Topvrouwen

Carien van der Laan

Carien van der Laan groeide op in de Verenigde Staten en keerde op haar zeventiende terug naar haar geboorteland Nederland. Na het behalen van een MBA aan de Harvard Business School startte ze begin jaren tachtig haar loopbaan als consultant, een periode waarin de kansen voor vrouwen niet voor het oprapen lagen. Ze werkte voor McKinsey, was manager bij KPN en begon op 55-jarige leeftijd een executive-searchbureau gespecialiseerd in de bemiddeling van vrouwen voor topfuncties. Woman Capital zorgde daarmee voor een primeur in Nederland. Dankzij de succesvolle aanpak van haar en haar partners met haar huidige bedrijf Van der Laan & Co werden honderden vrouwen benoemd in topfuncties in de private en semipublieke sector.

‘Ik was erg blij toen ik werd toegelaten tot de Harvard Business School. In de Verenigde Staten betekent een Harvard MBA dat men je als potentieel topmanagement beschouwt. Maar toen ik in Nederland terugkwam en bij diverse bedrijven solliciteerde, kwam ik erachter dat mijn diploma hier niet hetzelfde gewicht had. Een vrouw aannemen werd als risico gezien.

“Wat kom je doen?”, vroeg een recruiter toen ik op sollicitatiegesprek kwam. Alleen McKinsey had waardering voor de MBA en bij hun vestiging in Amsterdam werd ik de eerste vrouwelijke consultant.

Later in mijn carrière liep ik nog steeds tegen vooroordelen over vrouwen aan. Zelfs als ik een van de sprekers was op een evenement werd ik door mannen soms straal voorbijgelopen of namen ze gewoon aan dat ik de secretaresse was. Mijn secretaresse verbood me op een gegeven moment om koffie in te schenken bij een vergadering. Gelukkig stond daar ook een aantal mannen tegenover die mij alleen beoordeelden op mijn werk en inzet en mij juist aanmoedigden.

Tijdens mijn carrière kwam ik veel ambitieuze en capabele vrouwen tegen. Vrouwen die vaak promoties aan hun neus voorbij zagen gaan, terwijl ze net zo capabel waren als de man die de promotie wel kreeg. Op een ochtend sloeg ik de krant open en las een interview met een Nederlandse CEO die zei: “Er zijn geen capabele, ambitieuze, Nederlandse vrouwen.” Dat was voor mij de turning point. Ik besloot om mijn eigen executive-search voor vrouwen op te richten, want ik wist dat zij er wel degelijk waren, ze werden alleen niet gezien. Toen ik Woman Capital startte in 2006 was dat het enige executive-searchbureau dat zich richtte op vrouwen.

Een tip die ik ambitieuze vrouwen wil meegeven: laat je de kaas niet van het brood eten! Je moet zelf je successen claimen, anders blijf je onzichtbaar. Het helpt om te focussen op twee of drie dingen waar je het verschil mee kunt maken, en kies voor zaken die de bottom line versterken. Ding mee naar de functies die je ambieert, wacht niet tot je gevraagd wordt. Blijf dicht bij jezelf is mijn tweede tip. Ik dacht altijd dat hard werken de sleutel tot succes was, maar ik ben erachter gekomen dat dat niet zo is. Sterker nog: hard werken wordt niet altijd gewaardeerd. Pas toen ik mijn bedrijf startte en ging werken vanuit een missie werd ik voor mijn gevoel écht succesvol.’

Els Swaab

Els Swaab begon haar carrière als advocaat, maar vond snel haar weg in de bestuurlijke wereld. Ze werd de eerste vrouwelijke partner bij advocatenfirma Boekel De Nerée en bekleedde diverse bestuurlijke functies. Later kreeg ze bekendheid als voorzitter van de Raad voor Cultuur en was ze het eerste vrouwelijke lid van de raad van commissarissen van De Nederlandsche Bank.

‘Ik ben vaak de eerste vrouw geweest. Destijds vond ik mezelf geen pionier, maar achteraf gezien was ik dat wel. Het traject om partner te worden bij mijn firma vond ik spannend. Zouden ze wel voor een vrouw gaan? Dat deden ze. Het werkte soms juist in mijn voordeel dat ik de eerste vrouw was. Men wilde dat het slaagde, dus kreeg ik alle steun. Natuurlijk heb ik die posities zelf verdiend door hard te werken, maar ik heb ook altijd veel medewerking ervaren.

Ik werkte in een periode waarin vrouwen niet de voor de hand liggende keuze waren voor topfuncties. Een onverwachte bondgenoot voor mij was prins Claus. Hij moest op 72-jarige leeftijd stoppen als lid van de raad van commissarissen bij De Nederlandsche Bank. Maar hij zei: “Ik maak alleen plaats als mijn opvolger een vrouw is.” En die vrouw was ik. Zonder zijn voorwaarde zou ik waarschijnlijk niet in aanmerking zijn gekomen voor die positie.

