Hoe gaat u de zorg organiseren en wat zijn de kosten?

Hulp nodig hebben

Stel dat u zelfstandig thuis woont, maar dat het niet meer zo makkelijk gaat als voorheen. Ondersteuning kan dan komen uit uw sociale netwerk, uw zorgverzekering en van de gemeente. Met uw sociale netwerk bedoel ik uw partner, kinderen, andere familie, vrienden enzovoort. Deze hulp wordt ook wel mantelzorg genoemd.

Mantelzorgers hoeven geen handelingen op het vlak van zorg en verpleging te verrichten. Hulp bij bijvoorbeeld het opstaan of toedienen van medicijnen wordt uitgevoerd door de wijkverpleging. Dit zit in het basispakket van uw eigen zorgverzekering. U hoeft hiervoor geen eigen bijdrage te betalen en de kosten verminderen niet uw eigen risico.

Hulp vanuit de gemeente

Als u hulp nodig heeft om zelfstandig te wonen, kunt u een beroep doen op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De Wmo wordt uitgevoerd door de gemeente. Die bepaalt of en in welke mate mensen hulp nodig hebben. Het gaat dan onder meer om begeleiding, dagbesteding, (taxi)vervoer en huishoudelijke hulp. Sinds 2015 is deze hulp met name bedoeld voor mensen die niet de middelen of het netwerk hebben deze hulp zelf te organiseren. De gemeente vult dan de gaten. Het kan zijn dat de ene gemeente meer vergoed dan een andere gemeente.

Tot 2019 gold voor hulp vanuit de Wmo een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Om de stapeling van eigen betalingen bij mensen die zorg nodig hebben te voorkomen, geldt vanaf 1 januari 2019 een vast abonnementstarief. In 2024 bedraagt dit tarief maximaal € 20,60 per maand. Het kabinet was voornemens om voor de Wmo per 1 januari 2026 een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in te voeren. Nu het kabinet is gevallen, is het afwachten wat er met dit voornemen gebeurt.

Zelf hulp inschakelen

Naast eventuele hulp vanuit de gemeente, kunt u ook zelf aanvullende hulp organiseren. Er zijn veel dienstverleners die zich richten op dit segment. Het gaat dan om gespecialiseerde verhuizers, maaltijddiensten van lokale restaurants, begeleiding bij doktersbezoek of het doen van boodschappen. Een goede start om u te oriënteren op mogelijkheden is de website Woonz.nl.

Of u hulp moet inschakelen, hoeveel hulp en welke hulp dat dan is, zal afhankelijk zijn van uw situatie. Een inschatting maken van de kosten is dan ook lastig.

Het gaat thuis niet meer

Er kan een moment komen dat zelfstandig wonen niet meer gaat. Vanuit de regelgeving geredeneerd, is dat aan de orde als u 24 uur per dag zorg of toezicht nodig heeft. U krijgt dan recht op verblijf in een zorginstelling. Of iemand dit nodig heeft, wordt vastgesteld door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Een zorginstelling is een ‘all-inclusive’ concept. U woont, eet en krijgt zorg onder één dak.

De meeste opnames in zorginstellingen komen tegenwoordig voort uit acute crisissituaties. Het is dan ook de vraag of u terecht kunt in de zorginstelling van uw keuze en op het moment dat u dat wilt. De wachtlijsten kunnen lang zijn.

Als u verblijft in een zorginstelling, betaalt u een eigen bijdrage die afhankelijk is van uw inkomen. In ons artikel “De eigen bijdrage voor zorgkosten in 2024” leest u wat de bedragen zijn en gaan we ook in op de vraag of de eigen bijdrage een bedreiging vormt voor uw vermogen.

Het particuliere alternatief: de zorgvilla

Het particuliere alternatief voor een zorginstelling is de zorgvilla. Een zorgvilla heeft enkele kenmerken van een permanent hotel. U huurt een kamer of studio, voor het eten wordt gezorgd, er zijn activiteiten en de zorg is aanwezig.

De meeste zorgvilla’s hebben 15 tot 30 bewoners. De zorgvilla’s zelf brengen onder meer de volgende voordelen van hun concept naar voren: een hoog voorzieningenniveau, extra tijd en aandacht voor u, meer vaste medewerkers, een luxueuze woonomgeving en wonen met gelijkgestemden. Een voordeel kan ook zijn dat u soms al naar een zorgvilla kunt gaan, voordat u 24 uur per dag zorg of toezicht nodig heeft. Misschien ziet u die situatie aankomen en wilt u anticiperen.

Wat kost een zorgvilla?

Er is geen vast concept. Er zijn verschillende ondernemers met elk hun eigen aanbieding. Ik wil u toch een richtlijn meegeven.

