De tegenwoordige kunstenaars-elite lijkt in niets op de straatarme Van Gogh.
De vraag naar wat nu eigenlijk kunst is, blijkt een stuk moeilijker te beantwoorden dan te bepalen wie een succesvolle kunstenaar is. Rijkdom is namelijk te tellen, artistieke merites niet.
Anno 2015 is een goede kunstenaar iemand die niet alleen zijn werk, maar ook zichzelf als merk weet te verkopen. Als vermogen een uitdrukking is van het succes van zelfmarketing, dan slaagden de volgende vijf daar beter in dan alle anderen. Om in aanmerking te komen voor de lijst, moeten de kunstenaars nog leven. Dus Picasso, die ontegenzeggelijk steenrijk was en zichzelf een cultstatus wist te geven, valt af. Dit zijn de kunstenaars met hun geschatte vermogens:
1 Damien Hirst – $1 miljard
Hirst is een fenomeen. Zijn werken zijn wereldberoemd. Dat komt mede doordat hij in bepaalde fasen tamelijk morbide was. De man heeft duidelijk een fascinatie voor de dood. Zijn in formaldehyde geconserveerde haai werd wereldnieuws. Hetzelfde gold voor zijn met diamanten ingelegde schedel. Hirst personifieert als geen ander dat hedendaagse kunst niet om schoonheid of technische verfijning gaat, maar om het uitdrukken van een idee. Saillant detail: Damien Hirst probeerde zijn diamant-schedel voor £50 miljoen te verkopen, maar zou daar niet in geslaagd zijn of hem aan zichzelf hebben verkocht. Een koper is nooit bekend gemaakt.
2 Jeff Koons – $500 miljoen
Koons maakt geen kunst. Zijn kitscherige ballonnendieren zijn uitdrukkelijk anti-kunst. Ze drijven de spot met slechte smaak en relativeren zogenaamde ‘goede smaak’. Dat is overigens niet nieuw. Dit soort geëngageerde anti-kunst bestaat al sinds de ingeblikte uitwerpselen van Piero Manzoni uit 1961. De foto bij dit artikel is zijn werk ‘Kiepenkerl’.
3 Jasper Johns – $300 miljoen
Wellicht doet de naam niet onmiddellijk een belletje rinkelen, maar Johns is de man die ooit op het idee kwam de Amerikaanse vlag te schilderen. Het schilderij heet – wellicht wat onverwacht – ‘Flag’ en stelt niets meer voor dan de Stars and Stripes. Het werk werd voor $80 miljoen geveild. Dat is een record voor een werk van een levende kunstenaar.
4 David Choe – $200 miljoen
David Choe is een rebelse jongen met een zorgvuldig geconstrueerd mysterieus imago. Hij spuit vooral graffiti, maar werkt tegenwoordig ook aan stripboeken. Opvallend genoeg is zijn werk veel minder bekend dan dat van graffiti-koning Banksy, maar ontbreekt Banksy in deze lijst. Laatstgenoemde zou slechts een tiende van Choe’s vermogen waard zijn.
5 Andrew Vicari – $140 miljoen
Zijn naam klinkt Italiaans, maar Vicari is Welsh. Veel meer dan de rest van zijn steenrijke collega’s is Vicari een klassieke kunstenaar. Niet in zijn stijl, maar in de zin dat hij traditionele onderwerpen kiest. Hij is een soort hofschilder voor de rich and famous. In die hoedanigheid was hij zelfs enige tijd de officiële schilder van het Saoedische koningshuis en de Saoedische staat. Volgens de laatste geruchten zou Vicari wel eens ten onrechte in deze lijst kunnen staan, want er wordt gezegd dat hij in financieel zwaar weer verkeert.
