Impactbeleggen wint snel aan populariteit bij beleggers die niet alleen financieel rendement nastreven, maar ook positieve verandering willen stimuleren voor mens, milieu en maatschappij. Een derde dimensie van beleggen, naast risico en rendement. Net als die twee verdient het een kritische blik, zo stellen beleggers en wetenschappers.
Meer dan 6.000 slimme sensoren in het waterleidingnet van de Britse stad Sheffield tonen wat zich onder de grond afspeelt. Dankzij de innovatieve akoestische technologie van een watertechnologiebedrijf worden lekkages in het verouderde waternet snel opgespoord en voorkomen. Dat scheelt duizenden liters verspild drinkwater per dag: economisch en maatschappelijk een geweldig pluspunt. Het trekt de aandacht van impactbeleggers, die willen investeren in bedrijven met een positieve impact op mens en milieu. De watertechnologiespecialist is een van de vele ondernemingen die ze in het vizier hebben. Ze kijken naar beleggingen met een mogelijk aantrekkelijk rendement en meetbare positieve impact. Bedrijven die de wereld een beetje beter willen maken. Het resultaat: een universum van bijzondere innovatieve bedrijven.
Voor alle beleggingen, dus ook impactbeleggingen, geldt dat de waarde van uw belegging kan fluctueren en u een deel van uw inleg kunt verliezen.
‘Beleggingsinvesteringen helpen maatschappelijke problemen op te lossen’
Bijzonder beleggingsuniversum
‘Impactbeleggen is een vorm van investeren waarbij je niet alleen financieel rendement wilt behalen, maar ook een meetbare positieve impact op de samenleving en bijvoorbeeld het milieu’, zegt Judith Sanders, duurzaam beleggingsstrateeg van ABN AMRO MeesPierson. Zo helpt het geld van beleggers maatschappelijke problemen op te lossen.
Beleggen kent risico’s. U kunt (een deel van) uw inleg verliezen.
Wie meetbare positieve impact als criterium opneemt in de beleggingsportefeuille, treedt een bijzonder beleggingsuniversum binnen dat bol staat van innovatie. Neem de Spaanse leverancier van hernieuwbare energie. Of de producent van veiligheidsgordels en airbags, die door slimme innovatie verwondingen helpt voorkomen (zie het kader Slimme technologie). Denk aan de supermarktketen die alleen biologische producten aanbiedt met het oog op herstel van biodiversiteit. Ook de start-ups die erin slagen om beton te maken uit slooppuin horen daar op termijn bij. Circulair beton kan op prijs en kwaliteit concurreren met nieuw beton en hoe minder daarvan nodig is, hoe beter. Cementproductie behoort namelijk tot de processen met de meeste CO2-uitstoot, volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA). Ook kost het veel energie.
Oplossing milieuproblemen
Bij impact beleggen wordt rekening gehouden met duurzame criteria. ‘Maar verwar het niet met ESG-beleggen, waarbij wordt belegd in bedrijven die goed presteren op duurzame criteria rond mens, milieu- of maatschappij,’ zegt Sanders. ‘Bij ESG-beleggen ligt de nadruk op de analyse van de risico’s. Het gaat erom dat bedrijven milieudoelstellingen integreren in de bedrijfsvoering en bijdragen aan een gezonde en sociale maatschappij. Ook kijken we hoe risico’s op dit vlak worden gemanaged.’ Die analyse is slechts de start van het beleggingsproces van impactbeleggers. ‘Impactbeleggers kijken goed naar de kansen en brengen in kaart of en hoe de producten en diensten van een onderneming leiden tot positieve impact. Bijvoorbeeld oplossingen voor milieuproblemen of betere sociale omstandigheden.’
Zo’n onderneming of project moet bewust een positieve verandering teweegbrengen. Die verandering – de impact – moet bovendien tastbaar en controleerbaar zijn. Denk aan het vermijden van tonnen CO2-uitstoot en lucht- en waterverontreiniging, grondstoffen besparen, afvalstromen terugdringen en landbouwgrond duurzaam bewerken. Ook op sociaal gebied kunnen bedrijven een meetbaar verschil maken, als ze het financiële welzijn van klanten vergroten of meer mensen toegang verschaffen tot gezondheidszorg of onderwijs. Bij bedrijven die impact willen maken, staat winst niet altijd bovenaan de prioriteitenlijst, het speelt wel een belangrijke rol bij het voortbestaan en de groei van de activiteiten.
