Gaat u scheiden? Wat zijn de fiscale gevolgen voor uw huis en hypotheek?

Stel u bent in algemene gemeenschap van goederen gehuwd en u heeft een eigen woning. U bent beiden voor 50% eigenaar van de woning en van de hypotheek. U heeft afgesproken dat u in de gezamenlijke woning mag blijven wonen en uw ex-partner vertrekt.

Ik ga nader in op de volgende onderwerpen en de fiscale gevolgen voor u en de vertrokken partner:

• Hoeveel hypotheekrente mag eenieder aftrekken?
• Hoelang mag eenieder de hypotheekrente aftrekken?
• Hoeveel bedraagt voor eenieder het eigenwoningforfait?
• Stel: u betaalt de gehele hypotheekrente
• Stel: u blijft in de woning wonen en betaalt huur
• Stel: u blijft in de woning wonen en betaalt geen huur

Hoeveel hypotheekrente mag eenieder aftrekken?

U mag 50% van de totale hypotheekrente in aftrek nemen, mits u deze rente zelf heeft betaald. Op de vertrokken partner is de zogenaamde “scheidingsregeling” van toepassing. Hoewel de vertrokken partner niet meer in de gezamenlijke woning woont, maakt deze regeling het mogelijk dat de vertrokken partner toch 50% van de totale hypotheekrente in aftrek mag nemen, voor maximaal 2 jaar. Ook hier geldt, dat de vertrokken partner deze rente wel zelf heeft betaald.

Hoelang mag eenieder de hypotheekrente aftrekken?

U mag omdat u een eigen woning heeft, maximaal 30 jaar uw hypotheekrente in aftrek brengen. Op de vertrokken partner is de zogenaamde “scheidingsregeling”, met 2-jaarstermijn, van toepassing. Deze start vanaf het moment dat de vertrokken partner definitief de gezamenlijke woning heeft verlaten en eindigt 24 maanden later. Om voor belastingaftrek in aanmerking te komen, moet de hypotheekrente daadwerkelijk door de vertrokken partner zijn betaald. Heeft de vertrokken partner na deze 2-jaarstermijn nog niet het eigendomsdeel van de gezamenlijke woning aan u overgedragen? Dan moet de vertrokken partner het eigendomsdeel en het eigen aandeel in de hypotheek in box 3 aangeven.

Als de vertrokken partner het eigendomsdeel van de gezamenlijke woning aan u verkoopt, heeft u voor deze aankoop vaak een hypotheek nodig. De rente van deze nieuwe hypotheek is aftrekbaar als de hypotheek een looptijd heeft van maximaal 30 jaar en volgens een annuïtair of lineair aflossingsschema wordt terugbetaald.
Maak een afspraak met uw bank om uw situatie te bespreken en inzicht te krijgen hoeveel u kunt lenen.

Hoeveel bedraagt voor een ieder het eigenwoningforfait?

U moet 50% (uw eigendomsdeel van de woning) van het eigenwoningforfait, als inkomen in box 1 aangeven. Vanaf het moment dat uw partner definitief de gezamenlijke woning heeft verlaten, moet er nog 2 jaar over 50% (het eigendomsdeel van de woning) van het eigenwoningforfait, als inkomen in box 1 worden opgenomen.
Als u een eigen woning heeft, moet u in uw aangifte inkomstenbelasting een bedrag aangeven: het eigenwoningforfait. Dit is een percentage van de WOZ-waarde van uw huis. Voor uw aangifte inkomstenbelasting 2023, geldt de WOZ-waarde op de peildatum 1 januari 2022.
Ligt de WOZ-waarde van uw woning op 1 januari 2022 tussen € 75.000 en € 1.200.000? Dan moet u in uw aangifte 2023 voor 50% (uw eigendomsdeel) over 0,35% van deze WOZ-waarde inkomstenbelasting betalen in box 1.

Stel: u betaalt de gehele hypotheekrente

Het komt vaak voor dat één van de partners de gehele hypotheekrente betaalt. Stel dat u 100% van de hypotheekrente betaalt. In dat geval, is maar 50% als betaalde hypotheekrente aftrekbaar. De betaling van de andere helft van de hypotheekrente is immers gedaan ten behoeve van de vertrokken partner. Alleen als er sprake is van een onderhoudsplicht kunt u dit deel alsnog als partneralimentatie in aftrek in box 1 nemen. Voor de vertrokken partner, wordt dit deel vervolgens als ontvangen partneralimentatie belast in box 1. U moet deze alimentatieplicht wel kunnen aantonen. Dat kan met een beschikking van een rechter of een vastlegging van de alimentatieplicht in een echtscheidingsconvenant.

Stel: u blijft in de woning wonen en betaalt huur

U heeft afgesproken dat u in de woning blijft wonen, maar wel een huur aan de vertrokken partner betaalt. In dit geval geeft uw vertrokken ex-partner het eigendomsdeel als woongenoot aan u bij het verlaten van de gezamenlijke woning. Betaalt u hiervoor een reële huur aan de vertrokken partner? Dan is deze huur bij u niet aftrekbaar en bij de vertrokken partner niet belast. Wat is de hoogte van een reële huurvergoeding? Dat is afhankelijk van de feiten en omstandigheden van de gezamenlijke woning.

Stel: u blijft in de woning wonen en betaalt geen huur

U heeft afgesproken dat u in de woning blijft wonen en betaalt geen huur aan de vertrokken partner. Als u geen huur betaalt, kan het door de vertrokken partner verstrekte woongenot als partneralimentatie worden aangemerkt. U moet daarover in box 1 inkomstenbelasting betalen. Voor de vertrokken partner is het verstrekte woongenot als betaalde partneralimentatie aftrekbaar in box 1 van de inkomstenbelasting. Wat is hoogte van deze alimentatie? Deze is gelijk aan 50% (zijn/haar eigendomsdeel van de woning) van het eigenwoningforfait.

Tot slot

Zoals ik hierboven heb aangegeven, zijn bij een echtscheiding de fiscale regels rondom de eigen woning en de aftrek van hypotheekrente zeer complex. Een vergissing is zo gemaakt en dat kan tot een forse nabetaling van inkomstenbelasting leiden. U kunt veel gedoe voorkomen door u vooraf goed te (laten) informeren over de fiscale regels bij het invullen van uw aangifte inkomstenbelasting.
Ik raad u aan contact op te nemen met uw bank, voor wat betreft de mogelijkheden om het aandeel (50%) van de woning van de vertrokken partner te financieren.