GAME ON! – Hoe het computerspelletje uitgroeide tot mega-entertainmentindustrie

Kent u de Atari nog? Of de Nintendo? Wellicht de Game Boy? Dat was in een tijd dat gamen nog vooral kinderspel was en dat videospelletjes hoofdzakelijk een ‘fun-factor’ hadden. Een Italiaanse automonteur die een prinses moest redden of een voetbalspelletje met spelers met de grootte van een enkele pixel. Maar de gamingsector ontwikkelde zich razendsnel. Eerst kwamen er driedimensionale ‘werelden’ om in te spelen. Inmiddels zijn digitale voetbalvelden amper van de echte te onderscheiden en zijn racecircuits zo echt, dat F1-coureurs thuis in een racestoel de circuits van Melbourne, Abu Dhabi en Monaco uit hun hoofd leren.

Consoles en ontwikkelaars

De gamingindustrie heeft meerdere spelers. Grootmachten Nintendo, Microsoft (Xbox) en Sony (Playstation) bepalen nog altijd de industrie met hun spelcomputers (consoles). Voor zo’n console betaal je tussen de 300 en 400 euro. Na verloop van tijd is daar de rek uit en komt er weer een beter model op de markt. Iedereen kijkt reikhalzend uit naar de PS5.

Maar met alleen een computer ben je er niet. Je hebt ook een spel nodig. Daarvoor zijn er game-ontwikkelaars. Tot voor kort verkochten zij ieder jaar hun spelletjes en verdienden daar meer dan behoorlijk aan. Eén van de bekendste spellen is het FIFA-voetbalspel, dat ieder jaar weer een nieuwe versie uitbrengt. Amerikaanse megaontwikkelaar EA Sports is bekend van de sportspellen. Nederland heeft slechts een megastudio in Guerrilla Games in Amsterdam, onderdeel van Sony. Met de game Horizon Zero Dawn verbraken zij alle verkooprecords: het spelletje ging 7,6 miljoen keer over de toonbank

Paniniplaatjes

Maar het verkoopmodel is niet enkel meer het spelletje. Er zit een wereld achter dat enkele spelletje, die vele malen groter is. De meeste spellen worden vooral online gespeeld tegen gamers over de hele wereld. Neem weer het spelletje FIFA. Een bepaalde sectie in het spel heet FIFA Ultimate Team, waar gamers worden uitgedaagd om het meest ultieme team samen te stellen met de beste spelers. Die spelers zitten in pakketjes die je kunt kopen. Uiteraard zijn Lionel Messi en Cristiano Ronaldo vrij zeldzaam in de pakketjes, net als dat er bepaalde plakplaatjes in de Panini-albums bijna niet te verkrijgen waren.

Die online FIFA packs zijn te kopen met muntjes die je bij elkaar spaart door het spelen van wedstrijden. Maar wie echt snel wil gaan, koopt de packs. Met echt geld. En dat loopt al snel op, als je niet oppast. In België is dit verdienmodel inmiddels verboden, omdat het te veel op gokken lijkt. Gamers (vaak kinderen) worden aangespoord om het gokje te wagen om Messi in een pakketje te krijgen. De associatie met gokken zal EA Sports een zorg zijn: laatste winst van deze Amerikaanse studio: 5,15 miljard dollar in 2018.

Giganten

Duizelingwekkende cijfers. Maar daarmee zijn we er nog niet. Technologische grootmachten Apple en Google bestormen ook de gamingmarkt. Omdat de mobiele telefoon technisch steeds meer aankan, is de iPhone of de Samsung Galaxy in staat om games van een hoogwaardige kwaliteit te draaien. Apple heeft daarom Apple Arcade gelanceerd: tegen een maandelijkse fee zijn spelletjes op de iPhone, iPad, MacBook of via Apple TV op de televisie te spelen. En Google heeft met Google Stadia een console-vrij gaming-platform bedacht, waar je tegen een maandelijkse betaling spelletjes kunt spelen.

Onderzoekers weten zeker dat de mobiele telefoon de gamingwereld gaat bepalen en in 2025 het grootst is van alle opties waar je een spelletje op kunt spelen. Daarnaast is het betalen voor extra’s in mobiele games al gemeengoed. Wellicht heeft u ooit van het spelletje Fortnite gehoord? Het spel speelt zich af in de hedendaagse wereld, waarin personages monsters moeten vernietigen. Dit spelletje is een hit onder jongeren. Ruim 250 miljoen gamers spelen dit spel. Het spel zelf is gratis, maar het maakt ook gebruik van het verdienmodel dat je, in dit geval voor aanvullende kleding en wapens, in game packs moet kopen. Dat leidde in 2018 tot een winst van 2,4 miljard dollar.

eSports

Bovenop deze industrie is er nog een tak ontstaan van spelers en teams die zo goed in een bepaald spelletje zijn geworden, dat ze hun geld ermee verdienen. Deze eSporters spelen dan tegen elkaar op grote toernooien. En mocht u denken: dat zal in een leuk zaaltje zijn met een paar kijkers, dan heeft u het mis. Het zijn Ziggo Domes vol met enthousiastelingen die kijken naar wie het computerspel, en soms miljoenen aan prijzengeld, wint. Naar het WK League of Legends keken meer dan honderd miljoen fans.

Deze eSporters zijn verenigd in teams, die internationale toernooien spelen. Voetbalclubs hebben hun eigen eSportsteams, maar dat is kinderspel bij internationale teams die vaak ook bestaan uit allerlei nationaliteiten. De commerciële potentie van eSports is enorm. Het prijzengeld van de toernooien wereldwijd zat op zo’n slordige 200 miljoen dollar in 2019. Maar het meeste geld wordt verdiend met sponsordeals, omdat bedrijven via eSports miljoenen jongeren over de hele wereld kunnen bereiken. De teams en de spelers hebben een sterrenstatus voor de jeugd, dus ook aan merchandise en rechten van streamende spelers op platformen als Twitch (soort YouTube voor games) wordt veel geld verdiend.

Eén van de grootste teams is het Nederlandse Team Liquid, opgericht door Victor Goossens. Dit team bestaat uit 94 internationale gamers, verdeeld over 14 teams die niets anders doen dan het spelen van een bepaald spel. Volgens de laatste berekeningen van Forbes is dit team meer dan 300 miljoen dollar waard.

Het zijn geen kinderen en ‘geeks’ meer, het is een professionele sport geworden. Team Liquid – nog steeds voor een deel eigendom van Victor Goossens, maar voor de meerderheid van Amerikaanse investeerders – heeft een hele entourage rondom hun sterrenteams: coaches, managers, analisten, psychologen en zelfs koks. In Utrecht wordt dit jaar een trainingscentrum gebouwd. Hier komen dertien appartementen voor gamers en een cafetaria waar speciaal voor de eSporters wordt gekookt. Dit is hun tweede trainingsfaciliteit. De eerste staat sinds 2018 in Los Angeles.

Gaming is dus absoluut geen kinderspel meer, maar een volwassen entertainmentindustrie waarmee vooral jongeren bereikt worden. En, hoe bizar het ook klinkt als we het over een totale marktomvang van meer dan honderd miljard hebben, de rek is er nog lang niet uit.