Uw vermogen en uw relatie

Al direct nadenken over de echtscheiding?!

Het is natuurlijk enigszins paradoxaal om bij het begin van een relatie na te denken over het mogelijke einde ervan. Toch is het belangrijk om hier bewust bij stil te staan, omdat veel relaties eindigen in echtscheiding. Niet vanuit de gedachte dat een echtscheiding direct geregeld moet worden, maar vanuit de gedachte ‘stel dat we over 10 of 20 jaar uit elkaar gaan, wat zou dan voor beide partijen een redelijke uitkomst zijn?’. Dit kan helpen bij het maken van weloverwogen keuzes.

De valkuil bij een traditioneel rollenpatroon

Veel stellen gaan tegenwoordig eerst samenwonen voordat zij hun relatie formaliseren met een huwelijk of partnerschapsregistratie. De financiële gevolgen blijven vaak beperkt tot een gezamenlijke bankrekening. Het is mogelijk dat er geen bewuste keuzes worden gemaakt over de vermogensopbouw tijdens de relatie. Als beide partners ongeveer evenveel verdienen en sparen, leidt dat niet tot ongelijkheid. Bij een traditioneel rollenpatroon waarbij één partner (meer) werkt en de ander (meer) huishoudelijke taken verricht, kan echter wel een ongelijke vermogensopbouw ontstaan.

Het is belangrijk om de vraag 'wat zou voor beide partijen een redelijke uitkomst zijn als we na 10 of 20 jaar uit elkaar gaan?' aan te kaarten. Afspraken maken in een samenlevingscontract kan een oplossing bieden.

Sluiten de wettelijke regels van het huwelijk aan bij uw wensen?

Bij het huwelijk is het belangrijk de wettelijke regels te kennen en hoe die u na 10 of 20 jaar beïnvloeden. In “Trouwen zonder voorwaarden. Hoe werkt dat eigenlijk?” en “Moderne huwelijksbanden: Opletten bij nieuwe regels huwelijk” leest u meer over deze regels en aandachtspunten. Met huwelijkse voorwaarden kunt u maatwerk creëren.

Het opstellen van huwelijkse voorwaarden vereist bewuste keuzes, ondersteund door een notaris. Zorg ervoor dat u deze voorwaarden blijft uitvoeren en actueel houdt.

Gezamenlijk vermogen opbouwen

Het is belangrijk om bewust financiële keuzes te maken in uw relatie en deze keuzes te herzien bij veranderingen. Laten we concreet worden over ‘samen vermogen opbouwen’. Hierbij een aantal veelvoorkomende situaties. Bespreek deze met uw partner en adviseurs.

Aflossen op de gezamenlijke hypotheek
Als u samenwoont en een gezamenlijke hypotheek heeft, is het uitgangspunt dat elke partner zijn eigen deel aflost. Stel, één partner heeft geen inkomen en de aflossing komt van de huishoudrekening. Feitelijk betaalt één partner de volledige aflossing. Waar leidt dat toe? Bouwt men wel samen vermogen op? Mogelijk ontstaat er een onderlinge vergoedingsvordering. Ofwel, de niet-betalende partner ruilt een schuld bij de bank in voor een schuld bij de partner. Dit kan discussies opleveren bij echtscheidingen, waarbij de rechter moet beslissen. Het is verstandig hier vooraf duidelijke afspraken over te maken. Deze situatie kan ook voorkomen bij een huwelijk.

Een periodiek verrekenbeding niet nakomen
In huwelijkse voorwaarden of in een samenlevingscontract kunt u de afspraak maken dat u besparingen uit uw inkomen deelt om een gelijke vermogensopbouw te realiseren. Dit is ook van toepassing wanneer één van de partners minder gaat werken of stopt met werken. Echter, deze afspraken worden in de praktijk vaak niet nageleefd. De wet vereist dat bij het einde van het huwelijk alsnog verrekening plaatsvindt, waarbij in beginsel het gehele vermogen betrokken moet worden. Dit kan afwijken van wat oorspronkelijk werd verwacht. Het is daarom essentieel het verrekenbeding daadwerkelijk uit te voeren.