U betaalt een vast bedrag per maand voor uw verblijf. Vaak starten de tarieven vanaf ongeveer € 3.000 en die kunnen oplopen tot meer dan € 6.000 per maand. Dit zijn de kosten voor uw verblijf, eten, activiteiten en extra zorg. De kosten voor uw zorg kunt u meestal betalen met een vergoeding die u ontvangt vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een persoonsgebonden budget (PGB).

Voor uw gevoel gaat u waarschijnlijk ‘uit huis’ als u naar een zorgvilla verhuist. Maar voor de Wlz woont u in een zorgvilla thuis. Dat betekent dat de eigen bijdrage voor de Wlz maximaal ongeveer € 12.624 is.

Als we uitgaan van een verblijfskosten van € 4.000 per maand (€ 48.000 per jaar) en een eigen bijdrage van € 12.624 per jaar, is een zorgvilla bereikbaar voor een netto last op jaarbasis vanaf ongeveer € 60.000 (afgerond € 5.000 per maand). Dat is ongeveer € 25.000 meer dan een ‘reguliere’ zorginstelling (gerelateerd aan de hoge eigen bijdrage van maximaal € 34.645 per jaar).

De zorg toch thuis organiseren

Stel dat u niet naar een zorginstelling wilt, maar de zorg thuis wilt organiseren. Wat zijn daarvan de kosten? Dat is natuurlijk afhankelijk van uw situatie, hoeveel hulp en welke hulp nodig is. Maar stel dat er gekwalificeerd verplegend personeel noodzakelijk is, gedurende 24 uur per dag. Wat zou dat ongeveer kosten? Deze hulp wordt vaak geboden door zelfstandige ondernemers. Dit maakt het lastig om exacte bedragen te noemen die overal en altijd gelden. Maar om u een idee te geven:

De bruto kosten voor gekwalificeerde hulp in huis, 24 uur per dag, bedragen ongeveer € 175.000 per jaar. U krijgt een vergoeding vanuit de Wlz die mogelijk € 58.000 per jaar bedraagt (categorie beschermd wonen met intensieve dementiezorg). Hierop wordt de eigen bijdrage van maximaal € 12.624 ingehouden. De netto kosten kunt u in aftrek brengen op uw inkomen voor de inkomstenbelasting. De netto last is daardoor weer afhankelijk van uw inkomenssituatie. Een bedrag van € 100.000 netto kunnen we als grove indicatie hanteren.

Bij dit bedrag kunnen we een paar kanttekeningen plaatsen. De zorg hoeft wellicht niet altijd 24 uur per dag aanwezig te zijn. Misschien is de zorg alleen ’s nachts nodig, of alleen overdag. Of kan familie de weekenden voor haar rekening nemen. De kosten zijn dan evenredig lager. De kosten zijn ook lager als u geen medisch gekwalificeerde hulp nodig heeft, maar ‘toezichthoudende hulp’.

Wilt u zich in deze mogelijkheid verdiepen? Zoekt u dan op internet met bijvoorbeeld de zoekterm “kosten 24 uurs zorg”. Het lijkt mogelijk dat de kosten soms beperkt kunnen blijven tot de vergoeding vanuit de Wlz.

Voor hoeveel jaar moet u zorgkosten reserveren?

Met hoeveel jaar intensieve zorg moet u rekening houden? Dit is vrijwel onmogelijk te voorspellen. De gemiddelde verblijfsduur in een zorginstelling is geen goede indicatie, omdat er een grote spreiding is. Ongeveer 15% van de mensen komt na een crisissituatie in een zorginstelling en overlijdt binnen 3 maanden. Maar ook ongeveer 20% van de mensen woont meer dan 4 jaar in een zorginstelling. Zorginstituut Nederland actualiseert deze cijfers jaarlijks.

Hoe verder?

Het is van uw persoonlijke situatie afhankelijk welke mogelijkheden voor u relevant zijn. Bespreek dit ook eens met uw private banker. Bijvoorbeeld om de mogelijke gevolgen van zorgkosten op uw vermogen in beeld brengen door een vermogensplanning op te stellen.

Meer informatie over het thema Wonen & Zorg vindt u in deze artikelen:
Belastingaangifte: wanneer zijn uw zorgkosten aftrekbaar? – Financial Focus (abnamro.nl)
Wonen met zorg: de belangrijkste aandachtspunten op een rij – Financial Focus (abnamro.nl)
De eigen bijdrage voor zorgkosten in 2024 – Financial Focus (abnamro.nl)
De eigen bijdrage voor zorgkosten en uw testament – Financial Focus (abnamro.nl)