Niets doen is ook een keuze

Veel besturen buigen zich over de vraag of ze bij de aanhoudende lage rentestand nog voldoende aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Hans Meijer spreekt hier regelmatig met klanten over. “Ik merk dat klanten die niet beleggen momenteel aan het opschuiven zijn in hun risicohouding. Zij overwegen nu toch om het te doen, terwijl dat voorheen geen optie voor ze was. Ook zie ik dat steeds meer maatschappelijke organisaties overgaan op beleggen in aandelen. Bestuurders realiseren zich daarbij maar al te goed dat het streven naar een hoger rendement gepaard gaat met het accepteren van een hoger risico.” Zulke besluiten worden niet licht genomen. Deze zijn altijd een resultante van uitvoerig overleg binnen het eigen bestuur en een zorgvuldig tot stand gekomen advies van de bank.

Semantiek speelt rol bij sentiment
Vanaf april krijgen klanten van ABN AMRO geen vergoeding meer over hun spaargeld. Klanten met een spaartegoed van meer dan 2,5 miljoen euro gaan vanaf dat moment negatieve rente betalen. ABN AMRO is de eerste grootbank in Nederland waar klanten vanaf de grens van 2,5 miljoen euro met een negatieve rente te maken krijgen. Sandra Phlippen vindt het een moedig besluit. ”Je gaat dan toch een gevoelsdrempel over bij mensen. In de media ging het dan ook met enig sentiment gepaard. Ik denk dat dit ook te maken heeft met de betekenis die die woorden hebben voor mensen. In onze cultuur is sparen een deugd en dus goed. Schulden worden geassocieerd met schuld hebben ofwel schuldig zijn.”

Hans geeft aan dat voor sommige klanten de negatieve rente meer impact heeft dan voor andere. “Voor maatschappelijke organisaties, die goede rendementen realiseren met aandelen en obligaties, is het bedrag aan negatieve rente minder ingrijpend. Voor goede doelen die hun donaties inzetten om mensen in crisisgebieden te helpen – en niet kunnen en mogen beleggen – is het een ander verhaal. Dan roept het ook ethische vragen op. Plus het feit dat je dit ook heel goed aan je donateurs moet kunnen uitleggen.” Veel klanten staan voor de vraag hoe ze hun maatschappelijk vermogen voor zich kunnen laten werken.

Naar een integrale blik
Voor een maatschappelijke organisatie die altijd volledig risicoavers is geweest, is beleggen geen gemakkelijke keuze. Sandra ziet een aantal belangrijke factoren die je als bestuur moet meewegen. “Het is heel belangrijk om te beseffen dat beleggen per definitie om een langetermijnvisie vraagt. Alleen het beursjaar 2019 als referentie nemen, geeft een vertekend beeld en legt de lat onnodig hoog. Dat geldt uiteraard ook andersom als je een slecht beursjaar als basis neemt.” Hans beaamt dit en voegt hieraan toe: “Zo’n besluit vraagt ook om een interne analyse. Veel is op te maken uit het antwoord op de vraag ‘Waar zijn we naar op weg en wanneer denken we dat te bereiken?’. Elke maatschappelijke organisatie heeft nu eenmaal een stip op de horizon nodig. Juist dat grotere perspectief helpt enorm om zo’n besluit om te gaan beleggen te maken. En uiteraard kan dat ook een besluit zijn om niet te gaan beleggen.”

Heroriëntatie vraagt om brede scope
Sandra denkt dat de huidige situatie ook een reden kan zijn om als maatschappelijke organisatie na te denken waarom je op aarde bent. “Als je in deze tijden alle risico wilt vermijden, dan heeft dat als consequentie dat je vermogen niet groeit. Vanuit je rendement kun je dan je maatschappelijke doelen niet financieren. Dat hoeft niet te betekenen dat je je doelen niet kunt realiseren, maar je teert dan wel in op je vermogen. Maar als je als organisatie bestaat bij de gratie van het realiseren van dat maatschappelijke doel, hoe erg is het dan dat als dat het vermogen niet tot in de eeuwigheid blijft bestaan?”

Hans herkent dit: “Het komt voor dat klanten tot de conclusie komen dat hun missie voltooid is, of in het huidige tijdsgewricht geen toegevoegde maatschappelijke waarde meer heeft.” Sandra vult aan: “In feite is niets doen met je vermogen ook een keuze voor eindigheid. Je neemt dan immers afstand van de groei of het behoud van je vermogen en weet dan dat de pot op enig moment leeg is.” Het alternatief is om toch meer risico te nemen door te gaan beleggen. “Als je gaat beleggen kun je dat ook geheel afstemmen op het maatschappelijke doel waar je voor staat”, gaat Sandra verder. “Als duurzaamheid een belangrijke pijler is voor je organisatie, dan kun je het vermogen ook op die manier beleggen. Daarmee bereik je misschien wel dubbel zoveel. Dan zorgt zowel de belegging voor een duurzamere economie, als ook het aanwenden van het rendement op die belegging.”

Op enig moment is actie nodig
Hans merkt dat sommige klanten het liefst nog even wachten totdat de rente de terugreis inzet. “Het is niet verstandig om je kop in het zand te steken. Je kunt beter in actie komen. Het is belangrijk jezelf de vraag te stellen of je je kunt veroorloven het vermogen op een spaarrekening te laten staan.” Met de huidige rentestand en inflatie is een scenario van vermogensbehoud, laat staan groei, niet denkbaar. Hans vervolgt zijn verhaal: “Als bestuur moet je de risicoafweging maken om toch te gaan beleggen. Soms druist dat in tegen de statuten. Dan is de vraag of er ruimte is voor een andere interpretatie of voor een wijziging. Ook moet de beslissing om te gaan beleggen altijd gepaard gaan met zorgvuldigheid en transparantie naar de achterban.” Eenmaal de keuze gemaakt is er op het gebied van beleggen veel mogelijk en zijn de beleggingsdoelen, de beleggingshorizon en risicobereidheid bepalend voor het samenstellen van een geschikte portefeuille.

Belangrijk om het gesprek te openen
Het mag duidelijk zijn dat bij de keuze voor beleggen een eenvoudige stemming aan de bestuurstafel niet volstaat. Deze beslissing vraagt dan ook om een zorgvuldige benadering. En om een uitvoerige analyse van waar u staat, waar u vandaan komt en waar u heen wilt. Wij adviseren u hierover binnen uw bestuur het gesprek te openen. Als adviseur van vele maatschappelijke organisaties in Nederland hebben wij veel ervaring met dit beslissingsproces en met alle overwegingen die hieraan ten grondslag liggen.