Hoewel ik zelf in mijn carrière niet enorm last heb gehad van vooroordelen over vrouwen, heb ik het om mij heen wel zien gebeuren. Meer dan eens merkte ik in vergaderingen dat er eerder naar een man werd gekeken voor uitleg dan naar een vrouw, terwijl geregeld de vrouw de expert was. Ik zag vaak dat die vrouw zich dan niet uitsprak, maar afwachtte. Mijn advies aan ambitieuze vrouwen is dan ook: wees niet te bescheiden. Wees zelfverzekerd en laat niemand ervandoor gaan met jouw idee.

De kansen voor vrouwen zijn enorm verbeterd, maar we zijn er nog niet. Het vrouwenquotum in zwakke vorm is acht jaar geleden ingevoerd, maar nog steeds bestaan raden van bestuur slechts voor 15 procent uit vrouwen. Ik heb in veel besturen en commissies gezeten en heb gemerkt dat er geen onwil is om een vrouw te benoemen, maar dat het gewoonweg niet in mannen opkomt. Uit onderzoek blijkt dat divers samengestelde teams beter presteren. Vrouwen hebben toch vaak net een iets andere invalshoek en hebben op veel vlakken echt wat toe te voegen. Het is daarom belangrijk dat vrouwen elkaar helpen. Pleit voor een vrouw als er een vacature vrijkomt. Dat is niet alleen goed voor de kansen voor vrouwen, maar ook goed voor het bedrijf.’

Merlin Melles

Merlin Melles heeft haar sporen verdiend in de zakenwereld en is oprichter van Founders Carbon Network, kortweg FCN, een internationaal netwerkbedrijf met een kantoor op elk continent en alleen al in Nederland selectief 500 bedrijven aangesloten. Ze is tevens oprichter van Managers Carbon Network en Pearlcard.

‘Verbinden is mijn lust en mijn leven. Daar heb ik een bedrijf omheen gebouwd: Founders Carbon Network. Met dat netwerk verbind ik ondernemers met elkaar, waarbij ik het feit dat ik vrouw ben als mijn grootste asset ervaar. Ik vaar op mijn vrouwelijke intuïtie om mensen met elkaar in verbinding te brengen of als ik een groep samenstel voor een handelsmissie. Om goed in ons netwerk te passen moet je bereid zijn te delen en met anderen mee te denken. Ik voel aan of iemand een haler is en in dat geval niet bij ons netwerk past.

Een van de grote sleutels tot mijn succes is mijn thuissituatie. Die is solide en ik bof enorm met een fantastische vent die mij aanmoedigt en met wie ik kan sparren. Maar de ruimte om FCN te starten kreeg ik niet van mijn man, ik hád die ruimte. En dat is ook wat ik aan andere vrouwen wil meegeven: je hoeft de ruimte niet te krijgen, je hébt die gewoon. Het zwaartepunt van de zorg voor kinderen en het huishouden ligt vaak nog bij de vrouw. Maak dus goede afspraken met je wederhelft, als je die hebt, over de rolverdeling.

Een gezin en carrière combineren is uitdagend. In plaats van daar een balans in te vinden, bedacht ik manieren om mijn gezin en carrière wat meer samen te brengen. Vroeger nam ik mijn kinderen gewoon mee naar mijn events. En ik neem ze ook graag mee op handelsmissies, zodat ze andere culturen leren kennen. Nu ze volwassen zijn denken ze met mij mee. Mijn oudste moedigde mij bijvoorbeeld aan om Managers Carbon Network te starten.

Mijn grootste tip aan ambitieuze vrouwen is: zet je vrouw-zijn in! Maak gebruik van je vrouwelijke intuïtie, gooi je vrouwelijke charmes in de strijd en geniet van wat je doet. Dat werkt ontwapenend en aanstekelijk. Daarnaast vind ik dat vrouwen wel wat liever voor elkaar mogen zijn. Ik zou graag zien dat ze meer open zijn over de dingen waar vrouwen nu eenmaal mee te maken krijgen: kinderen krijgen, hormonen, borstkanker. Ik kreeg zelf zeven jaar geleden borstkanker en ben daarvoor geopereerd. Begin dit jaar moest ik nog een operatie ondergaan. Gelukkig waren ze er vroeg bij en ben ik nu volledig schoon verklaard. Juist dat soort dingen zijn zo belangrijk om open over te zijn en elkaar aan te moedigen om goed voor jezelf te zorgen. Je mag kwetsbaar zijn, sterker nog: kwetsbaarheid en openheid zijn twee van mijn beste wapens als het gaat om verbinding maken. Het werkt heel ontwapenend en zo ontstaan er mooie relaties en nieuwe samenwerkingsverbanden.’