Aandachtspunten bij een geldlening tussen een ouder en een kind

1.   Helpen met een familielening

Met een lening stelt u geld beschikbaar aan uw kind, die er bijvoorbeeld een huis mee kan kopen. Op deze manier kunt u uw kind laten profiteren van uw vermogen tijdens uw leven.

Het verstrekken van een lening heeft gevolgen voor u als ouder en voor uw kind. U wordt niet armer door het verstrekken van een lening, maar het geld komt wel ‘vast te zitten’ door de lening. Dat moet passen in uw financiële plaatje. Denk hierbij ook aan eventuele toekomstige uitgaven zoals zorgkosten. En als u meerdere kinderen heeft: wat als er meer kinderen aankloppen voor een lening?

Een familielening kan makkelijker en misschien goedkoper tot stand komen dan een lening bij een bank. En wellicht voelt het goed om zaken in de familie te regelen en niet naar een externe partij te hoeven stappen.

2.   Houdt u het zakelijk?

Stel dat de situatie is dat uw kind niet of niet genoeg kan lenen bij een bank. Dat is dan een belangrijk punt bij de overweging of u de lening wel moet verstrekken. Als het zo is dat een bank de risico’s te hoog inschat, dan is dat iets om mee te wegen. Misschien schat u de risico’s minder groot in, of bent u bereid de risico’s te lopen. Het gaat mij erom dat u zich van dit punt bewust bent en bewuste keuzes maakt.

Het kan lastig zijn om in familieverhoudingen geldzaken nuchter en zakelijk te benaderen. Het kan dan goed zijn om een adviseur in te schakelen die de taak heeft om dat te doen. De toekomst blijft onzeker, maar we zetten een grote stap als de lening in ieder geval bij het begin goed in ieders financiële plaatje past. Misschien is uw notaris of uw accountant/fiscalist een goede partij om hierbij in te schakelen?

3.   Welke rente spreekt u af?

Bij handelingen tussen een ouder en een kind is de vraag of geen sprake is van een schenking, nooit ver weg. Dat is ook zo bij een familielening. Als u minder rente vraagt van uw kind dan de bank zou doen, of helemaal geen rente, kan de Belastingdienst dat als een schenking zien. Met eventueel schenkbelasting tot gevolg.

Bij een lening voor de eigen woning is de gedachte wel eens dat de rente zo hoog mogelijk moet zijn, omdat die fiscaal aftrekbaar is. Maar een te hoge rente kan omslaan in een schenking van uw kind aan u en een deel van de rente is dan niet aftrekbaar. Welke rente moet u dan wel afspreken zonder het risico op discussies? Het uitgangspunt is een rente die een professionele geldverstrekker (een bank bijvoorbeeld) ook zou vragen. Hierbij is een zekere marge toegestaan, maar exacte grenzen zijn vaak niet aan te geven. Daarnaast is er niet altijd een goede vergelijkbare lening bij een bank beschikbaar. Het is verstandig dat u zich laat adviseren door een fiscaal adviseur.

Is de lening niet verantwoord gezien de situatie van uw kind? Dan kan de vraag op tafel komen of de lening zelf niet een schenking is. Ook iets om te bespreken met uw fiscaal adviseur.

4.   Legt u de afspraken goed vast?

Het punt van zakelijkheid geldt ook de afspraken over de lening. Welke voorwaarden gelden er precies? Er moeten afspraken komen over de looptijd, tussentijdse aflossing, de rente, zekerheden zoals een hypotheekrecht enzovoorts. Hier leest u daar meer over, vanuit het perspectief van een lening voor de aankoop van een woning.

Een recente uitspraak van een rechter geeft aan hoe belangrijk het is om afspraken goed vast te leggen. Vader meent dat hij een lening heeft verstrekt aan zijn zoon, zoon dacht dat het een schenking was.

In dit kader wijs ik u ook op het fenomeen ‘verjaring’. Stel dat het mis loopt en uw kind niet in staat is om u het geld terug te betalen en zelfs de rente niet kan betalen. Om de lieve vrede in de familie te bewaren, wordt over deze lening niet meer gesproken in de familie. Het thema verjaring kan dan gaan spelen. Hier leest u daar meer over.

5.   Wat zijn de gevolgen voor de inkomstenbelasting bij de ouder?

Als u de lening verstrekt vanuit uw privévermogen (en niet vanuit een BV bijvoorbeeld), is de lening een bezitting in box 3. In 2023 valt een dergelijke lening in de categorie ‘overige bezittingen’. Dit betekent dat u met de lening geacht wordt een rendement van 6,17% te behalen, waarover u 32% belasting moet betalen. In de meeste gevallen levert dat een belastingdruk op van afgerond 2% over het bedrag van de lening (afgezien van het heffingsvrije vermogen van € 57.000).

Naarmate de ontvangen rente lager is dan 6,17% neemt de belastingdruk in relatieve zin toe. Bij een rente van 2% bijvoorbeeld, is de belastingdruk 100%. Dit is een gevolg van de grofheid van een systeem dat werkt met forfaitaire percentages. Het voornemen van het kabinet is om per 2026 over te stappen naar een systeem waarin het werkelijke rendement wordt belast. Dat zou de hoge belastingdruk bij een lage rente dan oplossen.

6.   Hoe zit het voor de inkomstenbelasting bij het kind?

De heffing van inkomstenbelasting bij uw kind is afhankelijk van de besteding van het geld. De aankoop van een auto levert bijvoorbeeld een schuld op in box 3, de aankoop van een woning kan een schuld opleveren in box 1.

Bij een schuld in box 3 mag uw kind in 2023 een forfaitaire leenrente van circa 2,5% in aftrek brengen op zijn of haar inkomen uit box 3. Dat kan de belasting van uw kind verlagen, maar dat is minder groot dan het rendement van 6,17% dat u geacht wordt te krijgen.

Een lening voor de eigen woning kan tot renteaftrek leiden bij uw kind. In 2023 is het aftrektarief maximaal 36,93%. Hierdoor is het belastingvoordeel bij uw kind vaak kleiner dan de belastingdruk bij u. De belastingdruk bij u is afgerond 2%. Als uw kind een rente van 3,5% betaalt, is het fiscale voordeel afgerond 1,3% (exclusief effecten wegens het eigenwoningforfait). Het kan daarom gunstig zijn om de lening in termijnen kwijt te schelden (schenken).

Gebruikt het kind het geld voor zijn onderneming? Dan zijn de fiscale gevolgen afhankelijk van de situatie.

7.   Beïnvloedt de lening de relatie met uw kind?

Het verstrekken van een lening voegt een financiële component toe aan de relatie die u met uw kind heeft. Dat hoeft niet erg te zijn, als u het zich maar realiseert. Misschien helpt u uw kind met het (sneller) zetten van stappen in zijn of haar leven, wat de relatie ten goede komt. Maar stel dat de rente voor deze maand niet binnenkomt en u uw kind daar op moet aanspreken? Dat kan de relatie onder druk zetten.

Een alternatief voor een lening kan een jaarlijkse schenking van een geldbedrag zijn, waarmee uw kind rente en/of aflossing op de lening bij een bank kan betalen. Dat brengt misschien een andere financiële relatie met zich mee?

Waar heeft u vragen over?

Het verstrekken van een lening heeft veel invalshoeken. Ik heb er een aantal genoemd. Maar laat ik mij ook tot u richten. Waar heeft u vragen over als het gaat over het verstrekken van een lening? Laat het ons weten, en dan komen we er in een volgend artikel op terug. U kunt de button ‘Stel een vraag’ onder dit artikel gebruiken.