Banking through a gender lens

Op een foto uit 1990 kijken de managers van ABN AMRO in de camera. Honderd mannelijke witte veertigers en vijftigers met
stropdas. Onder hen geen enkele vrouw. ‘De foto laat ik graag zien om te illustreren dat wat we nu als vreemd ervaren, dertig jaar geleden een gebruikelijk beeld was’, zegt Nicole Böttger. De bank was een groot deel van het 300-jarig bestaan een echt mannenbolwerk, legt het hoofd Diversiteit & Inclusie uit. Niet vreemd, aangezien die werd opgericht door mannen en voor mannen. Een gevolg is dat in de huidige tijd de dienstverlening niet altijd aansluit op de wensen en behoeften van vrouwen. ABN AMRO zet gerichte stappen om dat te veranderen. En niet alleen om aantrekkelijker te worden als financiële dienstverlener voor bestaande en nieuwe vrouwelijke klanten. Böttger: ‘Rekening houden met behoeften van mannen én vrouwen heeft voordelen voor iedereen. ABN AMRO wordt een prettiger bedrijf, dat de diverse doelgroepen beter kan bedienen.’

Bikinivisie

De bank brengt in kaart waar de dienstverlening voor vrouwen beter kan. Dit speelt ook buiten de financiële sector. ‘In alle sectoren worden nog steeds producten gemaakt met alleen de mannelijke gebruiker als uitgangspunt. Zo is het ontwerp van veiligheidsgordels in auto’s afgestemd op de mannelijke anatomie. Een vrouw heeft daardoor een grotere kans op letsel bij een ongeluk dan een man.’ Gelukkig beseffen steeds meer organisaties dat een inhaalslag nodig is. Ter illustratie: medicijnontwikkeling was lang op de mannelijke patiënt gericht. Om tests te vereenvoudigen werd bij vrouwelijke proefpersonen voornamelijk getest in een bepaalde periode van de menstruatiecyclus. Terwijl medicatie natuurlijk niet alleen op die momenten wordt gebruikt. De medische wetenschap en de farmaceutische industrie worden inmiddels aangesproken op deze zogenoemde bikinivisie: het idee dat het
lichaam van man en vrouw hetzelfde is en alleen onder de zwemkleding verschilt. Dat is goed nieuws voor iedereen, want rekening houden met behoeften van álle consumenten stimuleert innovatie. Neem zoiets simpels als de rolkoffer: fabrikanten zagen dat tot ver in de jaren zestig als een oninteressant product. Het idee was dat mannen geen koffer op wieltjes zouden kopen, omdat het niet mannelijk oogt, en dat vrouwen altijd in het gezelschap van mannen reisden die hun koffer konden dragen. En nu rollen de rolkoffers massaal en genderneutraal uit Schiphol.

Positie vrouwen versterken

ABN AMRO ziet het als maatschappelijke taak om de financiële positie van vrouwen te versterken. Dit past bij de doelstelling ‘Banking for Better for Generations to Come’ en sluit aan bij de rol die de bank in de samenleving wil vervullen. Vorig jaar ondertekende ABN AMRO daarom de Women’s Empowerment Principles (WEPs) van de Verenigde Naties. Door deze beginselen te onderschrijven verplicht de bank zich om de positie van vrouwen in de maatschappij te versterken, te beginnen bij de eigen medewerkers en klanten. Daar profiteren niet alleen vrouwen van, het is goed voor de hele samenleving. De wens om de positie van vrouwen te versterken beperkt zich niet tot de eigen dienstverlening. ABN AMRO stimuleert ook andere organisaties om werk te maken van gendergelijkheid, onder meer door kennis over de aanpak van vrouwendiscriminatie met klanten te delen. Als kredietverlener heeft de bank ook klanten in sectoren waar mensenrechtenrisico’s spelen. Zoals de kleding- en textielindustrie, waarin voornamelijk vrouwen werken en uitbuiting op de loer ligt. Zij hebben vaak te maken met slechte werkomstandigheden, een onveilige omgeving en gebrek aan vrijheid van vereniging, met name in lagelonenlanden. Samen met stakeholders kijkt ABN AMRO hoe bij de kredietverstrekking indicatoren van een verantwoorde omgang met vrouwen tot betere arbeidsomstandigheden kunnen leiden.

