Schenken aan goede doelen in 2023

Schenkingen fiscaal aftrekbaar

Schenkingen aan een goed doel kunnen fiscaal aftrekbaar zijn. Voor de belasting vermindert u dan uw belastbaar inkomen, waardoor u minder belasting hoeft te betalen. De schenking kost u zo minder dan het bedrag dat u schenkt. Een gedachte kan ook zijn: door dit belastingvoordeel kunt u meer schenken.

Veel mensen denken na over de vraag of het gunstiger is om na te laten aan een goed doel of te schenken aan een goed doel. Als uitgangspunt is schenken gunstiger, wegens de fiscale aftrek. Voor het goede doel maakt het niet uit, in principe hoeft een goed doel geen schenk- of erfbelasting te betalen. Bij een schenking komt het geld natuurlijk eerder beschikbaar. De keerzijde daarvan zien we bij u: u draagt al tijdens uw leven vermogen over en dat moet in uw financiële plaatje passen.

Periodiek of eenmalig schenken

De inkomstenbelasting kent twee soorten schenkingen, ook wel giften genoemd. Dit zijn periodieke schenkingen en schenkingen die dat niet zijn. Een periodieke schenking leidt meestal tot een groter fiscaal voordeel. Laten we dat eerst bekijken. Er is sprake van een periodieke schenking als aan de volgende drie voorwaarden wordt voldaan:

1. U legt de schenkingsafspraken vast in een schenkingsovereenkomst;
2. U schenkt gedurende minimaal vijf jaar jaarlijks een gelijk bedrag (effectief vier jaar en één dag);
3. De schenkingen stoppen als u eerder overlijdt.

U verbindt zich met een periodieke schenking dus voor een langere periode aan hetzelfde goede doel. En daar wordt u voor beloond. De schenkingen zijn namelijk onbeperkt aftrekbaar van uw belastbaar inkomen. Verderop in dit artikel gaan we dieper in op de periodieke schenking.

De aftrek van een periodieke gift is beperkt tot € 250.000 per jaar, voor fiscaal partners samen. Voor periodieke giften die zijn gestart voor 4 oktober 16.00 uur geldt een overgangsregeling.

Een discussie bij periodiek schenken

Een periodieke schenking moet stoppen bij uw overlijden. Arbeidsongeschikt raken of werkloos worden zijn beëindigingsredenen die ook zijn toegestaan. Verder is het verliezen van de ANBI-status door het goede doel een logische en toegestane beëindigingsreden. Heeft u deze situaties in de schenkingsovereenkomst opgenomen en doet er zich één voor? Dan stopt de verplichting tot het doen van verdere schenkingen vanaf dat moment.

Er is een discussie op het punt van overlijden. In de praktijk zijn er periodieke schenkingen gedaan door echtgenoten samen, die eindigen na het overlijden van de langstlevende van hen. Voor echtparen die zijn getrouwd in de algehele gemeenschap van goederen is dat ook een logische gedachte. De schenking komt als uitgangspunt uit de ‘gezamenlijke pot’ dus waarom zou u niet beiden als schenker kunnen gelden?

De Belastingdienst ging hier echter niet mee akkoord. Dat kan uw gunstige giftenaftrek voor periodieke giften dwarsbomen. Het Kabinet wil dit vereiste per 1 januari 2024 uit de wet te schrappen. Maar inmiddels heeft de hoogste rechter uitspraak gedaan over deze situatie, in het voordeel van het schenkende echtpaar. Zie u hier. Hiermee lijkt de noodzaak van de voorgenomen wetswijziging te zijn achterhaald.

Eenmalig schenken

Als we niet te maken hebben met een periodieke schenking, is sprake van een andere schenking. Er gelden dan beperkingen voor de aftrekbaarheid, door een drempel en een plafond. De schenkingen zijn aftrekbaar voor zover zij samen zowel 60 euro als 1% van uw verzamelinkomen (fiscaal inkomen van alle boxen samen) te boven gaan en vervolgens tot ten hoogste 10% van uw verzamelinkomen. Ook moet u schriftelijk kunnen bewijzen dat u de schenking heeft gedaan. Voor partners worden de giften en verzamelinkomens samengevoegd.

