering van de cryptomarkten en (d) de gevoeligheid voor cyberaanvallen en andere vormen van fraude.
• U moet zich bewust zijn van de specifieke risico’s van crypto-activa en gerelateerde producten en diensten en zorgvuldig afwegen of de risico’s aanvaardbaar zijn gezien uw eigen voorkeuren en financiële situatie.
• Daarom, als u overweegt om crypto-activa of gerelateerde producten en diensten te kopen (of al betrokken bent), moet u op zijn minst het volgende overwegen.
• U kunt al het geld dat u investeert verliezen en het is onwaarschijnlijk dat u recht heeft op bescherming of compensatie als er dingen misgaan. Kunt u zich dat veroorloven?
• Prijzen kunnen snel dalen en stijgen in korte perioden; bent u klaar om hoge risico’s te nemen om de geadverteerde rendementen te verdienen?
• U kunt het slachtoffer worden van oplichting, fraude, operationele fouten of cyberaanvallen. Begrijpt u de kenmerken van de crypto-asset of gerelateerde producten en diensten? Bent u in staat om de apparaten die u gebruikt voor het kopen, opslaan of overdragen van crypto-activa, inclusief uw privésleutels, effectief te beschermen?
• Worden de bedrijven/partijen waarmee u te maken heeft door de bevoegde nationale autoriteiten op de zwarte lijst gezet?