Verschillende klantgroepen

De aanpak van gendergelijkheid maakt deel uit van het ABN AMRO-programma Inclusive Banking, dat beoogt de dienstverlening naar klanten inclusief te maken. Dit begint met luisteren naar de behoeften van verschillende klantgroepen: vermogende vrouwen, vrouwelijke ondernemers, kwetsbare vrouwen, maar ook jongeren, ouderen en klanten met een biculturele achtergrond. Door in te spelen op het brede scala aan wensen wil de bank passende producten en diensten aanbieden voor iedereen. De relatiemanagers krijgen de benodigde gereedschappen om op specifieke klantgroepen en uiteenlopende klantbehoeften in te spelen bij hun advisering en dienstverlening. Sinds maart van dit jaar is ABN AMRO lid van de Financial Alliance for Women, een wereldwijd netwerk van banken die data en ervaringen op dit vlak delen.

Andere bril

Met een andere bril op licht de bank de dienstverlening door, voor verschillende groepen klanten, onder wie vrouwen. Banking through a gender lens. Deze genderlens maakt het makkelijker om te toetsen of de bank binnen en buiten de organisatie voldoende bijdraagt aan een volwaardige en gelijkwaardige positie van vrouwen. ‘In verschillende levensfases en situaties’, benadrukt Böttger. ‘De bank spreekt vrouwen dan ook niet als één homogene groep aan, daarvoor zijn de verschillen te groot. Denk aan vrouwelijke ondernemers, vermogende vrouwen, beleggende vrouwen, vrouwen met veel of juist weinig financiële kennis en vrouwen in een kwetsbare positie door bijvoorbeeld een scheiding. Vrouwelijke klanten van ABN AMRO MeesPierson zijn economisch zelfstandig, veel van hen bovendien financieel onafhankelijk. Zij hebben vaak behoefte aan kennis over het behouden en overdragen van vermogen. Andere vrouwen starten net met het regelen van hun geldzaken. Voor hen hebben we vorig jaar de campagne Baas in eigen beurs gemaakt, die hen bewust maakt van de mogelijkheden van geld. Daarnaast delen we onze kennis in podcasts voor vrouwelijke ondernemers. Als bank willen we zo elke doelgroep de juiste informatie bieden.’

Partner bij gesprekken

Met dat doel voor ogen organiseerde ABN AMRO diverse stakeholderdialogen. Een brede groep stakeholders, onder wie klanten en medewerkers, maar ook experts in gendergelijkheid en ngo’s, werd gevraagd naar hun ideeën over gendergelijkheid. Dat leverde verbeterpunten op waarmee de bank direct aan de slag is gegaan. ‘Je kunt er heel lang over praten, maar we willen veranderingen graag snel doorvoeren als we zien waar het beter kan’, zegt Böttger. Bijvoorbeeld door vrouwen meer te betrekken bij financiële beslissingen, want het is niet voor iedereen vanzelfsprekend om daar een rol in te spelen.‘Bij echtparen of mensen die samenwonen hebben onze private bankers vooral contact met een van de partners, meestal de man. Terwijl financiële beslissingen van invloed zijn op de toekomst van beide partners. Ze vragen nu altijd aan de klant of hij of zij de partner bij de gesprekken wil betrekken.’ Steeds vaker schuift die ook aan. Dat lukt niet altijd, bijvoorbeeld als de partner zich niet met de geldzaken wil bezighouden, maar het is goed om de vraag in elk geval aan de klant te stellen. Op die manier wordt hij of zij zich bewuster van de impact van financiële beslissingen op de partner. ‘Statistisch gezien overlijdt de man eerder dan de vrouw. Bij onvoldoende kennis van zaken of contact met de bank kan de vrouwelijke partner in een kwetsbare situatie belanden.’ Het is de zorgplicht van de bank om dit te voorkomen, onderstreept Böttger.

Bewust van verschillen

De financiële positie van vrouwen ziet er in veel gevallen minder gunstig uit dan die van mannen. ‘Vrouwen verdienen vaak minder’, legt Böttger uit. ‘Ook zijn ze vaak nog financieel afhankelijk van mannen.’ Maar er zijn meer factoren die deze scheve situatie verklaren. Je kunt in je hele werkzame leven minder verdienen als je parttimer bent, waarmee je bovendien minder pensioen opbouwt. Ook is er dan minder inkomen om opzij te zetten voor vermogensopbouw, terwijl vrouwen gemiddeld langer leven dan mannen en zodoende langer met hun geld moeten doen. Vermogensopbouw is dus belangrijk, door te sparen én te beleggen. Dat laatste doen vrouwen veel minder dan mannen, zo blijkt uit cijfers van diverse banken en brokers. En de vrouwen die wel beleggen doen dat met een kleiner deel van hun vermogen.