Per 1 januari 2021 mogen schenkingen in contanten overigens niet meer in aftrek worden gebracht. De achtergrond hiervan is de fraudegevoeligheid.

Schenken aan een ANBI

Met het begrip ‘goed doel’ bedoel ik hier een algemeen nut beogende instelling, ook wel afgekort tot ANBI. Dat zijn goede doelen die door de Belastingdienst zijn aangemerkt als ANBI. Het gaat er dus niet alleen om of u vindt dat een instelling goed werk verricht, maar ook of de instelling voldoet aan de regelgeving. Zo ja, dan hebben we te maken met een ‘officieel’ goed doel. Op de website van de Belastingdienst kunt u controleren of een instelling een ANBI is.

Fiscaal voordeel is beperkt

Schenkingen aan goede doelen komen eerst in mindering op uw inkomen uit wonen en werk (box 1). Heeft u daar geen inkomen meer? Dan komen de schenkingen achtereenvolgens in mindering op uw inkomen uit box 3 en box 2.

Het belastingvoordeel van veel aftrekposten wordt verminderd voor mensen met de hoogste inkomens in box 1 (vanaf afgerond € 73.000). Het maximale aftrektarief waartegen men aftrekbare giften kan verrekenen, is lager dan het toptarief in box 1. Dit is het beeld:

Het is verstandig om te kijken hoe dit exact in uw situatie is. U moet bijvoorbeeld wel voldoende inkomen in box 1 hebben om het maximale voordeel te kunnen behalen. Uw inkomen, de omvang van de schenking en of u AOW-gerechtigd bent zijn relevante ‘puzzelstukken’.

Andere instellingen

Er zijn nog andere categorieën instellingen dan de hiervoor genoemde goede doelen (ANBI’s).

Culturele instellingen
ANBI’s die zich (bijna) volledig richten op cultuur, kunnen door de Belastingdienst worden aangemerkt als een culturele instelling. Deze instellingen hebben alle fiscale voordelen van een gewone ANBI. Daarnaast worden schenkingen aan een culturele instelling gestimuleerd met een verhoging. Het bedrag van de schenking wordt voor de belastingaftrek verhoogd met 25%, met een maximum van € 1.250. Hierdoor kan voor de schenker een extra voordeel ontstaan van maximaal € 462 (bij een maximaal aftrektarief in 2023 van afgerond 37%, zie hierna).

Er is discussie geweest over de vraag of de extra aftrek twee keer kan gelden voor fiscaal partners. Voor nieuwe schenkingen geldt de extra aftrek één keer. Voor oude gevallen had de extra aftrek twee keer moeten gelden, maar dat is niet gebeurd. Voor situaties vanaf 2017 gaat de Belasting dit herstellen. Ziet u hierover uitgebreider hier.

Sociaal belang behartigende instellingen (SBBI)
Het verschil tussen een ANBI en een SBBI zit in het algemeen nut. Een SBBI kan een particulier én een sociaal belang hebben. Voorbeelden zijn de sportvereniging, het buurthuis en de personeelsvereniging. Net als een ANBI hoeft de SBBI in beginsel geen schenk- en erfbelasting te betalen. Schenkingen aan SBBI’s zijn niet aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Echter, een SBBI kan ook een kwalificerende vereniging zijn, zodat uw schenking toch fiscaal aftrekbaar is.

De steunstichting SBBI

Dit is een instelling die uitsluitend is opgericht om geld in te zamelen ter ondersteuning van een SBBI. Het ingezamelde geld moet worden besteed aan een vijfjarig (of een veelvoud daarvan) bestaan van de SBBI. In de praktijk komt deze instelling niet vaak voor. Andere schenkingen aan een steunstichting SBBI zijn aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, periodieke schenkingen niet.

De kwalificerende vereniging
Dit zijn verenigingen die niet belast worden voor de vennootschapsbelasting en ten minste 25 leden hebben. Dit kunnen SBBI’s zijn, maar dat hoeft niet. Periodieke schenkingen aan deze verenigingen zijn aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, andere schenkingen niet. Kwalificerende verenigingen hebben in 2023 voor de schenk- en erfbelasting een vrijstelling van € 2.418. Daarboven gelden tarieven van 30% en 40%.