Derde dimensie
Een van de grondleggers van impactbeleggen, Sir Ronald Cohen, noemt impact ‘de derde dimensie van beleggen, naast risico en rendement’. Volgens hem kunnen bedrijven met een positieve impact op de lange termijn meer waarde creëren, wat heel aantrekkelijk is voor beleggers. De Britse investeerder weet waar hij het over heeft: als medeoprichter van Apax Partners, een van Europa’s grootste private-equitybedrijven, streefde hij lange tijd vooral naar financieel rendement. 25 jaar geleden maakte hij de overstap naar impactbeleggen.
Cohen ziet geen andere manier om de omvang en ernst van de sociale en milieuproblemen het hoofd te bieden dan door investeringskapitaal uit ons financiële systeem te benutten. In zijn boek Impact: Reshaping Capitalism to Drive Real Change uit 2020 schrijft hij hoe dat niet alleen helpt maatschappelijke problemen op te lossen, het is vanuit beleggingsperspectief ook aantrekkelijk. ‘Door impact structureel mee te wegen, investeer je in toekomstbestendige bedrijven.’ Bedrijven die duurzaamheid serieus nemen beperken hun risico’s en zijn vaak innovatiever doordat ze zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.
Cohen, geridderd door koningin Elizabeth, helpt investeerders om portefeuilles te structureren waarin niet-financiële criteria en impact expliciet onderdeel zijn van de beleggingsstrategie. Hij werkte ook mee aan een internationale rekenmethode, het Impact-Weighted Accounts Framework om impact beter meetbaar te maken voor beleggers, waarover verderop meer.
Slimme technologie
Technologische innovatie speelt een grote rol bij de kansen die bedrijven hebben om hun maatschappelijke impact te vergroten. Neem de akoestische sensortechnologie van Xylem, die het watertechnologiebedrijf in het Britse Sheffield toepast. Als water onder druk uit een scheur of gaatje in een buis ontsnapt, veroorzaakt dit een geluidsfrequentie die het menselijk oor niet maar akoestische sensoren wel kunnen detecteren. Een slimme sensor spoort zo duizenden lekken op voordat het grote lekkages worden.
Een ander voorbeeld is de dronetechnologie die het Spaanse duurzame-energiebedrijf Iberdrola ontwikkelde voor het onderhoud van windturbines. Drones veroorzaken minder verstoring van de natuur dan medewerkers, bovendien hoeven zij dan niet in de turbines omhoog te klimmen.
Het Zweedse Autoliv – marktleider in airbags en autogordels – produceert grotere en makkelijker in te bouwen airbags door gebruik te maken van het Bernoulli-principe. Dankzij deze natuurkundige wet rond warmte en drukverschil, die er ook voor zorgt dat een douchegordijn tegen je lijf gaat plakken, is het mogelijk grotere airbags sneller op te blazen.
Genoemde voorbeelden dienen slechts als illustratie. Deze informatie is geen beleggingsadvies of aanbeveling.
Houvast voor beleggers
Impactbeleggen is soms even wennen. Financieel rendement in de vorm van koerswinst en dividend zijn meetbaar, maar hoe meet je positieve impact? Met specifieke kaders en cijfers, zoals de reductie van CO₂-uitstoot, sociale voordelen of de mate waarin een investering bijdraagt aan de Sustainable Development Goals (SDG’s). Deze zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties maken duidelijk wat er moet veranderen op het gebied van armoede, ongelijkheid en klimaatverandering richting 2030. De SDG’s bieden houvast om te beoordelen of investeringen bijdragen aan duurzame verandering. En dat is nodig, de Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwde beleggers al eerder voor impactwashing: investeringen presenteren met vermeende positieve impact zonder voldoende onderbouwing.
Ook kun je negatieve impact niet wegstrepen tegen positieve impact, zegt Sanders. ‘Bij impact-beleggen moet er sprake zijn van een significante bijdrage aan een of meer SDG’s, zonder negatieve impact op andere SDG’s.’ Doelen als klimaatactie (SDG 13) en verantwoorde consumptie en productie (SDG 12) sluiten oliebedrijven uit, aangezien positieve maatschappelijke of ecologische impact ontbreekt. Zelfs als ze op onderdelen groener opereren, botst hun kernactiviteit met deze duurzaamheidsdoelen.
Toenemend inzicht
Bij het beoordelen van (impact)beleggingen zijn zowel financiële als niet-financiële data van belang. Klanten van ABN AMRO MeesPierson vinden in de kwartaalrapportage een overzicht met duurzaamheidsinformatie over hun beleggingen:
- de ESG-score van beleggingen
- de bijdrage van de beleggingsportefeuille aan het Parijsakkoord en andere verdragen
- de CO₂-uitstoot van beleggingen op portefeuilleniveau
Klanten die kiezen voor ESG gevorderd en Impact krijgen ook informatie over hoe de portefeuille scoort op SDG-ontwikkelingsdoelen.