Kennis van beleggen

Een gebrek aan kennis houdt vrouwen tegen om te beleggen, blijkt uit gesprekken met klanten. Beter gezegd: een vermeend gebrek aan kennis. Vrouwen zijn beter in beleggen dan ze denken, stellen de beleggingsspecialisten van ABN AMRO vast. Een inzicht dat onderzoek van diverse internationale universiteiten en De Nederlandsche Bank bevestigt. Onderzoek naar financiële kennis wijst uit dat ruim een derde van het verschil met mannen schuilt in een lager vertrouwen van vrouwen in hun eigen kennis. Dat heeft invloed op financiële beslissingen die vrouwen nemen. De onderzoekers zien de combinatie van minder kennis en minder vertrouwen in de eigen kennis als een van de oorzaken voor het feit dat vrouwen minder beleggen dan mannen. Een gemiste kans, want vermogensopbouw op lange termijn is voor vrouwen extra belangrijk. Mede door de lage rente en de geldontwaarding is sparen daarvoor veel minder geschikt.

ABN AMRO wil het financiële zelfvertrouwen vergroten met op vrouwen gerichte informatie over beleggen en de inzet van vrouwelijke beleggingsexperts. Dit wordt positief ontvangen. Het online-event Vrouwen & Vermogen van begin dit jaar, waarbij vrouwelijke beleggingsexperts hun kennis deelden, is veel bekeken door klanten en niet-klanten. Ook verscheen de eerste editie van het magazine Vrouw & Vermogen, met daarin artikelen van vrouwelijke beleggingsexperts. Zij geven vrouwen tips over hoe geld voor hen kan werken. Dat doet ook beleggingsstrateeg Judith Sanders elders in dit magazine.

Geen stereotypen

Vrouwen kunnen de komende tijd rekenen op nog meer informatie over beleggen. Ook de beleggingsdienstverlening wordt onder de loep genomen. ‘Naast de informatie over rendement bieden we beleggers informatie over de maatschappelijke impact van beleggen’, vertelt Böttger. Door rekening te houden met duurzame criteria bij de keuze van beleggingen is beleggen niet alleen goed voor de eigen portemonnee, maar ook voor mens, maatschappij en milieu. Böttger benadrukt dat er geen typisch vrouwelijke of mannelijke manier van beleggen is. ‘Het is belangrijk dat je vanuit meerdere perspectieven naar een thema kijkt. Je wilt niet in stereotypen denken en aannemen dat álle vrouwen een voorkeur hebben voor impactbeleggen. Er zijn genoeg vrouwen die zich bij hun beleggingskeuze vooral op een aantrekkelijk rendement richten.’

Moeilijker financiering

De dienstverlening aan vrouwelijke ondernemers vraagt eveneens om een kritische blik door de genderlens. ABN AMRO stimuleert vrouwelijk ondernemerschap, zoals met investeringsfondsen die beleggen in door vrouwen geleide bedrijven. Böttger: ‘Het aantal ondernemende vrouwen neemt snel toe in Nederland. Toch krijgen vrouwen nog steeds aantoonbaar minder makkelijk financiering om te groeien van investeerders en kredietverstrekkers.’ Als ze bij een bank aankloppen hebben ze 30 procent minder kans op krediet dan mannen, mogelijk doordat er veel mannen werkzaam zijn in de investeringswereld en doordat vrouwen zich niet zo uitgesproken presenteren. Het beperkt ondernemende vrouwen in hun groeikansen, maar het schaadt ook het eigenbelang van investeerders.

‘Investeerders laten een belangrijk en snelgroeiend deel van de markt liggen’, waarschuwt Böttger. ‘Het is vanuit zakelijk oogpunt niet handig, want we sluiten zo een deel van de potentiële klanten uit. Daar moeten we onze bankiers nog meer van bewust maken en op zoek gaan naar mogelijkheden om dit te verbeteren. Misschien is de pitch van een vrouw anders dan van een man, maar dat zegt weinig over haar ondernemerskwaliteiten.’ Om bankiers en vrouwelijke ondernemers kennis te laten maken en van elkaar te laten leren, is ABN AMRO sinds 2019 medeorganisator van Fempower Your Growth. In dit leerprogramma werken ondernemers en bankiers samen om elkaars werelden beter te begrijpen en gezonde groei en ontwikkeling van ondernemingen te bevorderen.

Gelijkheid en welzijn

Met de bankbrede aanpak kan ABN AMRO vrouwelijke klanten, werknemers en andere stakeholders beter bedienen. ‘Er is nog veel te doen’, erkent Böttger, ‘maar rekening houden met behoeften van mannen en vrouwen heeft voordelen voor iedereen. Het dwingt ons te innoveren om de juiste dienstverlening aan vrouwen en mannen te bieden. Dat zorgt uiteindelijk voor meer gelijkheid en welzijn in de maatschappij.’