Bedrijfsoverdracht: wat is uw strategie?

Bedrijfsoverdracht aan een of meerdere kinderen: punten van aandacht

Ondernemers die hun bedrijf willen overdragen, worden geconfronteerd met verschillende belangrijke vragen. Wie wordt de bedrijfsopvolger en wat neemt die over? Hoe ziet de voorbereiding op de bedrijfsoverdracht eruit? Hoe kun je rekening houden met de eventuele andere kinderen binnen het gezin? Zijn er meer bedrijfsopvolgers binnen of buiten het gezin?

In de praktijk blijkt dat de wensen en belangen van de betrokkenen erg kunnen verschillen als het gaat om bedrijfsoverdracht. Dat neemt niet weg dat ondernemers en hun bedrijfsopvolgende kinderen meestal gebruikmaken van dezelfde praktische, juridische en fiscale mogelijkheden.

Kinderen gelijk behandelen, maar wat is eerlijk?

Kinderen die het bedrijf van één of beide ouders willen overnemen, moeten worden voorbereid op hun zakelijke toekomst. Deze voorbereiding is vaak afhankelijk van de gezinsomvang van de terugtredende ondernemer en diens partner. Als er één kind is, verloopt de bedrijfsoverdracht meestal soepel.

Het wordt wat lastiger als er meer kinderen zijn. Ouders willen hun kinderen namelijk gelijk behandelen, vooral als het om het verdelen van vermogen gaat. Maar wat gelijk is, is niet per sé voor ieder kind hetzelfde.

Wanneer bijvoorbeeld een zoon of dochter het bedrijf mag voortzetten met een deels belastingvrije schenking, wordt deze dan bevoordeeld ten opzichte van de andere kinderen? Aan de nieuwe uitdaging als bedrijfsopvolger kleven immers vaak grote risico’s. Is het dan niet meer dan fair dat de andere kinderen hetzelfde bedrag in geld krijgen, maar daar wel veel schenkbelasting over moeten betalen? Deze vragen zijn voor iedere ondernemer anders.

Wie gaat het beleid bepalen?

Wanneer een bedrijf wordt overgedragen aan meerdere kinderen, is de zeggenschap vaak een ander belangrijk thema. Want als alle kinderen aandelen hebben gekregen, gaan zij zich dan ook allemaal met het beleid van het bedrijf bemoeien? Of laten ze dat over aan één of twee van de broers en zussen die het bedrijf kúnnen leiden? En zo ja, wie zijn dat? Voor de kinderen die de leiding laten aan anderen is dit een belangrijke afweging, want hun geschonken of misschien wel geërfde vermogen zit in het bedrijf. In goede en slechte tijden.

Het scheiden van zeggenschap en rendement

Als u als ondernemer meerdere kinderen heeft, kan een Stichting Administratiekantoor (STAK) wenselijk zijn om rendement en zeggenschap te scheiden. Voorwaarde is wel dat deze opzet goed fiscaal wordt begeleid.

Een STAK houdt de aandelen in het bedrijf, waarna uw kinderen certificaten van de aandelen krijgen. Deze certificaten geven alleen recht op het rendement van het bedrijf, het bestuur van de STAK heeft de zeggenschap over het bedrijf. In de STAK kunnen ook de toekomstige bedrijfsopvolgers zitting nemen. De operationele leiding ligt bij de directie.

Naast een STAK kunt u ook denken aan verschillende soorten aandelen die variëren in winstrecht en stemrecht. De aandelenoverdracht kan ook gefaseerd plaatsvinden. De bedrijfsopvolgers in spé kunnen op die manier ook alvast wennen aan hun toekomstige rol in het bedrijf.

Belastingdruk bij bedrijfsoverdracht: fiscale mogelijkheden

Een flexibele ondernemingsstructuur zorgt voor een zo soepel mogelijke bedrijfsoverdracht. Vaak is die flexibele structuur er echter nog niet is. Bedenk in dat geval dat sommige veranderingen fiscale gevolgen kunnen hebben.

Om aanspraak te kunnen maken op gunstige fiscale regels is het belangrijk om deze gevolgen vooraf goed in beeld te hebben. Er gelden namelijk strikte voorwaarden. Bij een goede ondernemingsstructuur kan optimaal aan deze voorwaarden worden voldaan. Zo kan bij schenking en vererving van ondernemingsvermogen de schenk- of erfbelasting voor kinderen dalen van 20% tot minder dan 3,4%. Dit percentage is afhankelijk van de omvang van het vermogen.

Door het optimaal toepassen van gunstige fiscale regels kunnen bedrijfsopvolgers gemakkelijker toetreden, omdat de belastingheffing vaak geen grote belemmering meer vormt voor de continuïteit van het bedrijf. Omdat de uitvoering cruciaal is, raad ik u echter aan om hier vooraf fiscaal advies over in te winnen.

Vermogensplanning en juridische afstemming

Bij de overdracht van een bedrijf zijn financiële duidelijkheid en rust gewenst, vooral ook voor de toekomst. Niet alleen is goed fiscaal advies hierbij belangrijk, maar ook gedegen vermogensplanning.

Daarnaast moeten juridische documenten goed op elkaar zijn afgestemd. Hierbij kunt u denken aan testamenten en andere juridische documenten, maar eventueel ook aan huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden. Dat alles luistert nauw, omdat de uiteindelijk gekozen oplossingen, als het goed is, zijn afgestemd op de specifieke situatie van de familie en het familiebedrijf. De kans op een succesvolle bedrijfsoverdracht is dan ook het grootst.

Familiestatuut

Hoeveel tijd echt nodig is voordat het bedrijf en de betrokken familieleden klaar zijn voor de bedrijfsoverdracht, is in iedere situatie anders. Een familiestatuut dat onder andere de waarden van de familie en het familiebedrijf borgt, biedt vaak een helpende hand, omdat het de familie uitdaagt om veel te bespreken en zij dat weer in het familiestatuut vastleggen. Zijzelf bepalen in ieder geval deels wat er wel en wat er niet in komt. Daardoor is er openheid en duidelijkheid over veel zaken die de familie en het bedrijf aangaan, ook in de toekomst.

Een goede interne en externe voorbereiding duurt vaak minimaal 3 jaar. Dit heeft niet alleen te maken met bepaalde fiscale regels, maar ook met het opdoen van werkervaring buiten de deur en het doorlopen van assessments, wat vaak meer dan nuttig is voor de toekomst.

Dé oplossing voor een succesvolle bedrijfsoverdracht?

Bovenstaande zijn aandachtspunten wanneer u van plan bent uw bedrijf aan één of meerdere van uw kinderen over te dragen. Eén oplossing die altijd werkt, is er echter niet. In de blog ‘Recept voor een soepele bedrijfsoverdracht’ leest u daar meer over. Er zijn veel mogelijkheden, maar het blijft maatwerk. Het begint, als het goed is, heel praktisch met communicatie. Heel veel opbouwende communicatie. Met de familie en ook met deskundige sparringpartners en adviseurs.

Wat in ieder geval belangrijk is? Het helpt als de bedrijfsopvolgers in uw gezin ook echt de ruimte krijgen om te kunnen ondernemen. Want gebrek daaraan is vaak een van de oorzaken als het bedrijf de bedrijfsoverdracht onverhoopt niet overleeft.