Beleggen kent risico’s. U kunt (een deel van) uw inleg verliezen.
Kompas
De ontwikkelingsdoelen zijn ook een kompas bij twijfel over de maatschappelijke impact. Zo presteert het Amerikaanse entertainmentbedrijf Disney heel goed op ESG-criteria, maar past het niet in impactportefeuilles: films produceren draagt niet bij aan de oplossing van klimaatverandering of andere maatschappelijke uitdagingen. Bij impactbeleggen is nuance belangrijk. Sommige bedrijven hebben kernactiviteiten die niet direct aansluiten bij de SDG’s, maar kunnen toch op andere manieren bijdragen. Het helpt de SDG’s erbij te pakken om te beoordelen in hoeverre hun activiteiten of projecten duurzame ontwikkeling bevorderen.
Impact in euro’s
Overal in de wereld ontwikkelen partijen methodes die beleggers helpen impact te duiden. Neem het Impact-Weighted Accounts Framework (IWAF) om de maatschappelijke en milieukosten en -baten van een bedrijf in geld uit te drukken. Handig, want zo komt de impact op mens en milieu – zowel de mooie als minder fraaie kanten – netjes in beeld op de plek waar beleggers speuren naar informatie: de financiële rapportage. Positieve impact, zoals werknemers opleiden of gezondheidswinst, wordt als positieve bijdrage in euro’s of dollars weergegeven; negatieve impact, zoals CO₂-uitstoot en grondstofgebruik, als kosten ofwel negatieve bijdrage. De methode is ontwikkeld door de Impact Economy Foundation en een internationaal samenwerkingsverband van banken, waaronder ABN AMRO. Net als veel andere methodes verkeert het IWAF in de experimentele fase en wordt het door een beperkt aantal bedrijven toegepast. Onder andere farmaceutisch bedrijf Novartis en netwerkbedrijf Alliander nemen berekeningen als deze op in hun financiële rapportage.
Rol van beleggers
Het helpt beleggers dat de aandacht voor maatschappelijke impact in het bedrijfsleven toeneemt, volgens Sanders mede dankzij Europese regelgeving. ‘De wetgeving stimuleert de transparantie en er komt steeds meer inzicht in daadwerkelijk duurzame prestaties’, vertelt ze. Zo verplicht Europa grote bedrijven te rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties en de impact van hun activiteiten op mens en milieu volgens de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Meer data over impact dus. ‘De standaardisering maakt het voor bedrijven gemakkelijker hun impact met beleggers te delen.’
Cohen verwacht dat het beoor-delen van de maatschappelijke impact van een belegging net zo vanzelfsprekend wordt als het beoordelen van rendement. Er is nog wel werk aan de winkel, zegt Karen Maas, wetenschappelijk directeur van het Impact Centre Erasmus van de Erasmus Universiteit Rotterdam en bijzonder hoogleraar accounting en duurzaamheid aan de Open Universiteit. De verschillen zijn groot als het gaat om duurzame waardecreatie. Maas: ‘Een klein clubje bedrijven zet de toon en legt de lat steeds hoger als het gaat om het in kaart brengen van de maatschappelijke impact van hun activiteiten. Veel andere grote bedrijven zoeken nog naar de juiste vorm of rapporteren er helemaal niet over.’
Maas ziet een belangrijke rol voor beleggers om dit proces te versnellen. In haar recente onderzoek, Do impact investors live up to their promise? A systematic literature review on (im)proving investments’ impacts, concludeert ze dat beleggers die focussen op impact nog te veel neigen naar alleen ambities noteren. ‘Beleggers moeten ondernemingen ook vragen naar hun concrete impactdoelen en de plannen om die te realiseren. Dát zorgt voor verandering.’ Ze mogen bedrijven het vuur na aan de schenen leggen, als het aan haar ligt, om zo meer impact te maken (zie kader Toenemend inzicht). Maas: ‘Investeer je in een windmolenproject? Vraag dan hoe vaak de turbines hebben gedraaid in een jaar, hoeveel tijd ze stilstonden en welke CO₂-besparing de totale investering in hernieuwbare energie nu echt heeft opgeleverd.’
