Het sleutelmoment van Joop en Janine van den Ende

Foto headerbeeld: Marinka Reuten

Sleutelmoment Joop: 1958

Als leerling-timmerman kreeg Joop van den Ende een kijkje achter de schermen bij de opera en besloot: ‘bij deze wereld wil ik horen’. 

Sleutelmoment Janine: 1988

In 1988 stapt Janine in het huwelijksbootje met Joop. Hun huwelijk legt een stevige basis waar het paar nog altijd op steunt.

Waarom dit sleutelmoment?

Joop: ‘Altijd was er in mijn jeugd een gevoel dat ik iets anders wilde. Weg uit de armoede en weg uit een omgeving die warm was, maar die ik ook als benauwend ervaarde. Als leerling-timmerman bij de Nederlandse Opera zoog ik, op het fanatieke af, alles in me op wat ik kon leren over de enscenering en de technische kant van theaterproducties. Ook wist ik vanaf dat moment zeker: bij deze wereld, de wereld van het theater en de verbeeldingskracht, wil ik horen.’ 

Janine: ‘Ook ik volgde al op jonge leeftijd lessen om mijn dromen te verwezenlijken, en die kwamen ook uit: tijdens mijn opleiding aan de Academie voor Expressie door Woord en Gebaar in Utrecht vroeg Herman van Veen mij als regieassistente voor zijn programma Onder Water. Later ging ik werken voor de 1-2-3 Show met Rudi Carrell, om uiteindelijk uitvoerend producent te worden. Toch kies ik voor een privé-moment, omdat ons huwelijk een basis heeft gelegd waarop we nu nog altijd steunen. Samen hebben we de internationale ontwikkeling van Endemol meegemaakt en ook die van Stage Entertainment. Als de basis sterk is, is het eenvoudiger om grenzen te verleggen. Last but not least: ons huwelijk heeft ons ook onze dochter Iris en onze zoon Vincent geschonken, en inmiddels twee geweldige kleinzoons.’

Joop: ‘Op onze trouwdag zei ik: ik ga de wereld veroveren. Ik sprak amper Engels, maar dat zei ik. Ik ga de wereld veroveren. Dat heeft Janine me gebracht: de wil om de wereld te veroveren.’ 

Was er iemand die jullie inspireerde?

Joop: ‘Dan ga ik weer terug naar mijn jeugd. Als jonge jongen ging ik, zeer ongebruikelijk voor het milieu waarin ik opgroeide, bij het Amsterdams Jongeren Toneel. Daar werd ik begeleid door Miek Stranger, die daar lesgaf aan zo’n vijftig jongeren. Zij herkende ergens in mij een talent. Ze gaf me aandacht, en zag me ook echt. Door haar ging ik naar de Stadschouwburg in Amsterdam, naar een uitvoering van Vondels Gysbreght. Ik zag toen voor het eerst dat zwarte gat van het toneel en hoe daarin het licht opging. Pure magie.’

Janine: ‘Die liefde voor theater heeft ons doen besluiten om in te gaan op het verzoek van de Gemeente Amsterdam om een nieuw theater te bouwen aan de Marnixstraat. In 2010 is DeLaMar geopend. Met dit theater borduren we eigenlijk voort op een traditie van cultureel ondernemerschap. Het Concertgebouw kwam ook dankzij burgers tot stand, net zoals Carré en Tuschinski. Wij zijn er trots op dat we dit konden doen. Voordat DeLaMar er stond, was dat deel van de Amsterdamse Marnixstraat weinig uitnodigend. Nu zijn de straat en het Leidseplein opgeknapt. Dat is de kracht van kunst en cultuur: grenzen slechten.’

Brengen jullie het inzicht van je sleutelmoment over op anderen? 

Janine: ‘Wij hebben in ons leven het geluk gehad dat we mensen hebben ontmoet die ons talent herkenden en daarin geloofden. Dat proberen wij ook te doen met de VandenEnde Foundation, ons cultuurfonds dat we in 2001 hebben opgericht. We ondersteunen allerlei culturele initiatieven, zoals de Junior Company van Het Nationale Ballet, het Opera Forward Festival en ook een bijzondere expositie in het Bonnefanten Museum in Maastricht. Sinds de oprichting konden ruim 750 jonge talenten met een beurs van onze Foundation studeren aan opleidingen in het binnen- en buitenland.’

Joop: ‘Nederland is een calvinistisch land. Dat betekent dat kunst, theater en circus al snel worden gezien als een luxe. Tijdens de coronapandemie werd nadrukkelijk voelbaar hoe belangrijk kunst voor een samenleving kan zijn. Samen een voorstelling zien of naar een expositie of een concert gaan, is zoveel meer dan een aangenaam tijdverdrijf: kunst leert het publiek zich te vereenzelvigen met andere invalshoeken en culturen. Om die reden is het van levensbelang voor een samenleving dat zoveel mogelijk mensen met kunst te maken krijgen.’