U kunt ook kiezen voor een alternatieve regeling door middel van een finaal verrekenbeding. Hierbij verrekent u niet jaarlijks besparingen, maar het vermogen bij het einde van het huwelijk. De verdeelsleutel kan afhankelijk zijn van de wijze waarop het huwelijk eindigt: door echtscheiding of overlijden. Bijvoorbeeld, een 70/30-verrekening bij een scheiding en een 50/50-verdeling bij overlijden kunnen beter aansluiten bij uw wensen. Een andere optie is om het periodieke verrekenbeding aan een maximumbedrag te koppelen, waardoor de regeling concreter wordt en de uitvoering eenvoudiger.

Huwelijkse voorwaarden pakken soms onredelijk uit
Ondernemers willen vaak dat hun bedrijf privébezit blijft, wat logisch is. Maar dit kan een onrechtvaardige situatie creëren. Stel de situatie van een ondernemende partner en een partner in loondienst. De ondernemende partner heeft een bv en keert zo weinig mogelijk inkomen uit om te kunnen investeren in de onderneming. Men leeft van het inkomen van de partner in loondienst. Die bouwt daarom geen vermogen op, terwijl de ondernemende partner vermogen opbouwt in de bv. Bij de echtscheiding vindt de partner in loondienst dit geen redelijke uitkomst. De rechter kan echter maar in beperkte mate ingrijpen (bron). Wellicht heeft men hier een steek laten vallen bij het doordenken van de huwelijkse voorwaarden toen ze werden opgesteld. Of men heeft niet periodiek de balans opgemaakt om de onredelijke situatie op te merken. Misschien een les voor uw eigen situatie?

Een partner leeft van eigen vermogen
Soms hoeft iemand niet te werken en kan leven van eigen vermogen. Dit moet worden meegenomen bij het maken van afspraken. De werkende partner betaalt mogelijk alle huishoudkosten en kan niet sparen, terwijl de vermogende partner nog rijker wordt. Een mogelijkheid is om inkomen uit vermogen mee te tellen bij de verdeling van de huishoudkosten of deze kosten eerst uit dat vermogen te betalen, zodat ook de werkende partner vermogen kan opbouwen.

Er is een jubelton binnengekomen
De afgelopen jaren zijn veel 'jubeltonnen' geschonken, vaak met een uitsluitingsclausule. Deze schenkingen werden vaak gebruikt om hypotheekschulden af te lossen. Wat zijn de gevolgen hiervan? Is er sprake van een schenking tussen partners, ontstaan er vergoedingsvorderingen en zo ja, voor welk bedrag? Lees meer hierover in mijn artikel “Schenken voor de eigen woning”. De paragraaf ‘Maak afspraken’ geeft aan wat de partners moeten doen.

Overigens kan een vergelijkbare problematiek zich voordoen wanneer een partner een erfenis ontvangt. Het betreft hier het verschuiven van privévermogen. In dit verband is het raadzaam om kennis te nemen van het artikel “Wat regelt de uitsluitingsclausule bij een erfenis of schenking eigenlijk precies?”. Stel dat uw partner een erfenis krijgt en hiervan de gezinsvakantie bekostigt. Kunnen deze kosten dan bij een echtscheiding bij u worden gedeclareerd?

Wat is voor u een redelijke uitkomst over 10 of 20 jaar?

Partners bouwen vaak vermogen op in een relatie. Hoe verdeel je dat vermogen? Dit is een belangrijk onderwerp zowel bij het begin als tijdens de relatie. Wellicht niet het meest vrolijke onderwerp, maar de vraag ‘wat is voor ons over 10 of 20 jaar een redelijke uitkomst’ helpt hopelijk om het luchtig te houden.