Explosieve groei
Wereldwijd is bijna 1,6 biljoen dollar belegd in impactbeleg-gingen, volgens de meest recente cijfers van het Global Impact Investing Network (GIIN) over 2024. Het totale vermogen stijgt nog elk jaar met zo’n 21 procent. Goed om te weten: het is nu twintig keer zo groot als tien jaar geleden. Die explosieve groei komt mede door de bescheiden start met ruim 60 miljard dollar. Toch lijkt er steeds meer beleggingsgeld naar impactinvesteringen te stromen. Twee derde van de ondervraagde institutionele beleggers gaf in het jaarlijkse Impact Investor Survey van GIIN aan de komende vijf jaar meer te investeren in impactbedrijven en -projecten.
Verenigingen & Stichtingen: Impact met geld van donateurs
Goededoelenorganisaties waren al impactbeleggers voordat het een trend werd. Bij hen moet de missie doorklinken in de manier waarop ze hun reserves beleggen. Dat vraagt om zorgvuldige keuzes en heldere communicatie met de achterban. Diabetes Fonds, Save the Children Nederland en het Prins Bernhard Natuurfonds delen hun visie op impactbeleggen.
‘Je kunt je niet inzetten voor een groene wereld en tegelijk investeren in ondernemingen die dat afbreken’, zegt Anne Alexandre, algemeen directeur van het Prins Bernhard Natuurfonds. Het PBNF steunt wereldwijd natuurbeschermingsprojecten en zet zich in voor het behoud van biodiversiteit. Een deel van de reserves wordt belegd in een impactmandaat van ABN AMRO, dat investeert in bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen en een positieve maatschappelijke impact nastreven. Ze vindt het belangrijk dat het fonds ook via beleggingen bijdraagt aan natuur- en klimaatoplossingen.
Het Verenigingen & Stichtingen-team van ABN AMRO MeesPierson ondersteunt goede doelen, zoals het PBNF, bij hun beleggingsbeleid. ‘We helpen bestuurders om het vermogen dat ze beheren strategisch en effectief in te zetten’, zegt relatiemanager Rick Pleij van de bank. Duurzaamheid is vanzelfsprekend, maar veel goede doelen gaan een stap verder en kiezen voor impactbeleggen. ‘Die aanpak kan op lange termijn niet alleen financieel rendement opleveren, maar ook een positieve maatschappelijke impact.’
Innovatie
Regelmatig ontvangt het PBNF rapportages over de behaalde impact van de beleggingen. Bijvoorbeeld hoe die bijdragen aan de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. ‘We kijken met extra aandacht naar de impact op de Sustainable Development Goals nummer 14 (leven in het water) en 15 (leven op het land), die heel goed aansluiten bij onze missie’, zegt Alexandre. De match tussen beleggingen en missie is een terugkerend onderwerp van gesprek binnen het fonds. Zo ziet het team veel kansen in Tech4Good, een verzamelnaam voor digitale oplossingen en innovaties om maatschappelijke of ecologische problemen aan te pakken. ‘Veel innovatie voor natuurbehoud komt van kleinere technologiebedrijven die nog niet beursgenoteerd zijn. Daar investeren we door een private-equity-impactbelegging graag in.’
Betaalbare gezondheidszorg
Save the Children Nederland zet zich wereldwijd in om kinderen veilig, gezond en met kansen op een betere toekomst te laten opgroeien. Een impactbelegging past bij die missie, zegt Gerard Schilderinck, manager finance & control. Hij noemt als voorbeeld de beleggingen ter bevordering van voedselzekerheid en van goede en betaalbare gezondheidszorg voor kinderen. Net als de meeste goede doelen sluit het fonds controversiële ondernemingen en sectoren uit, zoals wapenfabrikanten en bedrijven die de mensenrechten schenden. ‘Zij veroorzaken veel van het leed van kinderen dat wij proberen te bestrijden.’
Save the Children Nederland kijkt ook kritisch naar beleggingen in zuivel en technologie, die kunnen botsen met de missie, zegt Schilderinck. ‘Grote zuivelproducenten promoten in West-Afrika het gebruik van poedermelk in plaats van borstvoeding met zeer agressieve marketingcampagnes. Dat is niet in het belang van kinderen.’ Waarom big tech in het impactmandaat ontbreekt? ‘Veel van de grote technologiebedrijven scoren slecht op arbeidsomstandigheden of gebruiken in hun producten zeldzame aardmetalen die op illegale wijze worden gewonnen uit het door oorlog geteisterde Oost-Congo. Kinderen zijn daarvan vaak het slachtoffer.’
Verse producten
Het Diabetes Fonds besloot in 2023 een deel van zijn reserves te beleggen om zo het effect van inflatie op de lange termijn te compenseren. Duidelijk was dat de portefeuille, een combinatie van deposito’s en aandelen, moest aansluiten bij de missie, zegt directeur Diena Halbertsma. Duurzaamheid en impact waren belangrijker dan rendement. Een belegging in een impactmandaat voldeed aan de wensen. ‘Ons doel is een positieve verandering realiseren voor de 1,2 miljoen mensen met diabetes in Nederland. De beleggingen moeten dat ondersteunen.’ Het fonds steunt onderzoek naar voorkoming van diabetes type 2, een betere behandeling van diabetes en genezing van diabetes type 1. ‘Zeker bij diabetes type 2 speelt een gezonde levensstijl een grote rol’, vertelt Halbertsma.
Reden om kritisch te kijken naar beleggingen in de voedingsindustrie. ‘We leven in een maatschappij waar het aanbod aan ongezonde, ultrabewerkte voeding steeds groter wordt. Door de enorme marketingbudgetten van voedingsmiddelenbedrijven en supermarkten is de verleiding voor mensen om ongezond te eten groot. Een onderneming als Sprouts Farmers Market biedt tegenwicht aan deze trend.’ De snelgroeiende Amerikaanse supermarktketen bevordert een gezond voedingspatroon door de ruime keuze aan natuurlijke en biologische voedingsmiddelen, waaronder veel verse producten. ‘Op die manier kan de focus op positieve maatschappelijke impact van een impactfonds voor daadwerkelijke verandering zorgen’, zegt Halbertsma.
Waarom goede doelen beleggen
De projecten van goededoelen-organisaties beslaan vaak meerdere jaren. Dat vraagt om een weloverwogen inzet van donaties en giften. Om hun doelen te realiseren kiezen veel goede doelen ervoor een deel van hun vermogen defensief en voor de lange termijn te beleggen. Dit maakt bijvoorbeeld onderzoeksprojecten minder gevoelig voor fluctuaties in de inkomsten uit donaties en voor inflatie.
Kritische vragen
Sanders ziet bij veel van de beleggers een sterke behoefte aan helder inzicht in de concrete stappen die bedrijven zetten. ‘Bijvoorbeeld om bij te dragen aan het versnellen van de energietransitie. Ook beleggen ze graag in bedrijven die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.’ Omgekeerd is er meer aandacht voor bedrijven die dat niet doen. Een bedrijf dat belasting ontwijkt of sociale voorzieningen gebruikt om winst te maken, kan rekenen op kritische vragen van het publiek en aandeelhouders.
Voor een groeiende groep beleggers is het ontbreken van maatschappelijke meerwaarde een reden om bedrijven uit te sluiten. Anderen gaan nog een stap verder. Sanders: ‘Uitsluiten van bedrijven met een negatieve impact op de ontwikkelingsdoelen is slechts één aspect van impactbeleggen. Beleggers investeren juist in bedrijven en projecten die wél bijdragen aan een betere wereld.’ Steeds meer institutionele beleggers, waaronder goede doelen, zoeken investeringen die niet alleen financieel rendement kunnen opleveren, maar ook hun missie ondersteunen. Ieder op een eigen manier, bijvoorbeeld door het beleggingsbeleid te richten op een SDG die past bij de waarden van de organisatie (zie nevenstaand kader).
Technologie als aanjager
Een verrassende aanjager van impactbeleggen komt uit de hoek van de technologie. Dankzij de combinatie van meer data, rekenkracht en kunstmatige intelligentie krijgen beleggers en consumenten een beter beeld van de impact van bedrijven. Sanders: ‘Lange tijd waren professionele impactbeleggers vooral aangewezen op de informatie van bedrijven, onder andere door gesprekken met het management. Er is steeds meer informatie beschikbaar, zoals de door de overheid verplichte CSRD-rapportage.’
Voorbij de beloften
Juist in het doorgronden van de werkelijke impact liggen de kansen voor verduurzaming. ‘De impactmeting is een instrument voor verandering’, zegt Maas. ‘Ondernemingen en beleggers krijgen informatie in handen die laat zien waar de impact – positief en negatief – in het proces nu precies gemaakt wordt.’ En waar de producten en processen beter kunnen om de maatschappelijke impact te vergroten. Je mag als belegger verwachten dat bedrijven aantoonbare inspanningen leveren om verbeteringen door te voeren. Daar ligt de kern van impactbeleggen, volgens Maas. ‘Ga een stap verder en kijk voorbij alle mooie beloften en ambities naar de ondernemingen die werkelijk maatschappelijke impact maken.’
Dit artikel is geschreven in augustus 2025. Houd bij alle beleggingsbeslissingen rekening met het feit dat de markten voortdurend in beweging zijn.
Ook interessant
Heeft u een vraag over dit artikel?
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson komen graag met u in contact.